Ethische dilemma's

• Zorg en Welzijn
• MBO
• Studiejaar 3

Ethische dilemma's 

Dilemma`s:

Een dilemma is een keuze tussen twee of meer mogelijkheden.

Welke mogelijkheid je ook kiest, er zijn altijd wel bezwaren en consequenties die aan de keuze vastzitten.

bezwaar: iets waar je het niet mee eens bent

Wat doe je?

ELKE SPIN OPETEN DIE JE ZIET

ELKE LANTARENPAAL KNUFFELEN DIE JE TEGENKOMT

JE ZWEET OLIJFOLIE

OF JE EET ALTIJD PITTIG

Wat is een ethisch dilemma?

1. Een situatie waarbij iemand verschillende keuzes tot handelen heeft die altijd verschillende waarden bevat.
2. Een situatie waarbij onwenselijke situaties zorgen voor verschillende meningen.
3. Een situatie waarbij iemand een andere mening heeft waardoor er een ruzie ontstaat.
4. Een situatie waarbij iemand maar één keuze tot handelen had, met een onderliggende waarde.

Een ethisch dilemma

Bij afwegingen zoals juist of onjuist en wat wel goed of niet goed is gaat het om ethische dilemma's. 

Kenmerken voor ethische dilemma's:

• Het gaat om kwesties die gaan om goed en kwaad, wat moreel juist of onjuist is. 
• Je staat in tweestrijd: Welke keuze je ook maakt, er zitten bezwaren aan
• Er spelen meerdere belangen mee. 

Waarden en Normen

- Waarde: Wat vind je belangrijk. Waar hecht je waarde aan? Bijv. privacy, recpect tonen

- Norm: Hoe voeren we dat gezamenlijk uit: bijv. gezamenlijk koffietijd op afd.

Bij een waarde hoort een norm:

- Waarde: privacy

- Norm: je sluit de deur van de kamer waar je bezig bent

- Waarde: respect tonen

- Norm: zorgvragers aanspreken met ‘u’ 

Er bestaan verschillende richtlijnen die zorgverleners handvatten geven hoe te handelen tijdens het werk. Deze handvatten helpen bij het maken van een (ethische) keuze. Wat zijn naast de morele normen en waarden belangrijke handvatten

1. Juridische normen
2. Economische normen
3. Praktische normen
4. Gedragscodes

Ethische dilemma’s kunnen onderverdeeld worden in grotere en kleinere ethische dilemma’s. Wat is een groot ethisch dilemma?

1. Euthanasie bij een comapatiënt
2. Embryo’s kweken voor stamceltransplantatie
3. Beide bovenstaande
4. Geen van bovenstaande

casus Peter

Peter heeft slikproblemen en wil graag nog genieten van het eten en het liefst klein gesneden voedsel. Maar de kno-arts adviseert gemalen voedsel. Volg je het doktersadvies op, of kom je tegemoet aan de wens van de cliënt? Wat zou jij doen?

je keuze heeft consequentie voor iemand

Wat vinden jullie van dit
dilemma? Wat zou jij doen?

Situaties waarin beroepsgeheim een rol speelt, zijn niet altijd gemakkelijk. Om hulp te bieden in deze situaties, zijn handvatten geformuleerd. Wat is een advies in situaties waarin het beroepsgeheim een rol speelt?

1. Voorleggen aan collega's
2. Inbrengen in het moreel beraad
3. Beide bovenstaande
4. Geen van bovenstaande

Soms komt een zorgverlener in een lastige situatie terecht waarvoor niet meteen een ideale oplossing bestaat. Een moreel beraad kan helpen om tot een besluit te komen. Wat is het doel van een moreel beraad?

1. Oplossingen bedenken die voor alle partijen aanvaardbaar zijn
2. Oplossing met de grootste kans van slagen vinden
3. Patiënt overtuigen van de beste oplossing volgens de zorgverlener

Stappenplan ethisch dilemma 

1. Verkennen > Schets een compleet beeld van de situatie. 

2. Formuleren > Formuleer de morele vraag waar je antwoord op wilt krijgen.

3. Analyseren > Breng de betrokkenen in kaart. 

4. Afwegen > Maak een afweging tussen de verschillende argumenten. 

5. Besluiten > Formuleer het besluit en de eventuele schade die hierbij komt kijken. 

6. Evalueren > Is iedereen aan bod gekomen? Zijn er verbeterpunten? Hoe ga je hiermee verder? 

Ethisch dilemma 1 

Rina heeft de zorg voor mevrouw Derksen. Zij is stervende en heeft verschrikkelijke pijn geleden. Dat is nu gelukkig verleden tijd door de intraveneuze pijnbestrijding die ze in combinatie met voortdurend toegediende slaapmedicatie krijgt. Met haar en de familie is afgesproken dat zij niet meer wakker zal worden. De familie is hypernerveus en geeft voortdurend aan dat mevrouw Derksen pijn heeft. Ze willen Rina op die manier pushen om de pompstand te verhogen. Rina heeft sterk het gevoel dat de onmacht van de familie in deze situatie het meest pijnlijk is, want ze neemt geen signalen van pijn waar bij mevrouw Derksen. Als Rina de volgende dag hoort dat de pomp de afgelopen nacht regelmatig omhoog is gezet, heeft ze hier een heel vervelend gevoel bij. Ze meent dat het niet de behoeften van mevrouw Derksen geweest zijn, maar die van de familie die het natuurlijke proces aanmerkelijk heeft versneld. Eigenlijk vindt ze dat hier geen sprake is van een natuurlijke dood. 

Wat vinden jullie van het beschreven dilemma?

Ethisch dilemma 2 

Jaap loopt de kamer van meneer Lensink binnen. Meneer Lensink heeft niet lang meer te leven wegens een maligne aandoening. Hij bespreekt regelmatig levensvraagstukken met Jaap. Vaak geeft hij hierbij aan dat hij, als er iets mocht gebeuren, niet meer wil worden gereanimeerd. Vreemd genoeg is dit nooit formeel met de meneer Lensink besproken, zodat het beleid nog steeds 'wel reanimeren' is. In de nachtdienst komt Jaap de kamer op. Bij nadere observaties blijkt er geen pols meer waarneembaar en ook is er geen ademhaling. Jaap laat de afgelopen weken met de vele diepgaande gesprekken door zijn hoofd passeren, doet zachtjes de deur dicht en waarschuwt pas veel later de arts. Die kan niet veel anders dan constateren dat meneer Lensink al een poosje dood is. 

Wat vinden jullie van het beschreven dilemma?

Terug naar casus mw van Schouten

Naam: mw van Schouten

Geboortedatum: 06-01-1948

Gezinssamenstelling: echtgenote(overleden in 2013) 2 kinderen

Woonsituatie: sinds 1 maand op verpleegafdeling

Voorgeschiedenis: TIA, atriumfibrilleren, decompensatio cordis, artrose, cataract OK links

Benoem een ethisch dilemma, passend bij deze casus (ethisch dilemma bij zorgvrager met cva)

Wat vond je van deze les? Benoem een top en een tip

Lessen volgende week

- Zelfstandig aan opdrachten werken:

- Opdracht ethisch dilemma/moreel beraad

- Reflectieverslag (volgens STARRT) over leerdoelen ziaz 

- Inleveren van alle opdrachten