1.1: Opbloei van handel en nijverheid in Vlaanderen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

tijd van steden en staten

13

13. De opkomst voor handel en ambacht die de basis legde voor de agrarisch-urbane samenleving

14

de opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van de steden

Steden beginnen te groeien. 

• Verbeterde landbouwtechnieken  (ploeg, paard, 3-slagstelsel, mest) >
• (langzame) bevolkingstoename eind vroege ME >
• Opleving ambacht / specialisatie > 
• Overschotten verkocht/verhandeld op de markt > nieuwe baan!
• 
  
• Handelaren vestigen zich rond de markt > ontstaan steden
• Atrecht, Brugge en Gent groeiden door toename handel >
• ontstaan monetaire economie    

Videofragmenten 

1. Opkomst van de steden (03.00-05.00) 

2. Opkomst van de handel 

Stedengroei en stadsrechten

• in steden toename handel en nijverheid (ambachtslieden) >
  
• ontstaan landbouwstedelijke samenleving, gunstig voor:
  1.  adel (belastingen)
  2. stedelingen
  3. horigen > aspirant-poorters 

Stedengroei en stadsrechten

• groei van de stad >
  
• verbetering positie als horige op domein
  
•  Macht van de steden nam toe door stadsrechten:
  
•  o.a. muntrecht, gilderecht, recht op rechtspraak, verdedigingsrecht
  
  
• Verklaar waarom landheren stadsrechten verleenden? 
  

Aan de slag!

Maak in twee- of drietallen opdracht 1 en 2 op bladzijde 241.

Jullie krijgen hier 10 min de tijd voor, daarna gaan we bespreken.

Betrouwbaarheid, bruikbaarheid en representativiteit??

https://www.geschiedenisvandaag.nu/bronnen/

 Les 2 1.1

Artesië

Stedelijke dynamiek in Artesië

Atrecht, bisschopsstad en gunstige ligging voor groei:

• Hoge landbouwproductie in het gebied
• Wegennet Romeinen intact + toegang rivieren
• Abdij van Sint-Vaast > ontginningen en schapen (lakennijverheid)
  
• Lakennijverheid gestimuleerd door schapenhouderij en wol uit Engeland. 
• Nabijheid jaarmarkten in Frankrijk. Atrechts laken internationaal verkocht
• Atrecht centrum verzorgingsgebied 

Romeinse wegennet

Pelgrimsroutes naar Santiago

We streven naar een 

Bonum Commune

• Welvaart en welzijn:
• Juridische bescherming van de vrijheid vamn stadbewoners
• Rechtszekerheid en reglementering van handel en nijverheid
• Bescherming van de stad door een militaire organisatie en aanleg van wallen en een stadsmuur
• Vergroting van de invloed van poorters op het bestuur en op de rechtspraak
• Handhaving van orde van en rust

Het Gemeen

Strijd om de macht in de stad

• Macht adel en patriciërs leidde geregeld tot spanningen, oa:
  
• de 'Guldensporenslag' (1302, Brugge) 
•  Elementen:
•  - Filips IV (Fr) wilde macht adel (graaf Gwyde, leenman) verminderen
• - conflict om gebieden in Engeland (Filips IV eiste trouw Vlaanderen)
• - strijd tussen patriciaat en 'gemeen'  in Brugge:
•  Graaf Gwyde koos (steeds vaker) de zijde van 'het gemeen'. 
•  Filips IV (gesteund door patriciërs) werd verslagen oa door 'het gemeen' >
•  invloed leenheer + patriciaat werd minder tav de gilden en 'het gemeen'
• Later belangrijke gebeurtenis tav Belgisch nationalisme. 

Gulden Sporen in Kortrijk, 1302 -1382 - 1952