Leesvaardigheid - oefenen voor de toets met tekstdoelen, Argumentatie,

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

In deze zelfstudieles leer je van alles over:

1. tekstdoelen

2. argumentatie in teksten

Module 7 Leesvaardigheid

Deze week:

Oefenen met leesvaardigheid voor de toets.

De inleiding

Functies: aandacht trekken, onderwerp benoemen, vraag/stelling.

Vul je antwoord in op de volgende slide.

1. 1 en 4
2. 2 en 3
3. 3 en 4
4. 4 en 5

De schrijver schrijft een tekst 

omdat hij iets wil bereiken

Hij heeft één hoofddoel

De lezer informeren, overtuigen, laten nadenken, vermaken, in actie laten komen. 

Zie video volgende pagina voor uitleg over de tekstdoelen, maak aantekeningen

Teksten hebben dus één hoofddoel, maar vaak meerdere subdoelen

- er zijn informerende alinea's

- er zijn beschouwende delen 

- er zijn betogende delen

- er zijn activerende delen

- soms amuserende delen

Maak de opdracht op de volgende pagina 

1. Formuleer de hoofdgedachte van tekst 1 in maximaal 30 woorden.

Zweten is een beetje vies. Het is bovendien duur en nergens voor nodig. Een lidmaatschap van de sportschool kost al gauw 500 euro per jaar. Voor de gezondheid levert het weinig extra baten op. Elke dag met de fiets naar school, werk of de supermarkt is al voldoende, is door de wetenschap vastgesteld.

Lichamelijke beweging is buitengewoon gezond. Het maakt de spieren sterker, het is goed voor de hersenen. Het bestrijdt een depressie even goed als Prozac of Seroxat, het is goed voor het gewicht, je krijgt er zelfvertrouwen van, de potentie neemt toe. Kortom: alles wordt beter als je in beweging komt.

Maar over dat bewegen bestaat een ernstig misverstand: dat het zo hard werken is. Dat je elke dag 10 kilometer moet hardlopen, dat je twintig baantjes in het zwembad moet trekken, dat je je op de tennisbaan uit de naad moet werken.

Het is allemaal niet waar. Hard zweten is nergens voor nodig. Elke dag een kwartier tot een half uur beweging op een dusdanige manier dat je nog net een beetje gaat zweten, is al voldoende voor de gezondheid.

Je gaat een fragment lezen uit een tekst die journalist /columnist Peter de Waard heeft geschreven over bitcoin. Met welk doel heeft hij de tekst geschreven?

OPDRACHT 2

Kjeld Nuis is belazerd met de bitcoin. De topschaatser had de cryptomunt gekocht via een platform dat later werd gehackt. Maar Nuis heeft zich door de miskleun niet laten afschrikken. Hij is nu uren bezig zich in bitcoins te verdiepen en er met collega-sporters over te praten. 

Misschien moeten topsporters tegen zichzelf in bescherming worden genomen, net als de rest, voordat iedereen gek wordt gemaakt. Cryptohandel is een maatschappelijke uitwas. Voordelen zijn er niet, alleen nadelen. Ten eerste is het een enorme energieverspilling. De Volkskrant meldde onlangs dat het mijnen van bitcoins evenveel elektriciteit vergt als een land als Chili of Nederland. In de Kaukasus viel zelfs het hele energienetwerk een keer uit. 

De bitcoin is daarnaast ongeschikt als betaalmiddel. Dit heeft te maken met de extreme volatiliteit, waarbij de koers de ene dag met tientallen procenten stijgt en de volgende net zo hard daalt. Geen ondernemer kan een dergelijk valutarisico afdekken. De Amerikaanse minister van Financiën Janet Yellen omschreef de bitcoin als ‘een extreem inefficiënte manier om transacties af te wikkelen’. Het betaalmiddel is verworden tot speculatiemiddel.

Ten derde wordt de koers continu gemanipuleerd. Ten vierde kan via bitcoin makkelijk zwart geld worden witgewassen. En ten vijfde zijn op de markt talrijke ladenlichters actief, hackers die bitcoins proberen te verduisteren, zoals die van Nuis. Er is geen toezichthouder op de markt. Er zijn geen regels. Iedereen is uitgeleverd aan de heidenen.   -  PETER DE WAARD

Het tekstdoel van Peter de Waard is

1. Amuseren
2. Overtuigen
3. Beschouwen
4. Informeren

Peter de Waard probeert de lezer ervan te overtuigen dat bitcoin maatschappelijke uitwas is. Hij geeft meerdere argumenten voor zijn standpunt. Kijk nog maar eens naar de gekleurde woorden op de volgende slide.

Woorden met intenties

Hiernaast staan vijf citaten uit teksten. Bij welk tekstdoel verwacht je dat deze zinnen vooral gebruikt zullen worden?

OPDRACHT 3

Beschouwen

Overtuigen

'Een oorzaak van het verschijnsel dat jongeren steeds vroeger beginnen met alcohol drinken is ....'

'Allemaal leuk en aardig die nietszeggende BN'ers die mogen opdraven in dergelijke showprogramma's, maar de trieste uitkomst is toch wel dat die gierende en blatende tv-persoonlijkheden zichzelf erg belangrijk gaan vinden.'

'Dergelijke incidenten roepen de vraag op in hoeverre het gebruiken van lachgas schadelijk is voor de samenleving als geheel.'

'Ongezonde voedingspatronen kunnen op lange termijn allerlei lichamelijke klachten als groeistoornissen veroorzaken, zo blijkt uit een studie van de Rijksuniversiteit Groningen.'

'Waarom schaffen we de middelbare school niet gewoon af? Als iets duidelijk is geworden in de afgelopen jaren dan toch wel dat jongeren niet willen leren in een muf gebouw vol stoffige docenten.'

Om argumentatie te herkennen, 

argumentatie nodig.

heb je kennis over 

Zie video, maak aantekeningen

1. Formuleer de hoofdgedachte van tekst 1 in maximaal 30 woorden.

Zweten is een beetje vies. Het is bovendien duur en nergens voor nodig. Een lidmaatschap van de sportschool kost al gauw 500 euro per jaar. Voor de gezondheid levert het weinig extra baten op. Elke dag met de fiets naar school, werk of de supermarkt is al voldoende, is door de wetenschap vastgesteld.

Lichamelijke beweging is buitengewoon gezond. Het maakt de spieren sterker, het is goed voor de hersenen. Het bestrijdt een depressie even goed als Prozac of Seroxat, het is goed voor het gewicht, je krijgt er zelfvertrouwen van, de potentie neemt toe. Kortom: alles wordt beter als je in beweging komt.

Maar over dat bewegen bestaat een ernstig misverstand: dat het zo hard werken is. Dat je elke dag 10 kilometer moet hardlopen, dat je twintig baantjes in het zwembad moet trekken, dat je je op de tennisbaan uit de naad moet werken.

Het is allemaal niet waar. Hard zweten is nergens voor nodig. Elke dag een kwartier tot een half uur beweging op een dusdanige manier dat je nog net een beetje gaat zweten, is al voldoende voor de gezondheid.

( 1) De aula is niet meer van deze tijd,  dus het wordt echt tijd dat onze school een update krijgt. De tafels hebben een poepbruine kleur en die afgeronde hoekjes doen echt denken aan de vorige eeuw.

Lees onderstaande alinea. Ieder zin heeft een eigen functie binnen de argumentatie. Geef per zin aan wat de functie is. Kies uit standpunt, argument, subargument.

Vul je antwoord op de volgende slide in.

De aula is echt niet meer van deze tijd.

De tafels hebben een poepbruine kleur en die afgeronde hoekjes doen echt denken aan de vorige eeuw.

Het wordt echt tijd dat onze school een keer een update krijgt.

subargument

standpunt

argument

Hoofdgedachte

Wat is de hoofdgedachte van de spreker?

De hoofdgedachte van de spreker is...

Hoofdgedachte

Een leraar maakt het verschil in de ontwikkeling van jongeren en die waarde is niet in geld uit te drukken

Wat is de hoofdgedachte 

van de volgende tekst?

Al twee decennia maakt China een enorme economische groei door. Inmiddels is het land de op drie na grootste economische macht ter wereld. Dat merkt Nederland ook.

Steeds meer Nederlandse bedrijven verkassen naar China en een groeiend aantal Chinese bedrijven kiest voor Nederland als vestigingsplaats. Na Duitsland is Nederland de belangrijkste Europese exportbestemming voor China en inmiddels werken drieduizend mensen voor Chinese bedrijven in Nederland.

Ga dus Chinees leren. Of liever gezegd: leer Mandarijn-Chinees, de officiële en grootste taal van China. Maar is dat niet vreselijk moeilijk? Jawel, een beetje Chinees kent 4000 van de in totaal 12000 karakters, die ook nog eens, afhankelijk van de uitspraak, meerdere betekenissen hebben. Maar bekijk het van de vrolijke kant: als iedereen het in een handomdraai zou kunnen leren, spring je er niet meer uit.

Formuleer een hoofdgedachte van de tekst en controleer je antwoord aan de hand van de volgende slide.

CHINA

OPDRACHT 6

De hoofdgedachte van de tekst is...

Al twee decennia maakt China een enorme economische groei door. Inmiddels is het land de op drie na grootste economische macht ter wereld. Dat merkt Nederland ook.

Steeds meer Nederlandse bedrijven verkassen naar China en een groeiend aantal Chinese bedrijven kiest voor Nederland als vestigingsplaats. Na Duitsland is Nederland de belangrijkste Europese exportbestemming voor China en inmiddels werken drieduizend mensen voor Chinese bedrijven in Nederland.

Ga dus Chinees leren. Of liever gezegd: leer Mandarijn-Chinees, de officiële en grootste taal van China. Maar is dat niet vreselijk moeilijk? Jawel, een beetje Chinees kent 4000 van de in totaal 12000 karakters, die ook nog eens, afhankelijk van de uitspraak, meerdere betekenissen hebben. Maar bekijk het van de vrolijke kant: als iedereen het in een handomdraai zou kunnen leren, spring je er niet meer uit.

Formuleer een hoofdgedachte van de tekst en controleer je antwoord aan de hand van de volgende slide.

CHINA

OPDRACHT 6

Het is een goed idee om Chinees te leren, omdat Nederland veel economische banden heeft met China en je kunt je ermee onderscheiden.

De hoofdgedachte

CHINA

Ben jij al klaar voor het ...

Lees tekst 3 uit het examen 2021 en maak vraag 29 t/m 32. De documenten vind je hier. Ook het correctievoorschrift is er te vinden.

Toetsstof T4.4

Theorie argumentatie (uit deze les)

Theorie hoofdgedachte en onderwerp (zie aantekeningen vorige les)

Herhaling module 1 (Zie volgende slide)

Maak jezelf leesvaardiger door aan de slag te gaan met de teksten.

Module 7 Leesvaardigheid