2.1 Wetenschap en politiek in de Griekse stadstaat

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Pak je tekstboek en werkboek

wb 16-17 opdr. 1 t/m 3, 5,

2.1 Wetenschap en politiek in de Griekse stadstaat.

KA: - ontwikkeling van wetenschappelijk denken en het denken over burgerschap en politiek in de Griekse stadstaat.

- de vormentaal van de Grieks-Romeinse cultuur.

Leerdoel

Aan het eind van deze presentatie weet je:

• hoe de klassieke cultuur van de Griekse stadstaten tot ontwikkeling kwam  
• hoe Grieken dachten over burgerschap en politiek  
• hoe het Griekse wetenschappelijk denken ontstond 

Met de uitvinding van het schrift begon de oudheid of de tijd van Grieken en Romeinen: tweede tijdvak (3000 v.C.-500 n.C.). 

Vanaf 850 v. C. opkomst Griekse stadstaten.

De Grieken:

• leefden in een landbouwstedelijke samenleving met onafhankelijke stadstaten (polis) = stad met omringend platteland. Autarkisch (zelfvoorzienend) en autonoom (eigen bestuur en regels) 
• hadden een bloeiende economie, daardoor snelle bevolkingsgroei. 
• vertrokken per schip en stichtten langs Middellandse Zeekust koloniën. Door deze kolonisatie groeit de handel en welvaart. 

De cultuur van Griekse stadstaten.

De antieke Grieken voelden zich met elkaar verbonden tegenover barbaren. 

de Griekse stadstaten voerden vaak onderling oorlog tot ze in 338 v.C. in één rijk kwamen.  Ze werden toen onderworpen door het koninkrijk Macedonië. 

 Alexander de Grote verspreidde de Griekse cultuur over een groot gebied. 

Na zijn dood heerste een Griekse elite over de inheemse bevolking in West-Azië en Egypte. 

wetenschappelijk denken

Grieken geloofden dat hun goden menselijke eigenschappen hadden, maar sommige  Griekse filosofen kregen het idee dat goden door mensen verzonnen waren.  Filosofen proberen de wereld te verklaren op een rationele manier.  

Ze gingen nadenken over abstracte begrippen en zochten naar wetmatigheden.

 

Wetenschap = opdoen van kennis/theorie op basis van experimenten, waarnemeningen en trekken van conclusies. Hieruit  ontstaan natuurwetenschap, wiskunde, geneeskunde, politiek enzovoort. 

 

Burgerschap en politiek

Iedere polis had zijn eigen staatsvorm:

• Zo was er een erfelijke koning, een monarchie 
• of uit edelen uit adellijke families, deze bestuursvorm heet aristocratie 
• later maakten naast de edelen ook rijke handelaren deel uit van het bestuur, een oligarchie: regering van een kleine groep 
• soms veroverde één edelman op onwettige manier alle macht, er ontstond een tirannie. 
• uiteindelijk ontstond ook een democratie: een regering door de bevolking met burgerrechten.
  

 

Athene

In Athene werd in 507 v.C. de laatste tiran de stad uit gejaagd. Het werd een democratie, zelfs een directe democratie:  

• burgers kozen geen volksvertegenwoordi-gers, maar mochten zelf stemmen en spreken in de volksvergadering.
• Alleen autochtone vrije mannen hadden het burgerschap 

 

Denkers als Plato en Aristoteles noemden ook nadelen van de democratie

 

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd.

Begrippen uit deze les:

kolonie: plaats waar een groep mensen zich vestigen

kolonisatie: koloniën stichten.

klassiek: zo goed dat het wordt nagedaan. vormentaal: stijl, gebruikte vormen.

Zuilen: stenen palen.

antiek: uit de oudheid

barbaar: onbeschaafde vreemdeling

Inheems: autochtoon, oorspronkelijk 

politiek: betreft het bestuur

monarchie: staat met één vorst

adel (edelen): groep aanzienlijke personen met voorrechten in de samenleving

aristocratie: regering van een groep aanzienlijke mensen

Begrippen uit deze les:

tirannie: regering van een tiran, alleenheerser die met geweld de macht heeft gegrepen

democratie: (volksregering) bestuur waarbij het volk beslist

directe democratie: democratie waarin alle burgers over politieke besluiten beslissen

burger: inwoner met bepaalde rechten

autochtoon: oorspronkelijk bewoner

filosofie: 1 bij de Grieken: alle wetenschappen, 2 tegenwoordig: wijsbegeerte

wetenschap: systematisch onderzoek en de kennis die daardoor ontstaat.

Stel 1 vraag over iets dat je deze
les nog niet zo goed hebt begrepen.

Wat is een polis?

1. Een Griekse provincie
2. Een Griekse stad buiten Griekenland
3. Een stad met een eigen bestuur
4. Een Griekse burger in de politiek

Wat betekent Klassiek

1. Grieks-Romeinse cultuur
2. Griekse cultuur
3. Romeinse cultuur
4. Egyptische cultuur

 Bekijk de bron.

De bron is een voorbeeld van:

1. Germaans-Romeinse cultuur
2. Romeinse cultuur
3. Grieks-Romeinse cultuur
4. Griekse cultuur

Koppel de bron met het juiste begrip.

Monarchie

Tyrannie

Aristocratie

Democratie