Blok 9 Energie en grondstoffen les voor de toets

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

Energie en grondstoffen

Wat gaan we doen?

• Verschillende werkvormen
• Herhaling 
• Kennen en kunnen 
• Begrippen  

Congo

Congo is een land in Afrika. Congo heeft veel natuurlijke grondstoffen. Je vindt er koper, goud, zilver, diamanten en nog veel meer. Het land levert meer dan de helft van het kobalt in de wereld. Kobalt is een grondstof die wordt gebruikt voor accu’s in mobiele telefoons, laptops en elektrische auto’s.

Maar is Congo rijk?

Congo is een van de armste landen ter wereld. Dat komt doordat de kobaltmijnen eigendom zijn van bedrijven uit Noord- Amerika, Europa en China. Deze bedrijven vervoeren het kobalt naar China om het te verwerken. Ze sluiten deals met de leiders van Congo en verdelen de winst. De arbeiders in de mijnen werken onder slechte omstandigheden en verdienen heel weinig.

Fossiele brandstoffen 

Grondstoffen 

Noem een voorbeeld van een halffabricaat

Grondstof

Halffabricaat

Eindproduct

Grondstof

Halffabricaat

Eindproduct

eindproduct

grondstof

halffabricaat

Legakkers

De lange stroken land tussen de sloten werden legakkers genoemd

Ontstaan grote plassen

Op sommige plekken sloeg de wind de legakkers stuk en ontstonden grote plassen. Bijvoorbeeld de Vinkeveense plassen 

Noord-Oosten of Westen?

In het westen van Nederland moesten veenarbeiders veel moeite doen om turf te winnen. 

Het veen raakt op?

Toen het veen in het westen van Nederland opraakte, begon de veenwinning in het noorden en oosten van het land. 

Turf

De turf werd in blokken gestoken en met schepen via de gegraven kanalen naar de steden gebracht.

Welk begrip hoort bij de foto?

Leg het begrip: locatie factor/vestigingsplaatsfactor uit.

Waarom past het begrip de industriële revolutie

goed bij deze tekening? Leg uit.

Verandering in de manier van produceren: producten werden niet langer met de hand gemaakt, maar met machines in fabrieken. De industriële revolutie begon met de uitvinding van de stoommachine

Was Nederland vroeg of laat met de industriële revolutie?

De industriële revolutie kwam in Nederland laat op gang. Pas vanaf 1850 werden de eerste fabrieken gebouwd. Nederland was vooral een landbouw- en handelsland. Bovendien stonden er in Nederland veel windmolens, die werden gebruikt voor het maken van allerlei producten. 

Maar....

 de belangrijkste reden was dat er in Nederland maar weinig steenkool was. Alleen in het zuiden van Limburg zat steenkool diep in de grond, terwijl het economisch centrum van Nederland in het westen van het land lag.

Eerste fabrieken

De eerste fabrieken met een stoommachine stonden vanaf de tweede helft van de negentiende eeuw in Noord-Brabant en Twente. Daar waren de lonen laag en bestond al veel huisnijverheid. Voor textielproducten was een grote markt in eigen land, maar ook in de kolonie Nederlands-Indië. En ook andere soorten industrie, zoals de schoenen- en sigarenindustrie.

Streven van vooral Europese landen in de negentiende en twintigste eeuw om hun land met koloniën uit te breiden. Het modern imperialisme was tussen 1870 en 1914 op zijn hoogtepunt

Welk begrip hoort hierbij?

het modern imperialisme

de bedrijfskolom

Weg die een product aflegt van grondstof tot eindproduct en consument. De bedrijfskolom van een plastic beker begint bij aardolie en eindigt bij de supermarkt waar je de beker koopt.

Kennen en kunnen

Als je klaar bent met dit blok, kun je:

• een reden noemen waarom Congo ondanks alle grondstoffen een arm land is. (2 voor KGT)
• uitleggen waarom in Nederland turf als brandstof werd gebruikt.
  
• uitleggen wat fossiele brandstoffen zijn.
  
• vertellen hoe de Vinkeveens Plassen zijn ontstaan.
  
• uitleggen hoe de stoommachine voor een industriële revolutie heeft gezorgd.
  
• vertellen waarom de eerste industriegebieden vlak bij steenkoolmijnen lagen.
  
• vertellen waarom Engeland een voorsprong had op de rest van Europa.
  
• uitleggen waarom Europese landen hun rijk wilden uitbreiden met koloniën.
  
• uitleggen waarom in Nederland de industriële revolutie pas laat op gang kwam.
  
• verschillende voorbeelden geven van halffabricaten.

Begrippen 

• de fossiele brandstof
  
• het halffabricaat
  
• de huisnijverheid
  
• de industriële revolutie
  
• de locatiefactor (BK)/ de vestigingsplaatsfactor (KGT)
• het modern imperialisme (KGT)