Depressie

• Mentorles
• Middelbare school
• vmbo b, mavo
• Leerjaar 1

Assist

Depressie

Waar denk jij aan bij het woord depressie?

Volgens het boekje DSM-IV

Depressiviteit heeft verschillende DSM-IV classificaties (stemmingsstoornissen). Heel uiteenlopend, van bipolaire stoornis, een depressieve stoornis en vele andere stoornissen die hun weerslag hebben op de gemoedstoestand en het normaal funtioneren van een persoon. Gradaties van depressie: Licht- Matig - Ernstig

Een depressieve stoornis in de leeftijdsgroep vanaf 12 jaar neemt het vóórkomen van depressie toe: ongeveer 4% lijdt er aan. Bij deze leeftijdsgroep treedt depressie twee maal zo veel op bij meisjes als bij jongens.

Verschijnselen van een depressie

Somberheid en verminderde belangstelling.

Verlies van interesse en plezier.

Prikkelbare stemming.
       

Eet- en/of slaapproblemen.

Teveel of te weinig slapen.

Minder concentratie

Besluiteloosheid en traag.

weinig expressie.

Gevoelens van schuld en minderwaardigheid.

Auto-mutilatie (zelfbeschadiging)

Suïcidegedachten /plannen

Vermoeidheid, extreem sloom, futloos/ rusteloos. 

Oorzaak?

Er is geen volledige duidelijkheid over de oorzaken van het ontstaan en aanhouden van depressies bij jongeren. Men kan nog niet helemaal verklaren waarom de een er wel last van heeft en de ander niet. Natuurlijk is er wel iets over bekend. De onderzoekers denken aan een samenspel van lichamelijke factoren die een zekere kwetsbaarheid voor depressie veroorzaken en invloeden vanuit de omgeving van de betreffende jongeren. En daarnaast spelen ook persoonlijke eigenschappen een rol. 

Depressie gaat vaak samen met gedragsstoornissen en angststoornissen. Verder komt depressie vaak voor bij jongeren met een Borderline Persoonlijkheid. Dit is een persoonlijkheidsstoornis die zich kenmerkt door sterke wisselingen in stemmingen, gedachten en gedrag

1. Lichamelijke factoren

Wat de lichamelijke factoren betreft denkt men dat het ontstaan van depressie voor een klein deel door erfelijke factoren wordt bepaald. Met andere woorden: mogelijk zit het voor een deel in de genen. Daarnaast wordt de kwetsbaarheid voor depressie voor een deel veroorzaakt door afwijkingen in de chemische processen in de hersenen en door hormonale oorzaken. Vaak hebben jongen met depressie ook een teruggetrokken karakter.

2. Invloeden van de omgeving 

Omgevingsfactoren die er toe doen, kunnen bestaan uit:

• belangrijke gebeurtenissen in het leven, vooral gebeurtenissen die te maken hebben met echtscheiding of met verlies van ouders, gezinsleden of andere mensen die veel betekenen.
  
• ook ervaringen met geweld en (seksueel) misbruik kunnen belangrijk zijn bij het ontstaan van depressie. 
  

negatieve interacties of een negatieve manier van met elkaar omgaan in het gezin.

• negatieve ervaringen in contacten met leeftijdgenoten; dit speelt vooral bij jongeren (bijvoorbeeld langdurig pesten op school)

3. Psychische factoren

De manier waarop men de wereld om zich heen bekijkt en interpreteert: "iedereen keert zich tegen mij", "eigenlijk heb ik altijd pech", "zie je wel, het lijkt wel alsof ik voor het ongeluk geboren ben". Professionals spreken in dit verband over 'problemen met de cognitieve informatieverwerking'.
Met andere woorden; je gedachte (psyche), hoe je gedachten zijn over het leven, zijn bepalend of je vatbaarder bent voor een depressie of niet.

Depressie bij jongeren

Deze invloeden zijn bekend bij jongeren (12-21 jaar)

• Grote invloed hormoon veranderingen op somberheid 
• Trigger door traumatische gebeurtenis; scheiding/overlijden
  
• Psychologische factoren
  
• Biologische factoren (aanleg)
  

Veelal vluchten jongeren in een oplossing, vaak is dit drugs en/of alcohol. Dit is natuurlijk niet voor alle jongeren. *Vlucht in alcohol of drugs lijkt een logische (tijdelijke) oplossing, vluchten voor het voelen van je emoties. Even je emotie, gevoelens uit! Echter verergert het middelngebruik de depressie! Je emoties/gevoelens komen dubbel zo hard terug wanneer het middel is uitgewerkt. En daarbij heb je

ook nog te maken met een kater of uitwerking van drugs. Dubbelop ellende dus!

Welk vitamine tekort zorgt voor een verhoogd risico op depressie?

1. A
2. B
3. C
4. D

Wat is een belangrijk onderdeel in de dagbesteding van een jongere, ter voorkoming van een depressie?

1. Voldoende slapen
2. Sporten
3. In de buitenlucht zijn
4. Regelmaat en structuur

Wie raken gemiddeld 2 keer zo vaak in een depressie?

1. Jongens vanaf 12 jaar
2. Meisjes vanaf 12 jaar

Doe de test

In de volgende slide is een depressie test te vinden. Bewaar je antwoorden voor later!

https:

Wat is de uitslag van de test? Ben jij het hiermee eens?

Hoe voel jij je?

1. Prima
2. Gespannen
3. Eenzaam
4. Dipje/depressief

Laat met een plaatje of foto zien hoe jouw stemming is vandaag.

Eigen ervaring 'Gina'

Een depressie is voor mij donker en vol met negativiteit en angsten, het is uitzichtloos en hopeloos. Ik ervaar het als een diepe donkere put, waar je onmogelijk uit kunt komen, ondanks dat mijn verleden het tegendeel bewijst. Omgaan met depressie is zwaar. Voor mij en mijn omgeving. Ook al weet je dat je gevoelens, gedachten en gedragingen grotendeels worden veroorzaakt door je ziekte, je voelt je verantwoordelijk en schuldig. Helaas reageert de omgeving er soms ook zo op, ze nemen het je kwalijk. Vergelijk het met iemand met een gebroken been die je afbelt voor het wekelijks rondje samen rennen; hij kan niet anders. Dat is vervelend maar om daar nou kwaad over te worden?

Mijn kracht tijdens een depressie is ondanks de uitzichtloosheid, altijd blijven doorgaan, voor zover mogelijk. Ik zet een masker op voor de buitenwereld en probeer sociale contacten en sportieve activiteiten op peil te houden. Waarom ik dat doe weet ik niet, misschien is het een onbewust overlevingsmechanisme, want er is geen hoop. Ik doe dit met grote tegenzin, angsten en desinteresse in het leven en in anderen.

 Ik schaam me diep voor die desinteresse en onverschilligheid wat mijn negatieve zelfbeeld alleen maar versterkt. De meeste vrienden en familie zijn er altijd voor me. Maar de liefde, aandacht en goed bedoelde adviezen bereiken me meestal niet. Je kunt het niet voorstellen dat iemand om je geeft, je bent tenslotte een walgelijk persoon. Daardoor benader je het soms zelfs met enige argwaan, met wantrouwen, want het lijkt zo onecht, het past zó niet bij de toestand waar je je in bevindt. Ondanks dat is het belangrijk dat de omgeving er voor je is. Het liefst zou ik me willen opsluiten, wegduiken in mijn bed, slapen en gewoon niet meer wakker worden, rust. De schaamte en schuldgevoelens voor m’n gedachtes zijn groot, en leiden tot angsten voor sociaal contact en alles wat buitenshuis plaatsvindt.

Het moment dat ik mijzelf aankeek in de spiegel en accepteerde dat het niet goed gaat met mijzelf, is mijn redding geweest. De cirkels, patronen willen doorbreken waarin ik mij begeef.  Ik durfde toe te geven dat het niet goed gaat met mij, dat ik het anders moet doen en hulp ga accepteren. Op dat moment deed ik mijn schoenen aan en zette ik een stap richting hulpverlening. hulpverlening, pff jeetje dat ik ooit op dit punt ben terecht gekomen. Dat ik anderen mee laat kijken in mijn duistere woonkamer en witte elementen laat toevoegen.

Alleen ging het niet zo makkelijk als ik had gewilt, een aantal maanden verder en ik stond op hetzelfde punt als in het begin. mijn psycholoog adviseerde mij medicatie, alleen ik wil totaal niets weten van meditactie. Want ja ik kan toch alles overwinnen! Waarom lukt het mij niet om zonder medicatie door te gaan? Ik had een deadline gesteld samen met mijn psycholoog.  Werkt goed eten, slapen, lichamelijke beweging niet binnen 2 maanden dan, ga ik langzaam over tot medicatie. Zoals je misschien al kan raden, gebruik ik nu antidepressie medicatie.

Medicatie

Bij langdurige en ernstige depressieve klachten kunnen medicijnen uitkomst bieden. De antidepressiva beïnvloeden stoffen in de hersenen, die bepalend zijn voor de gevoelens en die een sombere (of vrolijke) stemming veroorzaken.

Die stoffen of mechanismen heten neurotransmitters. Ze zorgen ervoor dat de verschillende zenuwen goed met elkaar communiceren. Bij depressie is de werking van twee soorten neurotransmitters ontregeld, namelijk van serotonine en noradrenaline. Antidepressiva proberen de werking weer te herstellen.

Ondanks mijn strijd tegen medicatie, kan ik nu zeggen dat medicatie mij net het setje in de rug geeft die ik nodig heb. Het is niet zo dat mijn duistere momenten weg zijn, integedeel. ik voel de duisterheid loeren over mijn schouders.

Hoe verder?

Tja dat is de grote vraag, hoe ga ik verder met mijn leven met een depressie? Ik heb hulp gezocht en krijg dit nogsteeds en ja ook medicatie gebruik ik. mijn psychiater noemt het onderhouds medicatie zolang ik nog therapie nodig heb.

Ik weet dat ik de juiste weg volg, lastig vind ik het nog vaak. Maar ik zie ook langzaamaan het licht! Ik durf weer positief te denken, ik durf mijn zwarte hond aan te spreken en ik durf mijzelf lief te vinden. Ik kom hierdoor heen!!!

Wat kan jezelf doen als je depressieve gedachten hebt

• Praat erover met iemand die dichtbij je staat. of een ervaringsdeskundige.
• Zorg voor een goed dag/nacht ritme. Dit kun je doen door een schema te maken. Slapen gaat vaak moeilijk of je slaapt juist te veel. * Ongeveer de helft van mensen met een depressie voelt zich ’s morgens slechter dan ’s avonds. Het omgekeerde komt ook voor. Bij een depressie is de eetlust meestal slecht: Je hebt geen trek, of het eten smaakt helemaal niet. Veel mensen met een depressie vallen daardoor af. Andersom kan ook: je gaat veel meer eten dan normaal
• Focus op positieve dingen. Dit lijkt onmogelijk! probeer op 'helderde momenten' hierbij stil te staan.
• Wees creatief (foto's maken, knutselen of vloggen)
  
• Ga naar buiten als de zon schijnt en voel de zonnestralen op je lichaam.

Durf de stap te nemen om uit je cirkel te komen!  Geeft toe aan de verandering die nodig is.

Eet gezond en blijf bewegen. Het is heel logisch om slecht voedsel te eten of geen voedsel, het liefst opgekrult in bed liggen kan op korte termijn helpend zijn.

 Koolhydraten zorgen voor een energietoevoer en houden je dus uit vermoeidheid die je met depressie vaak ontwikkelt. Toegevoegde suikers en snoepgoed kan je beter vermijden voor de glucose dip, maar denk aan dingen zoals volkoren graanproducten, rijst, zoete aardappel en havermout. De glucose dip stimuleert je emotie, dus ook je depressieve gevoelens. Vermijd, caffiene en alcohol. Als je gevoelig bent voor prikkels en als je hiermee overdrijft, heeft dit geen bevorderlijke werking voor de productie van je geluksstofjes. Probeer het contrast in highs en lows zo minimaal mogelijk te houden en met andere woorden: in balans.

Wist je dat slechts 10 minuten lichaamsbeweging onmiddelijk de energie en het humeur verbeterd?

Hoewel het belangrijk is voor mensen om te weten dat ze hun humeur met één wandeling kunnen verbeteren, is het ook belangrijk om in gedachten te houden dat het langer duurt om je humeur van dag tot dag te veranderen. 

De positieve effecten van bewegen op depressieve klachten kan grotendeels worden verklaard door een toename de geluksstofjes.

Van alle effecten van bewegen op ons brein is de toename van stofjes

toename verantwoordelijk voor de vermindering van depressieve klachten. Daarbij komt ook nog eens dat gaan bewegen/sporten vaak de slaap helpt verbeteren!

DOEN is het magische woord!

Wat kan mogelijk helpen om de depressieve gevoelens te verminderen?

1. Gezond eten
2. Extra veel slapen
3. Thuis blijven
4. Sporten

Hoe goed je adviezen ook bedoeld zijn, vaak maak je het iemand alleen maar moeilijker. 

10 tips: wat kun je doen voor iemand met een depressie? 

1. Oordeel niet, maar luister

Laat de depressieve persoon praten en vraag naar zijn of haar gedachten. Een depressief persoon schaamt zich vaak voor zijn gedachten. Veroordeel die gedachten niet maar zeg dat die gedachten over zichzelf, anderen en het leven horen bij de depressie. De depressieve persoon is niet zijn gedachten, het zijn ‘slechts’ gedachten. Die horen bij zijn toestand.

2. Wees terughoudend met het geven van adviezen

Adviezen kunnen worden opgevat als een verwijt!!! Een depressief persoon is niet dom en weet ook wel dat hij bijvoorbeeld moet gaan sporten, maar hij kan het simpelweg vaak niet. Verwacht niet dat adviezen worden opgevolgd, beter om ze niet te geven en te vragen hoe je kunt helpen

3. Geef aandacht

Blijf de depressieve persoon uitnodigen voor feestjes en andere activiteiten ook al weet je dat hij er geen zin in heeft, verplicht hem niet. Verwacht geen respons en interactie. Een sms’je met ‘hoe gaat het?’ één keer in de week doet ook al goed.

4. Verwacht geen interesse

Een depressief persoon is nergens in geïnteresseerd en is onverschillig. Veroordeel dat niet, het hoort bij de depressie, hij vindt het zelf al erg genoeg dat hij zo denkt.

5. Iemand is ziek en is zichzelf niet

Bedenk dat depressie een ziekte is, een depressief persoon is zichzelf niet. Zeg hem dat ook, dat hij depressief is en daardoor alles door een zwarte bril ziet. Probeer hem niet te overtuigen dat de wereld anders is dan dat hij hem ervaart maar luister gewoon.

6. Geef je eigen grenzen aan

Het kan voor jezelf zeer vermoeiend en ingrijpend zijn om met een depressief persoon om te gaan. Een depressief persoon heeft weinig ruimte voor aandacht voor een ander en kan je uitputten. Neem tijd voor jezelf, zoek zo nodig professionele hulp en word geen hulpverlener.

7. Onderneem samen

In een depressie wil je je het liefst terugtrekken en alleen zijn. Blijf stimuleren en uitnodigen om samen activiteiten buitenshuis te ondernemen, stel je hierin niet dwingend op.

8. Zoek professionele hulp

Zeg hem dat hij professionele hulp moet zoeken, dat er therapieën en medicijnen zijn die hem kunnen ondersteunen. Wees hierin ook niet dwingend, het moet uiteindelijk uit hemzelf komen.

9. Vraag waarmee je kunt helpen

Een depressief persoon heeft vaak moeite met de dagelijkse dingen, administratie, boodschappen doen, huishouden, etc. Z’n competenties zijn minder en het interesseert hem gewoon vaak niet. Verwijt hem dat niet maar biedt je hulp aan met gepaste terughoudendheid.

10. Praten over zelfmoord.

Regelmatig hebben depressieve personen zelfmoordgedachtes. Vraag hem hiernaar en veroordeel ook deze gedachten niet. Reken maar dat hij zich er schuldig over voelt. Zeg hem dat hij waardevol is, dat de gedachten bij de depressie horen en dat het voorbijgaat. Het kan al helpen voor hem om erover te praten.

Wat kun jij doen om iemand met depressieve gevoelens te helpen?

1. Luisteren
2. Veel tips geven
3. Complimenten geven
4. Met rust laten

Wat neem ik mee uit deze les:

Hulp nodig?

Heb je na het maken van de les nog vragen of hulp nodig? En je wil in gesprek met iemand die ervaring heeft met depressies of een professional? Benoem dit naar je docent! Zij kunnen helpen om je weg uit te stippelen!