periode 3 les 3 Spijsverteringsstelsel

• Zorg en Welzijn
• MBO
• Studiejaar 1,2

Spijsvertering

de vertering van voedsel

Lesdoelen

je weet hoe het spijsverteringsstelsel werkt 

je kan de kleuren van poep herkennen en kan uitleg over geven

je weet wat obstipatie is

je weet wat diarree is 

Zet de onderdelen van de spijsvertering in de goede volgorde.

mond

slokdarm

maag

dunne darm

dikke darm

anus

Doel spijsvertering

Voeding wordt in het spijsverteringsstelsel verteerd m.b.v. enzymen--> voeding wordt opgenomen in het bloed --> het bloed vervoert de voedingsstoffen naar alle delen van het lichaam.

De vertering begint in de mond, gaat verder in de maag en wordt voltooid in de dunne darm. Alles wat niet wordt verteerd, wordt via de dikke darm naar de anus gedreven en uitgescheiden als ontlasting.

 

Stelsel

Het spijsverteringskanaal bestaat uit de volgende onderdelen:​

mondholte;

keelholte;

slokdarm;

maag;

dunne darm;

dikke darm.

 ​

- ​Spijsverteringskanaal, lever, galblaas en alvleesklier​

Functie:

• Opnemen van voedsel (via de mond)
• Voedsel fijnmaken (kauwen)
• Voedsel vervoeren (door spierbewegingen)
• Voedsel afbreken en verteren (door verteringssappen)
• Voedingsstoffen voor de lichaamscellen afgeven aan het     bloed (via de dunne darmwand)
• Onverteerbare voedselbestanddelen afvoeren (via de anus)

De tong

Functies van de tong:

• Kauwen
• Slikken

Achterin de mondholte begint de keelholte. 

Aan de achterkant van de tong ligt het strottenklepje dat bij het slikken naar beneden wordt geduwd zodat de luchtweg is afgesloten voor voedsel. ​

De neusholte wordt afgesloten door de huig.​

Waar en waarmee begint de vertering van koolhydraten?

1. In de mond met speeksel
2. In de maag met maagsap
3. In de dunne darm met alvleeskliersap
4. In de twaalfvingerige darm met gal

Slokdarm

De functie van de slokdarm is het transporteren van voedsel en drinken van de mond naar de maag. Dit gebeurt door middel van samentrekkingen van de slokdarmspieren, een proces dat peristaltiek wordt genoemd.

De slokdarm mondt uit in de maag

1. Boven het middenrif
2. Naast het middenrif
3. Onder het middenrif
4. Ter hoogte van het middenrif

De maag

De functie van de maag is het verteren van voedsel. Het maakt maagsappen aan die helpen bij het afbreken van voedsel, en het kneedt het voedsel zodat het klaar is voor verder vertering in de darmen.

Voedsel blijft meestal 2 tot 4 uur in de maag, afhankelijk van het type voedsel. Zwaarder of vetter voedsel kan langer duren om te verteren, terwijl lichtere maaltijden sneller de maag verlaten.

Functie de maag

• Verder kneden en fijnmaken van voedsel dat via de slokdarm uit de mond komt;
  
  
• afbreken van vetten en eiwitten (lipase en pepsine);
  
  
• doden van bacteriën.

Maagsap

Uit de maagwand komen sappen vrij, zij breken het voedsel verder af. 

Maagsap bestaat uit:

• water en slijm
• zoutzuur (bacteriedodend)
• pepsine (= enzym, begint met splitsing van eiwitten)
• proteïne  

Hoe heet het eerste deel van de dunne darm?

1. Rectum
2. Twaalfvingerige darm
3. Blinde darm
4. Alle antwoorden zijn goed

Waar komt het voedsel na de maag terecht?

1. in de dunne darm
2. in de dikke darm
3. in de twaalfvingerige darm
4. in de slokdarm

Twaalfvingerige darm

De functie van de twaalfvingerige darm (duodenum) is het verder afbreken van voedsel door de inwerking van maagsappen, alvleesklier-enzymen en gal. Het is de eerste en kortste sectie van de dunne darm, waar voedingsstoffen worden geabsorbeerd en het voedsel gemengd wordt met spijsverteringssappen voor verdere vertering. 25 - 30 centimeter lang

         Dunne darm

 

+- 5 a 6 meter lang

De binnenwand bestaat uit een slijmvlieslaag. 

• nuchtere darm 2 meter
• kronkeldarm 3 meter

De functie van de dunne darm is het verder verteren van voedsel en het opnemen van voedingsstoffen in het bloed. Het bestaat uit drie delen: de twaalfvingerige darm, de jejunum en de ileum. Hier worden enzymen en gal toegevoegd om voedsel af te breken, en de meeste voedingsstoffen, zoals vitamines, mineralen, vetten, eiwitten en koolhydraten, worden geabsorbeerd.

Dikke darm

De dikke darm heeft drie hoofd functies:

Water opnemen: Het meeste water uit voedselresten wordt opgenomen, zodat je lichaam niet uitdroogt.

Fermentatie: Darmbacteriën breken onverteerbare stoffen af en maken gassen en voedingsstoffen.

Ontlasting opslaan: Onverteerde voedselresten worden opgeslagen tot ze als ontlasting uitgescheiden worden.

Alvleesklier

​De alvleesklier maakt alvleeskliersap met enzymen voor de vertering van vetten, koolhydraten en eiwitten.

Deze worden aan de twaalfvingerige darm afgegeven.

Bovendien worden er in de eilandjes van Langerhans de hormonen insuline en glucagon gemaakt (regulatie bloedsuikerspiegel) 

Welke darm komt er als eerste?

1. Dikke darm
2. Blinde darm
3. Dunne darm
4. Twaalfvingerige darm

Hoe lang is de twaalfvingerige darm

1. 6 a 7 meter
2. 1 meter
3. ca. 0,5 meter
4. ca. 25 cm

In welk deel van de darm wordt de voedselbrij ingedikt?

1. Dunne darm
2. Twaalfvingerige darm
3. Blinde darm
4. Dikke darm

Wat is de juiste volgorde van de namen van de dunne darm?

1. Kronkeldarm - nuchtere darm - twaalfvingerige darm
2. Twaalfvingerige darm - kronkel-darm - nuchtere darm
3. Kronkeldarm - twaalfvingerige darm - nuchtere darm
4. Twaalfvingerige darm - nuchtere darm - kronkeldarm

De twaalfvingerige darm is het bovenste gedeelte van de...

1. dunne darm
2. blinde darm
3. endel darm
4. dikke darm

Hoe noemen we het laatste stukje darm van de spijsvertering?

1. dunne darm
2. dikke darm
3. endel darm
4. twaalfvingerige darm

Wat is obstipatie?

Obstipatie: De ontlasting blijft te lang in de dikke darm. De ontlasting hoopt zich op en wordt hard en droog.​

Klachten: Buikpijn, opgeblazen gevoel en gasvorming in de darmen.​

Wanneer is het ernstig?

1. Het lang aanhoudt: Als je langdurig geen stoelgang kunt maken (meer dan 3 dagen) kan dit leiden tot andere gezondheidsproblemen.

2. Pijn en bloedverlies: Als je pijn hebt bij het poepen of bloed ziet in de ontlasting, kan dit wijzen op een ernstiger probleem, zoals een scheurtje in de anus (anale fissuur) of aambeien.

3. Onverklaarbare gewichtsverlies: Als obstipatie gepaard gaat met gewichtsverlies of vermoeidheid.

4. Braken of buikpijn: Hevige buikpijn of braken kan wijzen op een verstopping die ernstig genoeg is om medische hulp te vereisen.

Advies bij obstipatie?

Vezels eten: Voeg meer vezelrijke voedingsmiddelen toe aan je dieet, zoals fruit, groenten, volkoren producten, en peulvruchten. Vezels helpen de ontlasting zachter te maken en bevorderen de stoelgang.

Voldoende water drinken: Drink genoeg water (ongeveer 1,5 tot 2 liter per dag) om je ontlasting zacht te houden.

Beweging: Regelmatige lichaamsbeweging, zoals wandelen of fietsen, kan helpen de darmbewegingen te stimuleren.

Regelmatige toiletgewoonten: Probeer op vaste tijden naar het toilet te gaan, bijvoorbeeld na een maaltijd, en geef je lichaam de tijd om te ontspannen.

Laxeermiddelen: Als natuurlijke oplossingen niet helpen, kun je in overleg met een arts een laxeermiddel gebruiken om de stoelgang te vergemakkelijken. gebruik niet langdurig.

Huiswerk volgende les