PO les 3; Oriëntatiekennis TV 1 t/m 4 + TV1 + TV2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

- Herhalen periodisering en tijdvakken

- Korte uitleg over de drie periodes en vier tijdvakken

- Uitleg over TV 1 per benaderingswijze

- Zelf de slag met het P.O.

Wat gaan we deze les doen?

Doelen van de les

- Kort kunnen vertellen wat prehistorie, oudheid en Middeleeuwen inhouden

- Het verschil tussen de vroege en de late Middeleeuwen kunnen uitleggen

Prehistorie

Voor (pre) geschiedenis (historie) --> voor er werd geschreven

- De levenswijze van jagers en verzamelaars

- Het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen

- Het ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen (en staten)

Oudheid

Periode tussen de Prehistorie en de Middeleeuwen; de klassieken (Grieken en Romeinen)

- De ontwikkeling van wetenschappelijk denken en denken over burgerschap en politiek in de Griekse stadstaat

- De klassieke vormentaal van de Grieks-Romeinse cultuur

- De groei van het Romeinse imperium waardoor de Grieks-Romeinse cultuur zich in Europa verspreidde

- De confrontatie tussen de Grieks-Romeinse cultuur en de Germaanse cultuur van Noordwest-Europa

- De ontwikkeling van het jodendom en Christendom als eerste monotheïstische godsdiensten

Vroege Middeleeuwen

De donkere eeuwen --> periode na de val van het Romeinse Rijk

- De verspreiding van het christendom in geheel Europa

- Het ontstaan en verspreiding van de Islam

- De vrijwel volledige vervanging in West-Europa van de agrarisch-urbane cultuur door een zelfvoorzienende agrarische cultuur, georganiseerd via hofstelsel en horigheid

- Het ontstaan van feodale verhoudingen in het bestuur

Hoge/Late Middeleeuwen

Terugkeer naar agrarisch-urbane samenleving en toenemende macht voor de koning. 

- De opkomst van handel en ambacht die de basis legde voor het herleven van een agrarisch-urbane samenleving 

- De opkomst van de stedelijke burgerij

- Het conflict in de christelijke wereld over de vraag of de geestelijke of de wereldlijke macht het primaat behoorde te hebben

- De expansie van de christelijke wereld naar buiten toe, onder andere in de vorm van Kruistochten

- Het begin van staatsvorming en centralisatie

Prehistorie

Oudheid

Middeleeuwen

Periode van Grieken en Romeinen

Vóór het schrift

Verdwijnen steden

Verspreiding christendom over heel Europa en daarbuiten

Ontstaan Eerste Steden

Ontstaan christendom

Terugkeer steden

Uitleg over TV1

Per benaderingswijze 1 rij in de klas

Vanuit jullie gezien;

Politiek; Links

Cultureel; midden

Sociaaleconomisch; rechts

Ook de volgende lessen houden we deze indeling aan.

Gedifferentieerd les

- Wordt jou benaderingswijze behandeld; opletten

- Wordt jou benaderingswijze niet behandeld; opletten mag, maar je mag ook zelf doorwerken (evt. met oordoppen in)

Prehistorie

Voor (pre) geschiedenis (historie) --> voor er werd geschreven

- De levenswijze van jagers en verzamelaars (sociaaleconomisch)

- Het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen (sociaaleconomisch)

- Het ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen (en staten) (politiek, cultureel én sociaaleconomisch)

Levenswijze van Jagers en Verzamelaars

Mensen stammen af van apen

Eerste mensen leefden in kleine groepen en trokken rond (nomadisch) 

Op zoek naar voedsel of achter kuddes mammoeten aan

Weinig bezittingen, want lastig mee te nemen

Grotendeels egalitaire groepen 

Het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen

Overgang op landbouw ging geleidelijk en bestond lange tijd naast jagen/verzamelen 

Op lange termijn wel ingrijpende verandering (revolutie)

Het ontstaan van de eerste steden
(ook politiek en cultureel)

Voedseloverschotten door betere irrigatielandbouw --> specialisatie --> machtsverschillen --> ontstaan staten

Mensen met meer bezit hadden steeds meer mensen die afhankelijk van hen waren --> zorgde voor machtsverschillen      --> uiteindelijk zelfs tot geweldsmonopolie

Het ontstaan van de eerste steden

Verschil Homo Sapiens en anderen dier/aap soorten --> fantasie ofwel je dingen voor kunnen stellen die er niet zijn.

Maakt samenwerking op grote schaal mogelijk!

Bij de eerste steden; godsdienst verklaart onverklaarbare zaken (polytheïsme) en legitimeert macht/ zorgt voor orde.

Later; monotheïsme

Nu; natiestaten, wetten, geld, wiskunde, enz.

Het ontstaan van de eerste steden

Egypte; Farao is koning én god. Bijv. verantwoordelijk voor de Maät, de goddelijke orde en overstromen van de Nijl. 

Geloof in leven na de dood.

Mesopotamië; Religie legitimeert de macht, bijv. wetten van Hamurabi komen van een god.

Leven na de dood is minder belangrijk

Oudheid/ Tijd van Grieken en Romeinen

De ontwikkeling van wetenschappelijk denken (en het denken over burgerschap en politiek) in de Griekse stadstaat (4)

Wat is wetenschap en wat zijn kenmerken van wetenschappelijk denken?

In welk opzicht vertoont wetenschappelijk denken verandering ten opzichte van religieus denken? **

Eerst; verklaringen zoeken bij de Goden

Nu; verklaringen zoeken door logisch redeneren en onderzoek

Wat was de (Griekse) kolonisatie? Noem een voorbeeld van een Griekse kolonie buiten het huidige Griekenland.

Bespreken opgaven

P.O.

Stap 1; lees de inleiding

Stap 2; lees de hoofdvraag

Stap 3; maak de vragen

Stap 4; kijk de vragen na --> antwoorden voorin de klas

Stap 5; Geef antwoord op de kernvragen + leg de begrippen uit 

Stap 6; Verwerk het antwoord op de hoofdvraag in een samenvatting

Klaar met een paragraaf? Vraag de antwoorden aan de docent en kijk na. Zorg dat het goede antwoord in je schrift terecht komt, want dit moet je leren voor de toets!