H1 §3 Ontwikkeling in verschillende snelheden

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

H1 Wereldeconomie: winnaars en verliezers 

§1: Kantelt het economisch wereldbeeld? 

Goedemorgen! 

Let op: telefoon in de telefoontas, boeken op tafel.

Log vast in op lessonup (maar leg je device nog even aan de kant). 

Programma

Leerdoelen §3

Wat weet je nog? 

Uitleg bij §3 - interne oorzaken

Aan de slag - verwerking

Afsluiting

Leerdoelen

1. Je weet een aantal interne en externe oorzaken voor het verschil in ontwikkeling te noemen. 
2. Je begrijpt dat in- en externe oorzaken van armoede met elkaar samenhangen.
3. Je kunt door het vergelijken van kaarten aantonen dat een land arm is. 

Belangrijke begrippen: politieke systeem, ongelijkheid, exploitatiekoloniën, vestigingskolonie

Waarom is het ene land rijk en het andere arm? 

Arm of rijk?

Of een land arm of rijk is kunnen we deels verklaren door te kijken naar: 

Interne oorzaken: oorzaken die in het gebied zelf te vinden zijn.

Externe oorzaken zijn oorzaken die buiten het gebied te vinden zijn. Bij externe oorzaken wordt de reden voor de lage welvaart gezocht in het soort relatie dat een ontwikkelingsland heeft met de rijke landen. 

Intern: natuurlijke oorzaken

• Vruchtbare grond
  
• Niet te bergachtig
  
• Voldoende neerslag
  
• Aanwezigheid van natuurlijke hulpbronnen 
  
• Ligging aan zee
  

Intern: menselijke oorzaken

Het politieke systeem is de manier waarop een land wordt bestuurd. 

Kenmerken van het politieke systeem in arme landen:

• Weinig of niet democratisch
  
• Corruptie 
  
• Vriendjespolitiek
  

Kenmerken van het politieke systeem in rijke landen:

• Democratische rechtstaat 
  
• Ondernemen stimuleren
  
• Privébezit beschermen
  
• Zorg dragen voor goed onderwijs en een goede gezondheidszorg. 
  

Intern: menselijke oorzaken

De bevolkingsgroei en leeftijdsopbouw. 

Voor de ontwikkeling van een land is een bevolking met een grote, jonge beroepsbevolking het meest ideaal. 

Toch is dit vaak niet het geval...

In rijke landen hebben we te maken met vergrijzing en in arme landen met een snel groeiende bevolking. 

Armoede en ongelijkheid

'Je kunt in je ééntje arm zijn, maar je kunt niet in je ééntje ongelijk zijn.'

Armoede: ergens een tekort aan hebben.

Ongelijkheid: een groep mensen krijgt niet dezelfde kansen of toegang tot eenzelfde middel.

Intern: menselijke oorzaken

De mate van ongelijkheid. 

Op het moment dat een land zich ontwikkelt, neemt de ongelijkheid toe. Sommige mensen profiteren meer van de groeiende welvaart dan anderen. 

Sociale ongelijkheid kan zorgen voor onrust, met als gevolg dat toeristen wegblijven en buitenlandse investeerders zich terugtrekken.

Wat valt je op aan deze kaart?

Externe oorzaak: koloniale verleden

Veel landen die nu arm zijn, waren vroeger een exploitatiekolonie. 

Deze koloniën leverden grondstoffen, landbouwproducten en later laagwaardige industriegoederen aan het moederland.

Veel landen spelen deze rol nu nog steeds, waardoor ze arm blijven. 

Externe oorzaak: koloniale verleden

Landen die als vestigingskolonie werden gebruikt, zoals de VS of Australië, spelen nu een grote rol in de wereldeconomie en hebben zich ontwikkeld tot rijk land.

Waarom is het vestigingskoloniën wel gelukt om zich tot rijk land te ontwikkelen? 

Externe oorzaak: rol in de wereldeconomie

De rol van een land in de wereldeconomie bepaalt voor een deel ook of een land zich kan ontwikkelen tot rijk land. MNO's spelen hierin een heel belangrijke rol. 

Of een MNO zich zal vestigen in een arm land heeft te maken met: 

• De bereikbaarheid
  
• Hoe hoog de lonen zijn
  
• Hoe hoog de mensen zijn opgeleid
  
• De stabiliteit van een land 
  

Is een land niet aantrekkelijk voor MNO's dan zal het zich op eigen kracht moeten ontwikkelen. 

00:27

Welke twee zeeën worden door het 193 kilometer lange Suezkanaal verbonden?

1. Atlantische Oceaan & Indische Oceaan
2. Middellandse Zee & Indische Oceaan
3. Middellandse Zee & Rode Zee
4. Noordzee & Rode Zee

00:50

Waardoor werd het Suezkanaal meteen na de aanleg belangrijk voor de internationale handel?

02:00

Hoe kun je door het vastgelopen containerschip letterlijk zien dat het Suezkanaal tegenwoordig ook erg belangrijk is voor de wereldhandel?

1. Over welk gebied gaat de figuur?

2. Waar gaat de figuur over?

3. Wat staat er precies op de verticale as en wat op de horizontale as?

4. Met welke maat/eenheid wordt in de figuur gewerkt?

5. Wat kun je uit de figuur lezen?

6. Welke centrale boodschap spreekt uit het beeld of wat is de conclusie?

7. Welke andere opvallende zaken zijn nog uit de figuur af te lezen?

Noem 2 natuurlijke oorzaken die de ontwikkelkansen van een land vergroten.

Waarin verschilt het politieke systeem in arme landen met het politieke systeem in rijke landen?

Wat is het nadeel van een hoog geboorte cijfer in arme landen?

Waarom is een grote, jonge beroepsbevolking die hoog opgeleid is ideaal voor een land?

Waarom zorgt een grote sociale ongelijkheid voor een negatief effect op de ontwikkelkansen van een land?

Aan de slag!

Wat? §3 verkorte leerroute

Hoe? je mag samenwerken met je buur

Hulp? Je buur en eventueel de atlas.