VEI 8.3 Rond je cellen 2021 2022

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

8.3 - Rond je cellen

Lesdoelen

• Ik kan uitleggen hoe het lymfevatenstelsel   werkt, hoe stoffen in en uit cellen gaan, hoe weefselvloeistof in je bloed komt. 

• Ik kan het verschil aangeven tussen lymfe,   weefselvloeistof en bloedplasma

Herhalen stof

Vorige keer ging over 8.2 De bloedsomloop.

even wat herhalingsvragen: 

Bloedsomloop bestaat uit...

1. Hart en bloedvaten
2. Alleen het hart
3. Alleen de bloedvaten
4. Alleen bloedvaten

De meeste slagaders zijn

1. Zuurstofrijk
2. Zuurstofarm

Deze bloedvaten hebben kleppen

1. Slagaders
2. Haarvaten
3. Aders

Dunne wand

Dikke wand

Heeft kleppen

heeft geen kleppen

Aders

Slagaders

Nieuwe lesstof

8.3 rondom je cellen.

Je kan uitleggen:  

• hoe het lymfevatenstelsel werkt
• hoe stoffen in en uit cellen gaan 
• hoe weefselvloeistof in je bloed komt. 

Je kan het verschil aangeven tussen lymfe, weefselvloeistof en bloedplasma

Juist of onjuist:

1: In de lymfeknopen komt bloedplasma terug in de lymfe.

2: Lymfevaten bevatten net als aders kleppen.

1. 1:Onjuist 2: Juist
2. 1: Juist 2: Juist
3. 1: Onjuist 2: Onjuist
4. 1: Juist 2: Onjuist

Wat is lymfe?

1. Opgenomen weefselvloeistof
2. Opgenomen bloedplasma door het weefsel

Hier zie je een afbeelding van een lymfevat.
In welke richting stroomt de lymfe?

1. Richting A
2. Richting B

Wat is de functie van de lymfeknopen (lymfeklieren)?

1. Halen voedingsstoffen uit lymfe
2. Zuiveren de lymfe van onder andere ziekteverwekkers.
3. Halen zuurstof uit lymfe
4. Maakt witte bloedcellen aan

Waaruit bestaat lymfe?

1. Water
2. Water & opgeloste stoffen
3. Opgeloste stoffen & witte bloedcellen
4. Water, opgeloste stoffen & witte bloedcellen

waarin verschilt het lymfestelsel van het bloedvatenstelsel?

1. lymfevaten hebben kleppen, bloedvaten niet
2. lymfevloeistof heeft geen overeenkomsten met bloedplasma
3. lymfevaten hebben een begin en einde, bloedvaten lopen rond als een cirkeltje
4. lymfevaten bevatten geen bloedcellen, bloedvaten wel

Waarom wordt lymfe teruggevoerd in de bovenste holle ader?

1. Lymfe wordt daar extra gezuiverd van bacteriën en andere antigenen
2. omdat lymfe daar de antistoffen afgeeft aan het bloedvatenstelsel
3. om de hoeveelheid bloedplasma constant te houden
4. omdat het lymfestelsel en het bloedvatenstelsel bij hetzelfde stelsel horen.

Wat is de functie van het lymfestelsel?

1. Het vervoeren van zuurstof
2. Het doden van ziekte verwekkers
3. De afvoer van vocht met afvalstoffen en de afweer tegen ziekteverwekkers

Hoe gaan stoffen in en uit je cellen?

• Rode bloedcellen: zuurstofvervoer. In haarvaatjes laten de rode bloedcellen zuurstofdeeltjes los.
  Die komen in het plasma.
  Daarin zit nu glucose en zuurstof.
• Dit plasma lekt door mini-gaatjes in de haarvatwand naar buiten : weefselvloeistof. (vloeistof rondom je cellen)

Via weefselvloeistof kan er glucose en zuurstof bij de cellen komen. 

Hoe komt weefselvloeistof weer in je bloed?

1. Via lymfevaten. 

lymfevaten: kleine kanaaltjes in weefsels. Hebben piepkleine gaatjes in de wand. Hierdoor stroomt weefselvloeistof.

Lymfe : weefselvloeistof in lymfevaten. 

Lymfevaten: lijken op aders, want: kleppen, slappe wand en lage druk in de vaten.

Lymfe stroomt door je lichaam tot onder je sleutelbeenderen. Daar: weer in je bloed. (ong. de helft)

Hoe komt weefselvloeistof weer in je bloed?

2. Via haarvaten

Andere helft van de weefselvloeistof: 

terug naar het bloed in de haarvaten, (zie  eind van het haarvat in bron 2).

Wat doet je lymfestelsel?

• Lymfevaten (kleine kanaaltjes in weefsels) voeren lymfe naar de lymfeklieren / lymfeknopen.

• Hier wordt het lymfe gezuiverd van o.a. ziekteverwekkers.

• Dit wordt gedaan door de witte bloedcellen. 

Dus...

Witte bloedcellen bestrijden ziekteverwekkers.
De bekende lymfeklieren: keelamandelen.
Andere lymfeklieren : in liezen, oksels ,hals. 

Witte bloedcellen veel ziekteverwekkers bestrijden?-> lymfeklier kan opzwellen / pijn doen.
(bijv. bij verkoudheid of keelontsteking-> pijn bij slikken door gezwollen lymfeklieren in hals.

Wat is de functie van de lymfeknopen (lymfeklieren)?

1. Halen voedingsstoffen uit lymfe
2. Zuiveren de lymfe van onder andere ziekteverwekkers
3. Halen zuurstof uit lymfe
4. Maakt witte bloedcellen aan

Weefselvloeistof

Lymfe

Bloedplasma

Vocht buiten de haarvaten; kan O2, witte bloedcellen, voedingsstoffen, CO2 en andere afvalstoffen bevatten

Deze vloeistof bestaat uit water met opgeloste stoffen en witte bloedcellen

In deze vloeistof zitten geen bloedcellen of bloedplaatjes

Week 44/45

Bestudeer 8.2 en 8.3 en maak de opdrachten in Noordhoff

Voorbereiden 8.4 en (alleen mavo) 8.5

Maak een begrippenlijst