M8 H2 Begrotingsbeleid

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

H2 Begrotingsbeleid

Schommelingen in de economie, in productie en dus in inkomen. 'Goede' tijden, hoogconjunctuur en 'slechte' tijden, laagconjunctuur.

Wat is de 'conjunctuurbeweging' (of conjunctuurgolf) in jouw woorden?

Maakt leven onvoorspelbaar, mensen weten niet waar ze op kunnen rekenen. Stabiliteit geeft vertrouwen. 

Wanneer het te goed gaat: hoge prijzen, openstaande vacatures. Wanneer het slecht gaat: werkloosheid, bevolking heeft minder inkomen, productiecapaciteit van bedrijven wordt niet gebruikt (bedrijven hebben wel kosten gemaakt), financieringstekort overheid => grotere staatsschuld

Welke nadelen kan je bedenken van schommelingen in de economie?

Vraag en dus productie stimuleren door zelf bestedingen te doen (investeren in de energietransitie, verduurzaming). 

En daarvoor sparen / leningen aflossen in goede tijden.

Hoe zou de overheid de nadelen van laagconjunctuur kunnen beperken?

Afvlakken van conjunctuurgolf.

'Flatten the curves' waar kennen we dat van?

Begrotingsbeleid

• Onderscheid structureel (gericht op aanbod/ productiecapaciteit) en conjunctureel (gericht op de vraag)
  
• Conjunctureel: procyclisch of anticyclisch.
• Automatische stabilisatoren (werken 'anticyclisch')

Begrotingsbeleid

• Economisch beleid om de conjunctuurgolf af te vlakken en de nadelige gevolgen te beperken:
• Vraagstimulering (bv. door overheidsbestedingen, conjunctureel)
• Internationale concurrentiepositie verbeteren => Nederlandse bedrijven goed kunnen concurreren met buitenlandse bedrijven (structureel)

Nederlandse producten goedkoper maken => lagere lonen, verhogen arbeidsproductiviteit, inflatie laag houden (hoge prijzen voorkomen, ECB)

Wat kan overheid doen om vraag uit het buitenland te stimuleren?

Goede concurrentiepositie

• Loonmatiging: lonen laag houden via afspraken werkgevers- en werknemersorganisaties of lage werkgeverslasten arbeid
• Arbeidsproductiviteit verhogen: meer productie bij dezelfde kosten. Overheid: scholing stimuleren.
• Inflatie beperken: zorgen dat Nederland niet te duur wordt. Taak ECB, overheid helpt door lonen laag te houden.
• Artikel eerdere les (is zoveel mogelijk export altijd goed?)

Automatische stabilisatoren

• Manieren waarop de golf automatisch wordt afgevlakt:
• Sociale uitkeringen, doordat mensen toch inkomen krijgen, blijft hun vraag naar producten bestaan.
• Progressieve belastingen, bij hoog inkomen (goede tijden) betaal je relatief meer belasting => minder besteden, bij laag inkomen (slechte tijden) relatief minder => dus meer te besteden. Vlakt de conjunctuurgolf automatisch af.

Projecteer of teken de conjunctuurgolf. Een groepje plaatst een uitspraak. 

Andere groepjes reageren. 

• Waar heb je uitspraak (x) neergezet?

• Welke argumenten kun je daarvoor aandragen?

• Zijn dit de enige argumenten, of kun je er nog een aantal verzinnen? Zo ja, welke?

• Welke argumenten zijn doorslaggevend voor je beslissing? Waarom?

• Is het logisch dat je deze beslissing neemt of was er een andere plaats denkbaar? Zo ja, welke?

Maak de volgende opgaven bij M8 H2. 

par 2.1: opgave 2 en 4

par 2.2: opgave 1 t/m 4 en 6 (wees kritisch bij opgave 1: wat is structuur, wat is conjunctuur?)

par 2.3: opgave 1, 3 en 6 t/m 8