OAV 5 - psychosespectrum

• Orthoagogische vaardigheden
• Secundair onderwijs

Jeugd- en gehandicaptenzorg

OAV

orthoagogische vraagstellingen

les 5

ASS behandeling

Psychose Spectrum Stoornissen

WELKOM!

Vandaag

• 8u30 - 9u evaluatie ASS: kernproblematiek en oorzaken
• 9u - 10u: ASS behandeling en begeleiding
• pauze
• 10u30 - 12u20: Psychose.. documentaire
  

• Les 6 om 9u in SSLive
• Evaluaties: steeds bij het begin van de les, kort, over de vorige les.

evaluatie ASS

kernproblematiek en oorzaken

30 minuten maximum

Hoe ging de toets voor jou?

😒🙁😐🙂😃

Vorige les

Drona en ik: film met vragen

Overzicht met hotspots

Kernproblematiek

Oorzaken

ASS is te genezen

juist

fout

behandeling

ASS kan niet genezen, is voor het leven

behandeling =

• zo goed mogelijk leren leven met autisme
• de taalontwikkeling bevorderen (indien nodig)
• medicatie (soms) : extra psychische problemen zoals driftbuien of agressiviteit, angst of depressie  verminderen

BEHANDELING EN BEGELEIDING

verscheidenheid in uitingsvormen

per leeftijdsfase verschillende problemen

=> geen eenduidige, alomvattende behandeling

+ oneindig veel mogelijkheden voor begeleiding, dus focus op het belangrijkste

Wat weet je zelf al over het begeleiden van personen met ASS?
Concreet: wat kan jij doen? (kernwoorden/voorbeelden)

begeleiding

1. Samenhang aanbrengen: visualiseren en structureren van tijd, ruimte, activiteiten, ...
   
2. Concrete communicatie: cfr module 'communicatief gedrag'
   
3. Positief benaderen

1) samenhang brengen

filmfragmenten

• activiteiten verduidelijken (2min)
  
• dag voorspelbaar maken (tot 4:33 min)
• omgeving verduidelijken (Matteo 4:05)
• onze communicatie aanpassen (1:29)
  

https:

1) Samenhang aanbrengen: verhelderen van tijd, ruimte, activiteiten, ...
Heb jij nog extra tips gezien? Noteer ze hier in aparte antwoorden.

ruimte structureren

• Vaste ruimte per activiteit,  labels, etiketten, een gekleurde stoel, kleuren gebruiken

• Afleiding vermijden: koptelefoon, scheidingswand, ...

• Geen posters aan de muur, behalve de schema's

ruimte structureren.. waarom?

Door de leefomgeving helder in te delen :

1.     beschikt het kind met ASS over herkenningspunten zodat het zich beter kan oriënteren ;
2.     begrijpt het beter wat van hem verwacht wordt en wat hij gaat doen ;
3.     wint het aan autonomie 
4.     zal het minder angstig zijn ;
5.     zal het makkelijker meewerken (omdat de zaken te voorzien en duidelijk zijn).

https:

tijd structureren

zichtbaar of hoorbaar maken.

• programma’s, dagschema’s, weekschema’s, time-timer, ...

• kaartjes per activiteit bv. voor opruimen, toiletbezoek, puzzelen, wandelen, ... de kaartjes steekt de cliënt na de activiteit in een ‘gedaan doos’ .
• Dagschema: gedane activiteiten worden doorgestreept / een bolletje inkleuren / “vogeltje” zetten ...
• Het is belangrijk regelmatig variatie aan te brengen.

tijd structureren.. waarom?

• Het doel van schema’s is niet routine aanleren, maar leren omgaan met veranderingen
• het kind met ASS kan:
  
  1. oriëntatiepunten: begrijpen wanneer hij bepaalde activiteiten in de week mag verwachten
  2. gebeurtenis voorzien, tijdig op de hoogte zijn van een verandering en zich daaraan aanpassen; (bv als het zwemmen verplaatst wordt of afgelast)
  3. het begrip tijd concreter aanvoelen;
  4. leren wachten en begrijpen dat de geliefde activiteiten niet onmiddellijk plaatsvinden;
  5. makkelijker meewerken;
  6. zijn zelfstandigheid ontwikkelen
  
  

1 samenhang brengen...

Regelmaat

Belangrijk is onverwachte dingen op voorhand aankondigen en kaderen.

Prikkels reduceren

Visualiseren (schema's, kaartjes, .pictogrammen, gebaren, ..)

Taakanalyses

1 samenhang brengen

taakanalyses

Om personen met ASS nieuwe vaardigheden aan te leren rond vb. eten, binnen komen in de
leefgroep, tanden poetsen, ...

1. zelf de taak uitvoeren
2. iemand die observeert
3. elke stap wordt uitgeschreven
4. scoren wat het kind al bereikt heeft, wat in ontwikkeling is, of nog niet lukt

2 concrete communicatie

Maak concreet
"We gaan bijna vertrekken."

Maak deze instructie concreet
'Maak je klaar om te gaan slapen'.

Geef een korte, precieze instructie
"Lola, het is etenstijd schat. Het is je lievelingskostje vandaag. Kom je aan tafel dan?"

Herhaal je vraag exact:
'Wat wil je spelen? Wil je met de auto's spelen? Wil je liever wat lezen?"

3 positief benaderen

niet straffen

• geen effect
• leren niet/weinig uit ervaringen: begrijpen de samenhang onvoldoende tussen gedrag & straf

beloon

• succeservaringen
  
• visualiseer: dit is goed
• sterke kanten / specifieke kennis in de kijker (niet letterlijk)
• niet forceren en tijd geven

plan en organiseer

• goed gevulde dag
• geplande 'vrije' momenten: ruimte voor 'autistisch gedrag'
  

Wat is 'probleemgedrag' voor jou?

probleemgedrag: koppigheid, weigering, driftbuien, automutilatie, agressie

• Tracht de communicatieve waarde te ontdekken: wat wil deze persoon duidelijk maken? Zoeken naar mogelijke oorzaken.
• Maak een analyse van het probleemgedrag.
  
• Criteria van probleemgedrag: diegene die het gedrag stelt heeft er last van, niet alleen voor de begeleider een probleem, komt vaker voor, in verschillende situaties.

Luc, een man met autisme, zet graag koffie voor zijn gasten. Soms lukt hem dat goed, soms totaal niet. Hij zet altijd een volle pot, ook bij 1 gast. Gevolg: veel koffie weggegooid. Van opmerkingen als 'zet maar een halve pot' of voor 3 personen' wordt hij zenuwachtig. Hij heeft geen beeld van hoe hij dan koffie moet zetten. Resultaat: Luc is super gespannen + koffie te sterk of te slap.
Over Luc: behoefte aan duidelijkheid, overzicht, voorspelbaarheid - sterk in sommige aspecten van taal - hoofdrekenen is moeilijk - concreet beeld nodig - vergeet soms het apparaat uit te zetten.
Maak een taakanalyse voor Luc en pas de situatie aan.

enkele quizvraagjes...

ASS

1. tijd structureren
2. ruimte structureren
3. concrete communicatie
4. positieve benadering

1. tijd structureren
2. ruimte structureren
3. prikkels wegnemen
4. leren omgaan met veranderingen

1. regelmaat
2. prikkels reduceren
3. visualiseren

Je wilt een cliënt met ASS een nieuwe vaardigheid leren. Welke tool gebruik je dan?

1. concrete communicatie
2. taakanalyse maken
3. ruimte structureren

Simon van 28 jaar met ASS krijgt regelmatig driftbuien als de ouders hem ophalen om naar huis te gaan. Wat kan je doen als begeleider?

psychose spectrum stoornissen

INGEWIKKELD

Ingewikkeld is een documentairefilm over psychose

en het unieke levensverhaal van artiest Sven/ Unik-id

Ingewikkeld, documentaire

Hoe leef je met een psychose? Sven unik-id worstelt jarenlang met een bipolaire stoornis, maar heeft zijn waanideeën een plaats kunnen geven in zijn creativiteit en verbeeldingskracht.
Sven is echtgenoot, vader en kunstenaar. Hij worstelt met een bipolaire en schizo-affectieve stoornis waardoor hij lange periodes van zware psychose heeft gekend. Ingewikkeld is het verhaal van een man die, na jarenlange strijd in psychiatrie, een manier heeft ontwikkeld om met zijn psychische aandoening te leven door middel van kunst, verbeeldingskracht en innovatie.
Deze documentaire werd geregisseerd door Marie de Hert en Ellen Polard. In het kader van de eerste verjaardag van PsychoseNet België werd deze documentaire door Sven Unik id en met de toestemming van de regisseurs aan PsychoseNet België geschonken.

Ingewikkeld - kijkwijzer (53')

neem notities tijdens de film en deel ze in:

• kenmerken van psychose
• impact op zichzelf en de omgeving
• oorzaken
• behandeling
• begeleiding

nabespreking

    kenmerken van psychose
    impact op zichzelf en de omgeving
    oorzaken
    behandeling
    begeleiding