Tijdvak 9 algemeen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Tijdvak 9

37. De rol van moderne propaganda- en communicatiemiddelen en vormen van massaorganisatie.​
38. Het in praktijk brengen van de totalitaire ideologieën communisme en fascisme/nationaal-socialisme.​

39. De crisis van het wereldkapitalisme.​

40. Het voeren van twee wereldoorlogen.​

41. Racisme en discriminatie die leidden tot genocide, in het bijzonder op de joden.​

42. De Duitse bezetting van Nederland.​

43. Verwoestingen op niet eerder vertoonde schaal door massavernietigingswapens en de
        betrokkenheid van de burgerbevolking bij oorlogvoering.​

44. Vormen van verzet tegen het West-Europese imperialisme.

Bij deze afbeelding past het volgende begrip...

1. capitulatie
2. antisemitisme
3. appeasement
4. massaorganisatie

Bij deze afbeelding past het volgende begrip...

1. capitulatie
2. antisemitisme
3. appeasement
4. massaorganisatie

Bij deze afbeelding past het volgende begrip...

1. capitulatie
2. nationaalsocialisme
3. militarisme
4. massaorganisatie

indoctrinatie

Eerste Wereldoorlog

Tweede Wereldoorlog

Tijdvak 9

37. De rol van moderne propaganda- en communicatiemiddelen en vormen van massaorganisatie.​

38. Het in praktijk brengen van de totalitaire ideologieën communisme en fascisme/nationaal-socialisme.​

39. De crisis van het wereldkapitalisme.​

40. Het voeren van twee wereldoorlogen.​

41. Racisme en discriminatie die leidden tot genocide, in het bijzonder op de joden.​

42. De Duitse bezetting van Nederland.​

43. Verwoestingen  door massavernietigingswapens en de betrokkenheid van de burgerbevolking bij oorlogvoering.​

44. Vormen van verzet tegen het West-Europese imperialisme.

Welk kenmerkend aspect is nog niet duidelijk?

Vormen van verzet tegen het West-Europese imperialisme

​Verwoestingen r massavernietigingswapens en betrokkenheid burgerbevolking bij oorlogvoering.

propaganda en communicatie en massaorganisatie.

totalitaire ideologieën

De crisis van het wereldkapitalisme.​

Het voeren van twee wereldoorlogen.​

Racisme en discriminatie die leidden tot genocide

De Duitse bezetting van Nederland.​

In 1888 deed Bismarck de volgende uitspraak:

"Uw kaart van Afrika is ongetwijfeld heel mooi, maar mijn kaart van Afrika

ligt in Europa. Hier ligt Rusland en daar ligt Frankrijk, en wij bevinden ons

daar tussenin. Dat is mijn kaart van Afrika."

2p 17 Leg uit dat Bismarck met deze uitspraak zijn rol tijdens de
            Conferentie van Berlijn verklaarde.

Voorbeeld van een juist antwoord is:

• Bismarck nam de rol van bemiddelaar op zich bij (het maken van

   afspraken over) de verdeling van de kolonies in Afrika 1

• omdat Bismarck zich ervan bewust was dat Duitsland omringd was

   door sterke mogendheden met wie hij problemen voorzag als hij actief

   streefde naar meer kolonies / machtsuitbreiding 1

In deze prent geeft de Franse tekenaar Albert Guillaume een verschil

weer tussen een gevolg van de Eerste Wereldoorlog voor Frankrijk en

Duitsland.

2p 18 Leg uit, met een verwijzing naar de bron, welke boodschap de tekenaar

hiermee wil overbrengen.

Voorbeeld van een juist antwoord is:

• Met het afbeelden van de keuze eerst het Duitse menu te laten zien / van de verbazing van de
   Franse gast over het karige Duitse menu 1

• wil Albert Guillaume de boodschap overbrengen dat de Eerste Wereldoorlog Duitsland
   economisch harder treft dan Frankrijk (zodat het Duitse menu de Fransman moet opvrolijken) /
   dat Duitsland de Eerste Wereldoorlog aan het verliezen is 1

Opmerking

Alleen als de boodschap juist wordt weergegeven, wordt 1 scorepunt

toegekend aan een juiste verwijzing naar de prent.

Sommige westerse historici beweren dat de Koude Oorlog een

ideologische tegenstelling is die al in 1917 begon.

2p 19 Geef de redenering waarmee deze bewering kan worden
            ondersteund. 

Kern van een juist antwoord is:

In 1917 kwam in Rusland de communistische partij aan de macht, die streefde naar een (wereld)revolutie / naar een klasseloze samenleving, waardoor zij lijnrecht stond tegenover het systeem van de Verenigde Staten (en andere westerse landen), dat gebaseerd was op

democratie / individuele vrijheid, zodat kan worden beweerd dat de verdeling van de wereld in twee ideologische blokken was begonnen.

Stel: je doet onderzoek naar de politieke ontwikkelingen in Duitsland tijdens de eerste maanden van het naziregime en je hebt twee onderzoeksvragen:

1 Hoe groot is de steun van de Duitse bevolking voor de
   politieke veranderingen in Duitsland?

2 Verandert Duitsland na hetaantreden van het
    naziregime in een totalitaire staat?

Je vindt de Völkischer Beobachter over het algemeen een onbetrouwbare bron, maar je besluit dat je het fragment toch kunt gebruiken.

4p 20
Leg uit, telkens met een verwijzing naar de bron, dat de bron voor de eerste onderzoeksvraag minder betrouwbare informatie bevat en dat er meer betrouwbare informatie uit de bron is af te leiden voor de tweede onderzoeksvraag.

Uit het antwoord moet blijken dat:

• de Völkischer Beobachter de partijkrant is van de nazi's, die wil laten zien dat de bevolking de
   NSDAP steunt / die de aanhang van de NSDAP wil vergroten, zodat het beeld van een joelende /
   reusachtige / dichte massa in de bron waarschijnlijk overdreven is (waardoor de bron

   minder betrouwbare informatie voor de eerste onderzoeksvraag bevat) 2

• er openlijk / trots wordt beschreven dat de socialistische leiders / protesterende communisten
   worden gearresteerd, waarmee je kunt aantonen dat de politieke vrijheid in Duitsland na het
   aantreden van het naziregime in het gedrang komt (waardoor de bron meer betrouwbare

   informatie bevat voor de tweede onderzoeksvraag) 2

Op 22 juni 1941 zei de Britse premier Churchill na de Duitse inval in de Sovjet-Unie in een radiotoespraak: "De verschrikkelijke oorlogsmachine, die wij en de rest van de beschaafde wereld zo dwaas, zo nalatig, de

nazi-gangsters hebben toegestaan praktisch uit het niets op te bouwen, kon natuurlijk niet ongebruikt blijven staan (…). Mijn gedachten gaan terug naar de jaren dat het Russische leger onze bondgenoot was tegen dezelfde dodelijke vijand."

Churchill wilde met deze toespraak een koerswijziging in het buitenlandse politieke beleid van Groot-Brittannië ondersteunen.

3p 21 Licht dit toe door:

- aan te geven voor welke koerswijziging in 1941 Churchill
   steun wilde verkrijgen bij de Britse bevolking en

- uit te leggen met welk argument Churchill de koerswijziging

   ondersteunde.

Uit het antwoord moet blijken dat Churchill:

• een verbond met de Sovjet-Unie wilde sluiten (tegen Duitsland) 1

• beweerde dat het bondgenootschap noodzakelijk / geen grote

   verandering was, door te verwijzen naar de appeasementpolitiek die

   Hitler de mogelijkheid had geboden zijn leger op te bouwen / naar het
   bondgenootschap met de Russen tijdens de Eerste

   Wereldoorlog 2