23 januari: Formuleren zinnen begrenzen en samentrekking

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Welkom in de les

Jas in kluisje of aan de kapstok boven

Telefoon in telefoontas

Boek, etui en aantekeningenschrift op tafel

Planning

• Formuleren (2): stof uit hoofdstuk 1 t/m 5 (+ herhalen werkwoordspelling) 
• Schrijven (2): zakelijke brief (met lespakket).
• Boek IV Arjen Lubach

Vandaag

• Lezen
• Start hf. 1 en 2 formuleren 

Na deze les kan ik zinnen correct begrenzen en kan ik een foutieve samentrekking herkennen. 

Wat is een hoofdzin ook alweer?

Ik loop  naar huis en pak een koekje.

Ik ga op vakantie, omdat ik daar zin in heb. 

Ik ga op vakantie, maar ik heb eigenlijk niet zoveel geld. 

Samengestelde zinnen

Correct begrenzen. Vaak scheid je samengestelde zinnen met een komma van elkaar of een punt komma, of eventueel een dubbele punt. 

Ik wil naar de film, maar ik heb de trein gemist. 

Ik ga graag naar de film; ik vind het fantastisch. 

Samengestelde zinnen

Wat mag niet?

Als een bijzin een zinsdeel is van een samengestelde zin, deze als losse zin opschrijven. 

Ik ga naar de bioscoop. Omdat er een goede film draait. 

Wat mag niet? 

Twee zelfstandige hoofdzinnen samenvoegen zonder een voegwoord.

Mijn vader en zijn drie broers stellen de groepen samen, ze mogen om de beurt iemand kiezen. 

Samentrekking

In zinnen die verbonden zijn door en of maar kun je soms één of meer zinsdelen weglaten. 

Ik vind het leuk en ga het vaker doen.

Foutieve samentrekking

Weglating mag alleen als de woorden die je weglaat in beide zinnen: 

1. dezelfde grammaticale functie hebben (onderwerp, meewerkend voorwerp , etc). 

Fout is: 

Zijn broek kost 80 euro en vind ik niet mooi (‘zijn broek’ is in de eerste zin onderwerp en in de tweede zin lijdend voorwerp).

Foutieve samentrekking

Weglating mag alleen als de woorden die je weglaat in beide zinnen: 

2. dezelfde grammaticale vorm hebben (enkelvoud of meervoud) 

Fout is: 

Er wordt een verkeersdrempel aangelegd en huizen gebouwd (na ‘en’ moet je 'worden' invoegen). Dus: .... en er worden huizen gebouwd.

Foutieve samentrekking

Weglating mag alleen als de woorden die je weglaat in beide zinnen: 

3. dezelfde betekenis hebben  

Fout is:  

De boot was goed uitgerust en de bemanning ook. Uitgerust heeft hier twee verschillende betekenissen. De uitrusting van de boot en het uitgerust zijn van de bemanning. 

Aan het werk

Online:

Hoofdstuk 1: Formuleren, correct begrenzen. Route B. Opdracht 3 mag je overslaan. 

Hoofdstuk 2: Formuleren: samentrekken. Alle opdrachten onder route B. 

Afronden

Wel of niet samentrekken of samenvoegen?

Hij stak zijn hand uit en de straat over. 

Ik ga direct beginnen met leren, ik heb morgen drie toetsen.