H 10. Basis voortplanting

• Dierverzorging
• MBO
• Studiejaar 2

          H. 10 Basis voortplanting 

                                          

Terugblik vorige les:
Waar of niet waar?
Als je huisdier met een chip is geregistreeerd hoef je nooit meer gegevens te wijzigen.

1. Waar
2. Niet waar

Hoe noem je het instrument waarmee je de oren kan bekijken?

1. Ethoscoop
2. Stethoscoop
3. Otoscoop
4. Statoscoop

Verbandschaar

Canule

Echograaf

Vlooienkam

Thermometer

Weegschaal

Leerdoel van vandaag:

• Je kunt benoemen hoe dieren zich voortplanten. 

Diersoorten en rassen

Dieren behoren tot één diersoort als ze kunnen paren en vruchtbare nakomelingen voortbrengen. 

Soorten worden verder verdeeld in ondersoorten. Dit kennen wij als rassen. Rassen kunnen door toevallige mutaties ontstaan zijn of door menselijk handelen. Mensen fokken gericht om tot een bepaald ras te komen.  

Fokdoel

Fokdoel is het doel waarmee je dieren gaat fokken.

Varkenshouder kan als doel hebben zo veel mogelijk biggen fokken.

Melkveehouder kiest stieren uit die de tekortkomingen van zijn koeien compenseert. 

Bij een cavia kan je verschillende vachtsoorten of kleuren fokken. 

Labrador fokker wilt labradors die geschikt zijn als jachthond en/of gezelschapshond die op alle standaarden gemiddeld scoort.

Wat is het verschil tussen geslachtsrijp en fokrijp?

Geslachtsrijp en fokrijp

Geslachtsrijp = het dier produceert zaad- of eicellen (is vruchtbaar)

Fokrijp = het lichaam is volgroeid en klaar om jongen te dragen.

Een koe kan haar eerste kalf krijgen als zij 2 jaar is, schapen en geiten als ze 1 jaar oud zijn. Een paard laat je meestal rond driejarige leeftijd dekken. 

Een caviazeug moet voor haar eerste jaar een nestje krijgen, anders kan de geboorteweg niet meer goed opgerekt worden. 

Primaire en secundaire geslachtskenmerken

Aan uiterlijke verschillen kun je zien of het om een mannetje of vrouwtje gaat. Denk bijvoorbeeld aan het verschil in geslachtsorganen. Deze kenmerken noemen we primaire geslachtskenmerken.

Andere verschillen zoals lichaamsbouw, kleur, beharing, bevedering, sporen, gewei ontwikkeling, slagtanden, spieren, geuren, geluiden etc. die pas tegen de geslachtsrijpheid te voorschijn komen noemen we de secundaire geslachtskenmerken. 

Bronstgedrag

Bronstgedrag = afwijkend gedrag dat wordt vertoond tijdens de vruchtbare periode. 

Kat	Krols
Hond	Loops
Paard	Hengstig
Rund	Tochtig
Varken	Berig
Konijn	Bronstig, ritsig, rammig
Cavia of gerbil	Bronstig

Bronstgedrag

Rat	Bronstig, flapperig
Geit	Bokkig, spekkig, rits of runs
Schaap	Bronstig

Wat is KI?

Voordelen KI?

• Minder kans op verspreiding van ziekte
• Minder kans op inteelt (zaadcellen gebruiken van dieren over heel de wereld)
• Goed verervende mannetjes kan je vaker gebruiken
• Van de meeste diersoorten kan je de zaadcellen invriezen (langer houdbaar en bruikbaar).

Registratie

Als je de dekdatum weet kan je de werpdatum berekenen. 

                 dekdatum + dagen normale dracht = werpdatum

Veehouders en varkenshouders verwerken de dekdatum vaak in de computer. Hier zijn ook speciale programma's voor. 

Juiste ligging geboorte

Afwijkende liggingen geboorte

rg

r

 

Nestblijver of nestvlieder?

Nestblijver = jong is nog niet volledig ontwikkeld en kan nog niet zelfstandig leven. Draagtijd nestblijver is relatief korter. Uiterlijke kenmerken: kaal, blind, doof en niet kunnen lopen.

Nestvlieder: jong kan meteen op eigen benen staan en moeder zelfstandig volgen. Draagtijd nestvlieder is relatief langer. Uiterlijke kenmerken: lopen, zien horen en kunnen al lopen. 

Kippen ei uitbroeden (broedmachine)

Eieren dienen schoon te zijn en niet ouder dan 10 tot 14 dagen.

4 belangrijke factoren voor een goed broedproces:

1. temperatuur (37,7 graden celcius, tijdens uitkomst verlaag temperatuur met 0,2 graden, met de uitkomst stijgt de temperatuur automatisch)

2. luchtvochtigheid (voorbroed 45%-50%, uitkomst 68%-71%)

3. ventilatie (zorg voor ventilator in het midden)

4. kering van de eieren (eieren klein beetje draaien zodat de kiem niet vast plakt).

Schouwen van een ei

Met een lamp kan je het ei schouwen, je kijkt of het ei bevrucht is of niet. Je kan de eieren na circa 7 dagen schouwen. 

Na 21 dagen komen de kippeneieren uit. 

Na 28 dagen komen eieren van een eend of kalkoen uit.

Na 17 dagen komen de eieren van een duif uit. 

Aan de slag!

- Maken l.a. 6.19 en 6.20