Woensdag 10 maart 2021 - Kort Amerikaans

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Proza van de jaren '50 en '60

Literaire ontwikkelingen: schrijver en publiek

• Houding veel schrijvers na WOII: verzet tegen verzuiling, restauratiegedachte, preutsheid en burgerlijke braafheid
• Inhoudelijk heel vaak: verwerking oorlogstrauma dat WOII achterliet. Veel naoorlogse gedichten, verhalen en romans gaan over de Jodenvervolging, het verzet of de psychologische doorwerking daarvan. 
• Het taalgebruik in naoorlogse literatuur was voor veel lezers schokkend (scheldwoorden en ordinaire taal)
• Doorbreking taboes (o.a. door beschrijving seksualiteit)

Literaire ontwikkelingen: vernieuwing proza, vanuit pessimistisch wereldbeeld

• Personages zijn vaak eenzaam en angstig
• Taboeonderwerpen (seksualiteit, incl. incest, lichamelijkheid)
• Verhaal speelt zich vaak af in WOII om het chaotische van de werkelijkheid te benadrukken
• Personages zonder moreel besef: geen normen en waarden
• Personages zijn antihelden: kunnen hun eigen leven niet goed richting geven, zijn slachtoffer van de omstandigheden of van de plannen van anderen 
• Vanaf de jaren '60 opkomst van 'nieuw realisme': de wereld laten zien zoals het is. De gedachte dat literatuur alleen esthetische waarde heeft, werd als ouderwets terzijde geschoven.

Wat is géén kenmerk van naoorlogs proza?

1. Eenzaamheid en angst
2. Bedoeld om de lezer een les te leren
3. Personages zijn antihelden
4. Taboeonderwerpen

Open je boek op p. 121

We gaan een fragment uit Kort Amerikaans (1962) lezen

Leg uit waarom de levenshouding van Erik kenmerkend is voor het proza van de jaren '50 en '60.

Antwoord

De gedachten van Erik draaien om twee dingen: de dood en dat hij niet van Elly kan houden. Dergelijke sombere gedachten zijn kenmerkend voor personages in het naoorlogse proza. Erik blijkt een sombere, pessimistische persoon. Hij durft of kan niet van Elly houden en dat maakt hem eenzaam. Hij is meer bezig met de dood dan met het leven.

Ik wil het boek 'Kort Amerikaans' gaan lezen voor mijn literatuurlijst.

Ja, ik ga dit boek lezen!

Misschien, maar ik wil er eerst nog meer over weten.

Nee, dit boek lijkt mij niks.

Nog even iets anders...

Op welke manier willen jullie vrijdag oefenen voor de toets uit de toetsweek?