H1 grammatica 1K

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

Leg je spullen op tafel (leesboek, boek, schrift en pen) en doe je telefoon in de telefoontas! 

Deze les:

- informatie over de toets  (donderdag 3 nov)

- woordenlijst H1

- Terugblik vorige les

- Nakijken grammatica: opdr. 1, 2 en 4

- Nakijken opdrachten H1 (nakijkboekje)

- Lezen theorie spelling, blz. 32, maken opdr. 1, 3, 4, 5, 6

Persoonsvorm en zinsdelen

Hoofdstuk 1 

Taalverzorging / grammatica

blz. 30

Doelen

Je leert de basis voor het ontleden van een zin.

• Je weet dat een zin uit zinsdelen bestaat
• Je weet dat zinsdelen uit woord(en) bestaan
• Je weet wat werkwoorden zijn
  
• Je kunt de persoonsvorm vinden
• Je kunt een zin in zinsdelen verdelen
  

Uitleg zinsopbouw

1. Een zin bestaat uit meerdere woorden die verschillende zinsdelen            vormen.

    vb: De kat / speelt / met een balletje / in de tuin.

2. In elke zin staan één of meerdere werkwoorden (DOEN of ZIJN)

    vb: Graag eet Kevin een ijsje.

          Femke zou ook wel een ijsje willen gaan eten.

          De film is erg spannend.

Uitleg zinsopbouw

Een zin bestaat standaard uit twee basisdelen.

- een deel dat zegt wat de handeling is (= werkwoorden)

- een deel dat zegt wie de handeling uitvoert (= onderwerp)

   vb: Fieke tekent. 

Deze zin kun je uitbreiden door er zinsdelen aan toe te voegen. Die geven extra informatie over bijvoorbeeld: wat, wie aan wie, met wie, wanneer, waar, waarmee, waardoor?

* Fieke / tekent / graag / paarden.

* Fieke / tekent / een paard / met een potlood.

* Fieke / heeft / gisteren / voor haar oma / een paard / getekend / met een potlood.

persoonsvorm vinden

Wat zijn zinsdelen?

• Een zin bestaat uit zinsdelen.
• Een zinsdeel kan bestaan uit één woord, maar ook uit een paar woorden die bij elkaar horen.
• Belangrijk: de persoonsvorm is altijd een zinsdeel!

Zinsdelen vinden

Voorbeeld zinsdelen vinden

Tussen zinsdelen zet je deze streepjes: |

Stap 1: zoek de persoonsvorm en zet deze tussen 2 streepjes: 

je hebt het eerste zinsdeel al gevonden!

De dokter | heeft | aan de patiënt een pijnlijke prik gegeven.

Stap 2: welke woorden kunnen vóór de persoonsvorm staan? Puzzelen en schuiven maar!

De dokter  heeft  aan de patiënt een pijnlijke prik  gegeven.

• De dokter | heeft | aan de patiënt een pijnlijke prik | gegeven.
• Aan de patiënt | heeft | de dokter een pijnlijke prik | gegeven.
• Een pijnlijke prik | heeft | de dokter aan de patiënt | gegeven.

De dokter  heeft  aan de patiënt een pijnlijke prik  gegeven

Na deze slide zijn twee routes mogelijk:

1. naar het online schoolbord (link in volgende dia), en hier meeschrijven met de antwoorden van de leerlingen.

2. De leerlingen laten vertellen en met de dia's 14-16 nog eens kort uitleggen en illustreren hoe het werkt.

De dokter | heeft | aan de patiënt | een pijnlijke prik | gegeven

1. zoek eerst de persoonsvorm (pv)

2. zoek welke zinsdelen er vóór de persoonsvorm passen

3. plaats zinsdeelstrepen

Aan de slag!

Wat? H1 grammatica, blz. 30/31, opdr. 1, 2 en 4

Hoe?  zelfstandig, steek je hand op als je iets wil vragen

Doel? Persoonsvorm en zinsdelen in een zin kunnen vinden

Tijd? zie timer

Klaar? Kijk je opdrachten na.

GELEERD?

- je weet hoe je de persoonsvorm in een zin kan vinden

- je weet hoe je een zin in zinsdelen kan verdelen