3.1 Het ordenen van organismen

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Thema 3

Ordening

Wat gaan we vandaag doen?

• Kleine opdracht Wat is ordening
• Uitleg BS 3.1: Steeds kleinere groepen 
• Zelfstandig werken aan de opdrachten van BS 3.1
• Toets bespreken

Wat is ordening?

Neem je etui voor je en orden de inhoud ervan op je tafel.

Ordenen bij biologie 

Het indelen van organismen in groepen op grond van kenmerken.

3.1 Steeds kleinere groepen

BS 3.1 steeds kleinere groepen

• Je kunt organismen indelen in hoofdgroepen en rijken
• Je kunt de celkenmerken noemen van dieren, planten, schimmels en bacteriën.
• Je kunt de groepen noemen die ontstaan bij de verdere indeling van een rijk

1e ordening -> welk domein?

Heeft de cel een celkern?

prokaryoot

- bacteriën

eukaryoot

- dieren

- planten

- schimmels

ja

nee

Prokaryoten

• Geen celkern (DNA ligt los in de cel)
• Eencellig
• Celwand aanwezig

Eukaryoten

• Wel een celkern
• Een- of meercellig
• Soms celwand, vacuole of bladgroenkorrels

Hoofdgroepen:
Prokaryoten & Eukaryoten

prokaryoten

eukaryoten

Prokaryoten

Eukaryoten

Bacteriën

Archaea

Chromista

Protozoa

Schimmels

Planten

Dieren

2e ordening -> welk rijk?

Heeft het organisme cellen met een vacuole, een celwand en bladgroenkorrels?

Alle cellen van de mens hebben een celwand

1. Waar
2. Niet waar

Welke organismen hebben een celmembraan

1. planten
2. dieren
3. beide
4. geen van beide

Welk onderdeel vind je alleen in een plantencel?

1. mitochondriën
2. vacuole
3. ribosomen
4. cytoplasma

Welk onderdeel vind je alleen in een plantencel?

1. kernmembraan
2. vacuole
3. celmembraan
4. cytoplasma

Prokaryoten hebben een celkern

1. Waar
2. Niet waar

Welke drie kenmerken worden gebruikt bij indeling van Eukaryoten?

1. Celkern, celwand & vacuole
2. Celkern, celwand & bladgroenkorrels
3. Celkern, vacuole & celmembraan
4. Celwand, celmembraan & bladgroenkorrels

Champignons horen bij de :

1. prokaryoten
2. dieren
3. schimmels
4. planten

Welk rijk heeft geen celwand?

1. Schimmels
2. Bacteriën
3. Planten
4. Dieren

Welk rijk heeft als enige bladgroenkorrels?

1. Schimmels
2. Bacteriën
3. Planten
4. Dieren

Rechts zie je de 4 rijken staan. Sleep het juiste rijk naar de bijbehorende cel.

Dier

Plant

Schimmel

Bacterie

Ik heb het tot nu toe begrepen..

😒🙁😐🙂😃

Ik kan uitleggen wat de kenmerken zijn om organismen te ordenen.

ja

nee

Ik kan de groepen noemen die ontstaan bij de verdere indeling van een rijk

ja

nee

Basisstof 1

- Je kunt organismen indelen in hoofdgroepen en rijken

- Je kunt de celkenmerken noemen van dieren, planten, schimmels en bacteriën

- Je kunt de groepen noemen die ontstaan bij de verdere indeling van een rijk

Verdere ordening van organismen

De rijken... en dan?

• Eerst het domein (wel/geen celkern)

• Dan rijken --> heel globaal, dus verder indelen

• Vervolg: stammen – klassen – orden - families – geslachten – soorten (-rassen).

• Ezelsbrug: dr. sk of gs

dr. sk of gs

Voorbeelden: 

Domein: Eukaryoten

Rijk:  Dieren

Stam: Gewervelde dieren

Klasse: Zoogdieren

Orde: Roofdieren

Familie: Katachtigen

Geslacht: Panters

Soort: Tijger

5. Zet de volgende groepen van klein naar groot

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

Rijken

Stammen

Klassen

Orden

Families

Geslachten

Soorten

Welke is het meest specifiek?

1. Stam
2. Orde
3. Geslacht
4. Klasse

Opdracht 1 uit boek

h/v blz 170 

gym blz 176

Wat?	Basisstof 3.1 H/V blz. 166 --> maken: opdr. 2 t/m 9 (5 in je boek)
Hoe	lees de tekst van basisstof 1 en leren onderzoeken door
Tijd	eerst 10 min in stilte, daarna zacht overleggen
Klaar?	1. Opdrachten af? Controleer of je de opdrachten juist gemaakt hebt! 2. Maak opdracht 10 (samenhang) in je boek 3. Ga aan de slag met Flitskaarten & Test jezelf in de online methode!

Wat?	Basisstof 3.1 blz. 172 --> maken: opdr. 2 t/m 9 (5 in je boek)
Hoe	lees de tekst van basisstof 1 en leren onderzoeken door
Tijd	eerst 10 min in stilte, daarna zacht overleggen
Klaar?	1. Opdrachten af? Controleer of je de opdrachten juist gemaakt hebt! 2. Maak opdracht 10 (samenhang) in je boek 3. Ga aan de slag met Flitskaarten & Test jezelf in de online methode!

Wat voor cel is dit?

1. Cel van een schimmel
2. Cel van een bacterie
3. Cel van een plant
4. Cel van een dier

Kenmerken: 

• Bacteriën -> eencellig, geen celkern!, celmembraan, celwand
  

                                                               

• Schimmels -> celkern, celmembraan, celwand, geen bladgroenkorrels! 
  

• Planten -> celkern, celmembraan, celwand, vacuole, bladgroenkorrels! 
  

• Dieren -> celkern, celmembraan, geen celwand!
  

 

Symmetrie

Het rijk van de dieren wordt onderverdeeld in stammen. Daarvoor wordt gekeken naar de symmetrie van een organisme en of het organisme een skelet heeft.

Een dier kan:

- niet-symmetrisch zijn 

of

- symmetrisch zijn (tweezijdig of veelzijdig)

Symmetrie

Bestudeer een organisme. 

Bekijk of en hoe het symmetrisch is.

tweezijdig

Symmetrie

Dieren zijn

- niet symmetrisch

- tweezijdig symmetrisch

- veelzijdig symmetrisch

Om de dieren in te delen in hun groep wordt er bv. naar het skelet gekeken. Het skelet kan dan verschillend zijn:

inwendig skelet: botten aan de binnenkant, zoals wij

uitwendig skelet schelpen of harnas aan de buitenkant: schelpdieren, insecten, kreeften, enz.

geen skelet: kwallen, wormen

Om de dieren in te delen in hun groep wordt er bv. naar het skelet gekeken. Het skelet kan dan verschillend zijn:

inwendig skelet: botten aan de binnenkant, zoals wij

uitwendig skelet schelpen of harnas aan de buitenkant: schelpdieren, insecten, kreeften, enz.

geen skelet: kwallen, wormen

De zee-egel is

1. niet symmetrisch
2. tweezijdig symmetrisch
3. veelzijdig symmetrisch
4. tri-symmetrisch

De aquariumslak behoort tot de stam

1. neteldier
2. weekdier
3. geleedpotigen
4. stekelhuidigen