Lezen H3, deel 1

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

en signaalwoorden

Wat we deze les gaan doen en leren

• 10 minuten in stilte lezen.
• Terugblik vorige les
• We oefenen met de leerstof uit de vorige les: tekstsoort, tekstdoel, tekstverbanden, signaalwoorden
• Je kunt de bijbehorende signaalwoorden bij de verbanden herkennen
• We gaan oefenen met deze verbanden en leerstof uit de vorige les herhalen

Noem de vier tekstdoelen.

Een tekst kan meerdere doelen hebben, maar heeft altijd maar één hoofddoel.

1. waar
2. niet waar

Het onderwerp van een tekst geef je aan met:

1. 1 tot 4 woorden
2. een zin
3. maximaal 10 woorden
4. alle kernzinnen bij elkaar

De tekst samengevat in één zin heet:

1. onderwerp
2. deelonderwerp
3. kernzin
4. hoofdgedachte

Lezen H2-3: tekstverbanden

Vorig jaar:

chronologisch, opsommend, tegenstellend en toelichtend verband

H2:

concluderend, redengevend en oorzakelijk verband

H3:

doel-middel, samenvattend en vergelijkend verband

Verbanden herken je aan signaalwoorden of groepjes signaalwoorden.  

Opsomming

Verschillende dingen die bij elkaar horen, worden opgenoemd.

Ook, verder, bovendien, daarnaast, ten eerste..., ten tweede..., en

Deze dieren lijken  veel op elkaar: ze hebben dezelfde grootte, dezelfde kleur  en jagen op dezelfde manier. 

Tegenstelling

Het tegenovergestelde van elkaar wordt beweerd.

Maar, daarentegen, echter, integendeel, enerzijds... anderzijds

Zij is erg goed voor Nederlands en staat een 8.0. Zij moet echter die lastige toets nog inhalen.

Voorbeeld/toelichtend

Er wordt een voorbeeld van een uitspraak / bewering genoemd.

Zoals, bijvoorbeeld, zo

Zij heeft echt altijd mazzel, zo heeft ze net te horen gekregen dat haar laatste 2 uren uitvallen.

Wat is een toelichtend tekstverband?

1. Het verband geeft aan waarom iemand iets doet of vindt.
2. Het verband laat zien waardoor iets gebeurt.
3. Er wordt extra informatie gegeven bij een onderwerp.
4. Het verband noemt meerdere dingen achter elkaar op.

Wat is een redengevend verband?

1. Een verband dat aangeeft waarom iemand iets doet/vindt.
2. Een verband dat een verschil of overeenkomst noemt.
3. Een verband dat de gebeurtenissen in de juiste tijdsvolgorde beschrijft.
4. Een verband met signaalwoorden als: maar, tegenover, toch

Welke signaalwoorden horen bij een concluderend verband?

1. omdat, vanwege, dus
2. doordat, dankzij, als gevolg van
3. zo, als, zoals, denk aan
4. daarom, dat houdt in, dus, kortom

Welke zin geeft GEEN vergelijkend verband aan?

1. Mijn broertje is groter dan ik ben.
2. Vergeleken met hem, ben ik maar klein.
3. Dankzij mijn moeder kan ik goed lezen.
4. Hij is fietsenmaker, net als zijn vader.

Welke signaalwoorden horen bij een oorzakelijk verband?

1. daarom, dat houdt in, het blijkt dat
2. daardoor, dus, dankzij, dat komt door
3. vroeger, later, eerst, daarna
4. bovendien, om te beginnen, ten slotte, en

Wat is het signaalwoord?
Ik wilde graag gaan sporten, maar ik moest huiswerk maken.

1. ik
2. maar
3. moest
4. maken

Welk verband geeft 'maar' aan?

1. opsomming
2. toelichting
3. tegenstelling
4. chronologie

Welk verband herken je in de volgende zin?
Wij hebben diverse sporten gedaan. Ten eerste hebben we gevoetbald, daarnaast gevolleybald en ten slotte gebasketbald.

1. opsomming
2. voorbeeld/toelichtend
3. tegenstelling

Welk verband herken je in de volgende zin?
Wij hadden betere dingen te doen, zoals een potje FIFA spelen.

1. opsomming
2. toelichting
3. tegenstelling
4. vergelijking

Doel-middelverband

Geeft aan welk middel wordt gebruikt om een bepaald doel te bereiken.

Signaalwoorden: aan de hand van, zodat, om te, door middel van, met, met behulp van, middels, opdat

Met behulp van bijles lukte het hem om een voldoende voor Nederlands te halen.

Samenvattend verband

De schrijver geeft een verkorte weergave van informatie uit de tekst.

Signaalwoorden: kortom, samengevat, met andere woorden, al met al

Het bestuur wil strenge maatregelen nemen tegen de speler. De spelersraad vindt dit overdreven en de leider van het team denkt dat een waarschuwing voldoende is. Kortom, het is nog onduidelijk hoe dit gaat aflopen.

Voorwaardelijk verband

Maakt duidelijk onder welke voorwaarden iets gebeurt.

Signaalwoorden: als (...dan), indien, tenzij, wanneer, mits

Als je goed je best doet op school, dan mag je logeren dit weekend.

Toegevend verband

Een andere kant van de zaak wordt aangegeven. De toegeving kan zowel achteraan als vooraan staan.

Signaalwoorden: ook al, zij het (dat), weliswaar, (al) hoewel, ofschoon, desondanks, niettemin

Hoewel An van kamperen houdt, gaat ze dit jaar niet mee naar de camping.

Welk signaalwoord zie je in deze zin?
Als het morgen mooi weer is, gaan we naar het strand.

1. als
2. morgen
3. gaan
4. strand

Welk verband geeft het signaalwoord 'als' aan?
Als het morgen mooi weer is, gaan we naar het strand.

1. toegevend verband
2. samenvattend verband
3. voorwaardelijk verband
4. vergelijkend verband

Welk verband zie je in deze zin?
Ik trok de hele dag met de kinderen op, hoewel ik erg moe was.

1. doel-middelverband
2. opsommend verband
3. redengevend verband
4. toegevend verband

Welk verband zie je in deze zin?
Mijn buurman volgt een cursus Engels, zodat hij de kans op een internationale carrière vergroot.

1. doel-middelverband
2. voorwaardelijk verband
3. vergelijkend verband
4. oorzakelijk verband

Welke signaalwoorden horen bij een samenvattend verband?

1. opdat, door middel van, met behulp van
2. kortom, met andere woorden, al met al
3. indien, tenzij, wanneer
4. ook al, weliswaar, desondanks

Huiswerk voor morgen

Nieuw Nederlands online > Hoofdstuk 3 > Lezen: tekstverbanden en signaalwoorden

Startopdracht en opdracht 1