Paragraaf 7.3 - Eten

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 4

7.3 Eten

Leerdoel(en) van deze les:

• Je kunt voedingsstoffen en hun functie noemen
• Je kunt uitleggen wat gezond eten is en met de Schijf van Vijf of een voedingsmiddelentabel aangeven of een maaltijd gezond is

7.3 Eten

Wat zit er in je eten?

• Voedingsmiddelen > alles wat je eet of drinkt
  - bestaan uit voedingsstoffen
• 6 soorten voedingsstoffen:
  - Eiwitten
  - Koolhydraten, bv: zetmeel, suiker (verbranding)
  - Vetten
  - Mineralen bv: natrium (bloeddruk), calcium (botten), ijzer (zuurstof)
  - Vitaminen
  - Water

7.3 Eten

Voedingsstoffen in drie groepen

• Brandstoffen > energierijke stoffen (koolhydraten en vetten)
• Bouwstoffen > voor groei en onderhoud (eiwitten, vetten, mineralen en water)
• Beschermende stoffen > bescherming (mineralen en vitaminen)

Voedingsvezels > geen voedingsstof,
maar goed voor werking van darmen!

7.3 Eten

Wanneer eet je gezond?

Schijf van vijf!

• Vijf vakken, elk vak een groep voedingsmiddelen
  
• Gevarieerd eten
  
• Uit een groter vak eet je meer dan uit een kleiner vak
• Voldoende drinken (water)

7.3 Eten

Schijf van Vijf

• Groenten en fruit > vitaminen, mineralen, koolhydraten en voedingsvezels
• Smeer- en bereidingsvetten > vetten en vitaminen
• Zuivel, noten, vis, peulvruchten, vlees en ei > eiwitten, vitaminen en mineralen
• Brood, graanproducten en aardappelen > zetmeel, vitaminen en voedingsvezels
• Dranken >  water

7.3 Eten

Voedingsmiddelentabel

• Hierin staat hoeveel en welke voedingsstoffen per 100 gram in een voedingsmiddel zitten
• Hiermee bereken je de voedingswaarde van een maaltijd

7.3 Eten

• Wat? Maken 7.3 – Opdracht 1 t/m 14
• Hoe? Blz. 37 t/m 43
• Hulp? Eerst overleggen met buur, daarna docent vragen. 
• Tijd? 20 minuten
• Uitkomst? Opdracht 1 t/m 14 is af, niet af de rest is huiswerk.
• Klaar? Samenvatting dikgedrukte woorden maken (lijst)

7.3 Eten

Leerdoel(en) van deze les:

• Je kunt beschrijven hoe tandbederf ontstaat
• Je kunt beschrijven waardoor verstopte bloedvaten kunnen ontstaan
• Je kunt uitleggen wat er kan gebeuren bij ondervoeding en bij overmatige voeding

7.3 Eten

Wat zijn de gevolgen van ongezonde voeding?

• Eenzijdige voeding
  - je krijgt niet alle (belangrijke) voedingsstoffen binnen
• Te veel suiker
  - kan leiden tot tandbederf of cariës (gaatjes in tanden en kiezen)
  - te veel suiker wordt omgezet in vet > overgewicht
• Te veel vet
  - ongeveer 80 gram per dag nodig
  - cholesterol > bouwstof voor aanmaak nieuwe cellen
  - te veel vet leidt tot hogere cholesterolgehalte > hoopt op in bloedvaten > verstopping

7.3 Eten

Tandbederf

• Onderdelen tand of kies, zie afbeelding hiernaast
• Veel zoete voedingsmiddelen eten leidt tot tandbederf
  - leidt tot tandplak > kleverige laag van bacteriën
  en voedselresten
  - gaatjes in het glazuur
  - bacteriën in je mond zetten suikers om in een zuur
  - dit zuur lost het glazuur op > gaatjes
  - voorkomen? > minimaal 2x per dag poetsen > tandpasta met fluor

7.3 Eten

Hoe houd je een gezond gewicht?

Energiebehoefte hangt af van het volgende:

1. Leeftijd > volwassenen meer, kinderen minder, ouderen nog minder
   - volwassenen hebben meer energie nodig voor hun grondstofwisseling
   - grondstofwisseling > energie die lichaam in rust gebruikt voor lichaamsprocessen
2. Geslacht > mannen meer dan vrouwen
3. Activiteit > hoe meer bewegen hoe meer energieverbruik
4. Omgevingstemperatuur > hoe kouder hoe meer energieverbruik
   - bij koude temperaturen moeite om lichaamstemperatuur constant te houden

7.3 Eten

Energiebehoefte

• Energiebehoefte is uitgedrukt in KJ (kilojoule) of kcal (kilocalorie)
  
• Je eet gezond als je niet meer kilojoules binnen krijgt dan je verbruikt

7.3 Eten

Gevaren ondervoeding

• Anorexia nervosa
  - niet kunnen stoppen met afvallen, vermageren sterk
  - zeer schadelijk voor het lichaam, dood tot gevolg
  - blz. 47, bron 9
• Boulimia
  - vreetbuien, daarna spijt
  - braken, laxeermiddelen, heel veel sporten
  - meestal normaal gewicht, wel voedingsstoffen tekort

7.3 Eten

Gevaren overvoeding

• Overgewicht
  - te dik / te zwaar voor bouw en lengte
  - te veel vet en suikers worden opgeslagen
  in en rondom organen
  - grotere kans op hart- en vaatziekten
  - grotere kans op diabetes type 2
  - grotere kans op bepaalde vormen
  van kanker

7.3 Eten

• Wat? Maken 7.3 – Opdracht 15 t/m 26
• Hoe? Blz. 44 t/m 49
• Hulp? Eerst overleggen met buur, daarna docent vragen. 
• Tijd? 20 minuten
• Uitkomst? Opdracht 15 t/m 26 is af, niet af de rest is huiswerk.
• Klaar? Samenvatting dikgedrukte woorden maken (lijst)