Hoofdstuk 4 Paragraaf 2 De Stedelijke Burgerij

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

De stedelijke burgerij 

Doelen voor deze les: 

• Je kan het volgende kenmerkend aspect in je eigen woorden uitleggen: ‘De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van steden.’

• Je kan uitleggen hoe de zelfstandigheid van steden toenam. 

• Je kan uitleggen welke groepen in steden leefden. 

• Je kan uitleggen hoe de vrijheid van Europeanen toenam. 

• Je kan uitleggen wat stadsrechten waren. 

• Je kan uitleggen hoe de heer toch invloed hield in een stad. 

• Je kan uitleggen hoe je lid werd van de burgerij. 

• Je kan uitleggen wie niet lid konden worden van de burgerij.

• Je kan uitleggen hoe het stadsbestuur in elkaar stak.

• Je kan uitleggen wat een vroedschap was.

• Je kan uitleggen wat een schutterij was.

• Je kan uitleggen wat een gilde was.

• Je kan uitleggen wat de reactie was van de edelen op dat de ‘stadslucht vrij maakte.’

• Je kan uitleggen wie niet lid konden worden van de burgerij.

• Je kan uitleggen hoe het stadsbestuur in elkaar stak.

• Je kan uitleggen wat een vroedschap was.

• Je kan uitleggen wat een schutterij was.

• Je kan uitleggen wat een gilde was.

• Je kan uitleggen wat de reactie was van de edelen op dat de ‘stadslucht vrij maakte.’

Lesdoel vorige les: Je kan het volgende kenmerkend aspect in je eigen woorden uitleggen: ‘De opkomst van handel en ambacht die basis legde voor het herleven van een agrarisch-urbane samenleving.’

Planning les 1: 

• 20 minuten uitleg.
• 20 minuten zelfstandig werken.
• 10 minuten beantwoorden kenmerkend aspect. 

Afspraak: 

Ben je klaar met beantwoorden van de vraag: Ga verder met je huiswerk. 

Lesdoel: Je kan het volgende kenmerkend aspect in je eigen woorden uitleggen ‘De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van steden.’

Noem 2 rechten van stadsrechten en 2 plichten van stadsrechten.

Zelfstandige steden

Privileges van stadsrechten zijn: 

• Recht van eigen bestuur. 
• Eigen wetten. 
• Het recht om tol te heffen. 
• Recht om een stadsmuur te bouwen. 

Plichten: 

• Belasting betalen aan de vorst. 
• De heer mag een baljuw/schout aanstellen in de stad. 

Leg uit het motief uit van edelen om stadsrechten te geven.

Zelfstandige Steden

Voordelen van een vorst bij stadsrechten: 

1. Kon profiteren van de groeiende geldeconomie. 
2. Hield toch invloed op een plek, waar zijn invloed al verminderde. 

0

Leg uit hoe je burger kon worden van een stad.

De stedelijke samenleving

Hoe kan je burger worden?

1. Minimaal 1 jaar en 1 dag in de stad wonen. 
2. Lid van een gilden. 

Lesdoel: ‘De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van steden.’

Planning les 2: 

• 20 minuten zelfstandig werken.
• 20 minuten uitleg.
• 10 minuten beantwoorden kenmerkend aspect. 

Afspraak: 

Ben je klaar met beantwoorden van de vraag: Ga verder met je huiswerk. 

Noem 2 rechten van een burger.

Leg uit waarom geestelijken en joden niet onder het burgerrecht vielen.

De stedelijke samenleving

Burgerrechten waren: 

1. Bescherm door stadsrecht. 
2. Jezelf verdedigen voor de stedelijke rechtbank. 
3. Lid worden bij de schutterij.

Geestelijken vallen niet onder burgerrechten. Zij vielen onder de kerkelijke recht. Joden mochten niet lid worden van de burgerij. 

Leg uit hoe de heer van het gebied toch invloed hield in een stad.

De stedelijke samenleving

Stadsrechtbank: Deze mannen spreken recht in de stad. 

1. Baljuw: Aangesteld door de heer. Vertegenwoordigd de Heer in bij de rechtspraak. 
2. Schepenen: Leden van het stadsbestuur. Worden gekozen door de burgers. 

Vaak door de invloed machtige/rijke familie. Werden schepen vaak uit dezelfde familie gekozen. Waardoor deze rol bijna erfelijk werd. 

0

Leg uit waarom gilden zowel belangrijk waren voor de economie en voor concurrentie.

De stedelijke samenleving

Gilden zijn: Stedelijke organisatie van beoefenaars van een bepaald ambacht. 

Gilden zorgden voor: 

1. Hoeveel ambachtslieden van die ambacht in één stad mochten werken. 
2. Beroepsopleiding van die ambacht. 
3. Stelde kwaliteit van de producten vast. 
4. Stelde de prijzen vast. 
5. Zorgen voor zieken/bejaarden/invaliden. 
6. Zorgden voor begrafenis.
7. Ondersteunen van weduwen. 

0

Meer vrijheid, minder horigheid

Door de toenemende macht van de steden werd de invloed van de lagere adel beperkt. 

Om te voorkomen dat te veel mensen het platteland verlieten, schaften edelen herendiensten af en vroegen zij daarvoor geld. 

Leg uit wat stadslucht maakt vrij betekent. (vooral voor horigen)

Lesdoel: ‘De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van steden.’

Aan de slag: Huiswerk

• Maken paragraaf 4.2. 
• Leren leerdoelen 4.2. 
• Nakijken paragraaf 4.2.