2.11+2.12+4.3 Einde West-Romeinse Rijk + Renaissance

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Hoofdstuk 2 - De Grieks-Romeinse wereld

Periode: oudheid, tijd: 3000 v.C. - 500 n.C.

Kenmerkende Aspecten 

• (4) De ontwikkeling van wetenschappelijk denken en het denken over burgerschap en politiek in de Griekse stadstaten. 
• (5) De klassieke vormentaal van de Grieks-Romeinse cultuur
• (6) De groei van het Romeins imperium waardoor de Grieks-Romeinse cultuur zich in Europa verspreidde.
• (7) De confrontatie tussen de Grieks-Romeinse cultuur en de Germaanse cultuur van Noordwest-Europa. 
• (8) De ontwikkeling van het jodendom en het christendom als de eerste monotheïstische godsdiensten. 
• (19) Het veranderende wereldbeeld van de Renaissance en het begin van nieuwe wetenschappelijke belangstelling.
• (20) Hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de Klassieke Oudheid

• (4) De ontwikkeling van wetenschappelijk denken en het denken over burgerschap en politiek in de Griekse stadstaten.
  
• (5) De klassieke vormentaal van de Grieks-Romeinse cultuur
  
• (6) De groei van het Romeins imperium waardoor de Grieks-Romeinse cultuur zich in Europa verspreidde.
  
• (7) De confrontatie tussen de Grieks-Romeinse cultuur en de Germaanse cultuur van Noordwest-Europa.
  
• (8) De ontwikkeling van het jodendom en het christendom als de eerste monotheïstische godsdiensten.
  
• (19) Het veranderende wereldbeeld van de Renaissance en het begin van nieuwe wetenschappelijke belangstelling.
  
• (20) Hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de Klassieke Oudheid

Kenmerkende Aspecten 

2.11 Het West-Romeinse Rijk valt uiteen in Germaanse staten

Kenmerkend aspect 

(7) De confrontatie tussen de Grieks-Romeinse cultuur en de Germaanse cultuur van Noordwest-Europa.

Val Romeinse Rijk

- Leger te klein, grenzen te uitgestrekt

- Leger was te duur

- Loyaliteit ligt bij de generaal, niet bij de keizer.

- Continue strijd om macht na dood van de keizer

--> In 395 in Oost- en West-Romeinse Rijk gesplitst.

Volksverhuizingen en val Romeinse rijk

Splitsing Romeinse rijk in Oost en West (395)

Volksverhuizingen vanaf v.a. 4e eeuw n. Chr.

Val West-Romeinse rijk 476, start Middeleeuwen

Val Romeinse Rijk

'Het helderste licht op aarde is gedoofd. Het hoofd is van zijn romp geslagen. Met Rome is de gehele aarde ten ondergegaan' ~ Hiëronymus (ca. 347-420) over de plundering van Rome door de Gotische leider Alarik. 

De Germanen

• Deels geromaniseerd 
• Grotendeels trouw aan de eigen cultuur.
  
  Dus na de val van het Romeinse Rijk, verdwijnt de Klassieke cultuur naar de achtergrond. 

4.3 Westerse wortels in de Grieks-Romeinse wereld

Kenmerkend aspecten 

(19) Het veranderende mens- en wereldbeeld van de Renaissance en het begin van een nieuwe wetenschappelijke belangstelling

(20) De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de Klassieke Oudheid

Een nieuwe tijd...

• In Italië (14e eeuw) was er voldoende vrijheid voor individuen om nieuwe vindingen, nieuwe denkvormen te ontwikkelen.
• Niet tevreden (Middeleeuwen) >> verandering - gebaseerd op de Klassieke Oudheid. 
• Renaissance = wedergeboorte.
• Begint in Italië:
  - vanwege vele overblijfselen van de Klassieke Oudheid
  - contacten met Arabische wereld (Klassieke literatuur weer in beeld) 

Kant: 
 Sapere aude,
Durf te weten.

• Religie hoort niet meer thuis in de wereld van de politiek, wetenschap en ethiek
• De mens: goed, autonoom, onafhankelijk
• Tolerantie voor ideeën en strijd tegen onderdrukking

Veranderend mensbeeld

• Mens hoeft zich niet op de achtergrond te plaatsen.
• Ieder mens is belangrijk en leeft voor zichzelf.
• Leven is geen voorbereiding op het leven na de dood - van het leven op aarde moet je genieten (Carpe Diem)
• De talenten en mogelijkheden van individuen mogen niet door dwang, dogma's of ander gezag worden beperkt.

Renaissance

• Mens stond dus centraal
  
  
• Nieuw ideaalbeeld werd de algemeen ontwikkelde mens:
  uomo universale

Da vinci: 'uomo universalis' (alleskunner)

Kunst in de Renaissance

• Middeleeuwen: kunst was voor godsdienst bedoeld:
  - Geen eer noch eigen stijl voor de kunstenaar.
  - Alleen godsdienstige onderwerpen.
  - Geen oog voor detail of anatomie.  
• Kunst ten tijde van de Renaissance:
  - Godsdienst = een thema, maar ook niet-godsdienstige thema's.
  - Aandacht voor anatomie en perspectief.
  - Eigen stijl + handtekening van de kunstenaar.

Middeleeuwen

Renaissance

Barok

Kunststijl waar ook Klassieke elementen in zitten.

Tijd: Contra-Reformatie >> kerk wilde grootheid + macht weergeven >> overdadige versieringen + kunst.

Vorsten (absolutisme) deden hier ook aan mee >> paleizen e.d. 

Classicisme

Kunststijl waar ook Klassieke elementen in zitten.

Tijd: 18e eeuw >> gestimuleerd door opgravingen van het Herculaneum en de stad Pompeji. 

Evenaren van de kunst van de Romeinen + Grieken >> overtreffen door rationeel te werk te gaan. Harmonie + perfecte verhoudingen staan centraal.

Aan het werk

Maak de opdrachten van 2.11/12 + 4.3