H4-B7.7 Voedselproductie

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

H4-B7.7 Voedselproductie

Les bestaat:

herhaling door vragen

Huiswerk bespreken 7.6

Filmpje fosfaat kringloop

Bespreken begrippen/leerdoelen 7.7 

Huiswerk maken 7.7: vraag: 51 t/m 53, 57, 58, 59b, 61

Duurzame voedselproductie 

Productie waarbij:

• de grond niet uitgeput raakt. 
• natuurlijke hulpbronnen niet opraken.
•  de omgeving niet vervuild raakt
• milieu niet aangetast wordt.

Leg uit dat groenbemesting een duurzame manier van bemesting is

In de stikstofkringloop vindt in de grond een omzetting plaats van afval (dode resten van organismen) in (stikstof)mineralen. Welke organismen zorgen voor deze omzetting?

1. Planten
2. Dieren
3. Bacteriën en schimmels
4. Zowel planten, dieren, schimmels als bacteriën

Wat doen urobacteriën in de stikstofkringloop?
Gebruik je binas!

1. ammonium omzetten in nitriet
2. ureum omzetten in ammoniak
3. nitriet omzetten in nitraat
4. aminozuren omzetten in ureum

In de koolstofkringloop wordt door veel organismen stoffen verbrand. Welke organismen in de koolstofkringloop doen aan verbranding?

1. planten
2. dieren
3. schimmels
4. alle organismen

Wanneer is de koolstofkringloop verstoord?

1. Als er minder koolstofdioxide geproduceerd wordt dan verwerkt kan worden door de planten
2. Als er meer koolstofdioxide geproduceerd wordt dan verwerkt kan worden door de planten
3. Als er minder zuurstof geproduceerd wordt door de planten dan koolstofdioxide
4. Als er meer zuurstof geproduceerd wordt door de planten dan koolstofdioxide

Het in kaart brengen van de stikstofkringloop in de Nederlandse natuur speelt zich af op het organisatieniveau:

1. populatie
2. molecuul
3. ecosysteem
4. biosfeer

Welke kringloop/kringlopen zijn bij eutrofiëring verstoord?

1. Koolstofkrinloop
2. Stikstofkringloop
3. Koolstofkringloop en stikstofkringloop

Hoort het proces waarbij brooddeeg rijst door gist bij de C-kringloop, de N-kringloop of beide?

1. Bij de koolstofkringloop
2. Bij de stikstofkringloop
3. Bij beide kringlopen

Hoort het proces waarbij dode planten in een sloot anaeroob worden afgebroken tot de C-kringloop, de N-kringloop of beide?

1. Bij de koolstofkringloop
2. Bij de stikstofkringloop
3. Bij beide kringlopen

Hoe kan 'N' verdwijnen uit de stikstofkringloop?

1. planten nemen het op
2. vervluchtiging en denitrificatie
3. omzetting in nitriet en nitraat

Een groot deel van het organische afval zinkt in de Noordzee naar de zeebodem. Die bodem
speelt een belangrijke rol in de stikstofkringloop. Organische stikstofverbindingen kunnen er worden omgezet in onder andere ammonium. Dit ammonium kan in het water terechtkomen. Een andere mogelijkheid is dat ammonium wordt omgezet in nitraat. Dit nitraat kan in het water terechtkomen, maar ook gebruikt worden dooranaërobe bacteriën diep in de bodem

Welk proces zorgt ervoor dat ammonium vanuit de zeebodem in het water terechtkomt?

1. osmose
2. actief transport
3. diffusie

Welke organismen uit de stikstofkringloop worden juist onder zuurstofloze omstandigheden heel actief?

1. nitrificerende bacteriën
2. denitrificerende bacteriën
3. ammonificerende bacteriën
4. knolletjesbacteriën in de wortels van vlinderbloemigen

bespreken huiswerk- 10 min

Bespreken vragen:

• 40: adaptie problemen
• 41 (of 45):  precisie landbouw en duurzaamheid 
• 42b: hergebruik en recycling (wat is het verschil?)
• 46: biodiversiteit (niche, habitat, biodiversiteit gebruiken!)
• 47: voordelen opnoemen.

Voedselproductie verhogen

• Wereld bevolking neemt toe
• Akkerbouw, tuinbouw, veeteelt moet toenemen.
• Verhoogde productie zorgt voor problemen

Eutrofiering, accumulatie gif, resisentie

Eutrofiëring= vermesting

a

  Algenbloei (zee)

Eutrofiëring

Een indirect gevolg van eutrofiëring is massale vissterfte. 
Sleep de onderstaande gebeurtenissen naar de juiste plek zodat een juiste oorzaak-gevolg relatie ontstaat tussen eutrofiëring en vissterfte.

1

2

3

4

5

6

door overmatig gebruik van meststoffen neemt de concentratie nitraten in het oppervlaktewater toe

algen gaan bloeien door een overschot aan anorganische stikstofverbindingen in het water

er dringt minder licht door het oppervlaktewater

producenten onder water sterven af

reducenten hebben meer organisch afval af te breken waardoor meer zuurstof wordt verbruikt

vissen sterven omdat er te weinig zuurstof in het water zit

Eutrofiëring

Door overbemesting treedt eutrofiëring van het water op. De hoeveelheid mineralen neemt sterk toe.

• Door eutrofiëring kunnen algen goed groeien: waterbloei
• Hierdoor wordt de hoeveelheid licht op de bodem minder
• Planten die onder water leven gaan dood
• zuurstof te kort
• Dieren gaan dood door zuurstof tekort -->o.a. vissterfte

Eutrofiëring-oorzaken

• Uitstoot van stikstofhoudende gassen (veehouderij/ verbranding bij industrie)
• Huishoudelijk afvalwater
• Industrieel afval
• Overmatig gebruik van (kunst) meststof in landbouw

Gevolg eutrofiëring

Oorzaak eutrofiëring

Waarom is eutrofiering een probleem?

• Stijgende biomassa fytoplankton ----> Algenbloem
• Het water wordt zuurstofarm---> Vissterfte/andere organisme--> daling biodiversiteit
• Slechte waterkwaliteit (geur /smaak/kleur) --> slecht voor toerisme (economisch argument)
• Meer kosten waterreiniging
• Toxiciteit: Sommige fytoplankton produceren giftige stoffen.

Heide

Heide na eutrofiering

Eutrofiering op de hei: zet in de juiste volgorde

1

2

3

4

5

Veel extra mineralen in grondwater

Veel (kunst)mest op akkers

Brandnetel en gras groeien heel snel

Heideplanten worden verdrongen

Hazelworm en heideblauwtje (vlinder) verdwijnen ook

Eutrofiëring

Wat kan er gedaan worden tegen eutrofiëring?

Waarom helpt weghalen van planten?

	Sterke toename van mineralen in het water
	Een sterke algengroei in het water
	Het selecteren op gunstige eigenschappen en onderling voortplanten van planten
	Het ophopen van gifstoffen door de voedselketen
	Vorm van bestrijding waarbij gebruik wordt gemaakt van natuurlijke vijanden

Veredelen

Eutrofiëring

Waterbloei

Biologische bestrijding

Accumulatie

Bestrijdingsmiddelen

Één van de grootste uitdagingen voor boeren is het

beschermen van hun gewassen tegen ziekten en plagen.

Insecten kunnen je oogst kaal vreten. 

Om gewassen en vee te beschermen maken 

boeren gebruik van bestrijdingsmiddelen:

• Chemische bestrijdingsmiddelen
• Biologische bestrijdingsmiddelen

Accumulatie

Accumulatie

Resistentie

Resistentie: bestand zijn tegen

* Evolutie

* Mutatie

Begrippen 

pesticiden: Gewasbeschermingsmiddelen om ziekten en plagen te bestrijden.

niet-selectieve bestrijdingsmiddelen: Bestrijdingsmiddelen die veel soorten organismen bestrijden, ook nuttige organismen.

selectieve bestrijdingsmiddelen: Bestrijdingsmiddelen die alleen de schadelijke organismen bestrijden.

bio-accumulatie: Ophoping van bestrijdingsmiddelen in de voedselketen doordat ze niet of langzaam worden afgebroken.

resistentie

Ongevoeligheid van een organisme voor een bestrijdingsmiddel.

Veredelen

• Kwekers ontwikkelen steeds nieuwe plantenrassen, dit heet veredelen.

• In de afbeelding hiernaast zie je de verschillende stappen van veredelen.

Klassieke veredeling (=kunstmatige selectie)

Veredeling bij wilde kool

Veredeling bij appels

                                                                                                                                         genetische 

                                                                                                                                         modificatie 

Resistentie tegen ziekte

In de genenbank van Wageningen Universiteit
worden in aardappelrassen die in het wild voorkomen, resistentiegenen tegen een ziekteverwekker opgespoord. De genen worden geïsoleerd en ingebouwd in een bacterieplasmide (een cirkelvormig DNA-molecuul). De bacterie brengt dit  plasmide in de  aardappelcellen, zodat deze het resistentiegen bevatten. 

en dan nu... 

Maak opdracht

51 t/m 53, 57, 58, 60, 61