H2 Chemische reactie

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Het symbool voor zuurstof is

1. C
2. Z
3. O
4. N

Wat is de formule voor koolstofdioxide?

1. CO
2. CO​2​​
3. C​2​​O
4. OCO

Wat zijn de 7 twee-atomige elementen?

Geef de formule voor water

1. H​2​​O
2. HO
3. HO​2​​
4. H​2​​O​2​​

Reactieschema opstellen:

Een chemische reactie kun je verkort weergeven in een reactieschema, waarin je de namen en de toestandsaanduidingen (= aggregatietoestanden) van de beginstoffen voor de pijl en van de reactieproducten achter de pijl plaatst.

Toestandsaanduidingen: gas (g), vast (s), vloeibaar (l) en opgelost (aq)

Voorbeeld: verbranding van aardgas

methaan (g) + zuurstof (g) -> koolstofdioxide (g) + water (g)

Reactievergelijking opstellen:

Eerst vertaal je de namen van het reactie schema in formules: 

In een reactievergelijking is er voor en na de pijl een gelijk aantal atomen van elke soort aanwezig.

Je noemt dat een kloppende reactievergelijking.

Methaan (g) + zuurstof (g) -> koolstofdioxide (g) + water (g)

CH4 (g) + O2 (g) -> CO2 (g) + H2O (g)

CH4 (g) + 2 O2 (g) -> CO2 (g) + 2 H2O (g)

Stappenplan

• Schrijf het reactie schema op in woorden
• Zet de toestandsaanduiding achter de woorden.
• Vervang de woorden door symbolen
• Schrijf van elk soort atoom het aantal op, voor de pijl
• Schrijf van elk soort atoom het aantal op, na de pijl
• Pas het aantal atomen aan door de coëfficiënt te veranderen
• Controleer of voor en na de pijl evenveel van elk atoomsoort
  aanwezig is.

Wat is de reactievergelijking van de verbranding van methaan?

Regels kloppend maken

• Voor en na de pijl moeten van elke atoomsoort evenveel atomen zijn 
  
• Aan de moleculen zelf mag je niets veranderen (de index verandert niet) 
  
• Let op !! Als je op een half getal uitkomt voor de moleculen, doe je alle getallen (coëfficiënten) keer 2 
  
• Let op !! Uiteindelijk moeten de coëfficiënten de kleinst mogelijke hele getallen zijn. 

Maken 2.2

Vanaf bladzijde 78 

Opgave 1 t/m 9 

Ontleding en chemische synthese

Reactievergelijking!
... ZnO (s) -> ... Zn (s) + ... O2 (g)

Ontledingsreactie

Het ontleden van een verbinding is een chemische reactie, waarbij uit één beginstof meerdere reactieproducten worden gevormd.

Ontleedbare en niet ontleedbare stoffen

Scheiden

Ontleden

Schema

Soorten ontledingsreacties

Er is bijna altijd energie nodig om een reactie te laten gebeuren. Deze energie kan in verschillende vormen voor komen:

- Thermolyse (invloed van warmte)

- Fotolyse ( onder invloed van licht)

- Elektrolyse (onder invloed van elektrische energie)

Thermolyse

De minimale temperatuur die nodig is om een verbinding te ontleden heet; ontledingstemperatuur. 

Bij stoffen waar kool vrij komt bij de reactie zonder zuurstof zijn het organische stoffen.

Fotolyse

Fotolyse is een ontledingsreactie door middel van licht. Lichtgevoelige stoffen worden om deze reden in het donker bewaard. 

Bruine flesjes gemaakt van glas voor medicijnen worden gebruikt omdat ze licht tegen gaan.

Elektrolyse

Een ontleding met elektrische energie heet elektrolyse. Om deze vorm toe te passen moet de stof elektrische stroom kunnen geleiden. De elektrische stroom gaat door de stroomkring.

Hofmann

Bij thermolyse kost het te veel energie om water te laten ontleden in H2 en O2. 

Bij elektrolyse wordt er bij kamer temperatuur de twee atomen van elkaar ontleed en vormen een gas.

Synthesereacties

Bij synthesereacties hebben we een beginstof en een gewenste reactieproduct. Naast een reactieproduct zijn er bijproducten. Voor de werkzame stof in aspirine wordt er ook een synthetische reactie uitgevoerd.

Synthetische reactie aspirine

Koolwaterstoffen

Koolwaterstoffen zijn stoffen waarvan het molecuul is opgebouwd uit koolstof en waterstof.

Bijvoorbeel CH₄ of C₂H₆

C₆H₁₂O₆ is dus geen koolwaterstof

Een verbrandingsreactie is altijd met zuurstof!!

Bij het verbranden van een koolwaterstof onstaat er altijd H₂O en CO2

Maken 2.3

Vanaf bladzijde 85 

Opgave 1 t/m 12

2.4 Verbrandingsreacties 

Voorwaarden verbranding

Een verbranding vindt pas plaats als het voldoet aan 3 voorwaarden:

• brandstof aanwezig
• zuurstof aanwezig
• brandstof op ontbrandingstemperatuur 

Brand blussen

Om een brand te blussen neem je 1 van de 3 voorwaarden weg.

Welke voorwaarde wordt hier steeds weggehaald? -->

GASTOEVOER UITZETTEN

Volledige en onvolledige verbranding

Volledige verbranding                          Onvolledige verbranding

Genoeg zuurstof                                      Te weinig zuurstof

Er ontstaat koolstofdioxide                 Er ontstaat koolstof en/of 

                                                                                    koolstofmono-oxide

Blauwe vlam                                                Gele vlam

Aantoningsreacties

Bij verbranding kunnen er bepaalde stoffen vrijkomen. Om deze stoffen aan te tonen, gebruiken we reagentia (enkelvoud = reagens)

2 reagentia die je moet kennen:

• Wit kopersulfaat. Dit is een reagens op water. Het wordt dan blauw
• Kalkwater. Dit is een reagens op koolstofdioxide. Het wordt dan troebel

AANTONINGSREACTIES

Bij verbranding kunnen er bepaalde stoffen vrijkomen. Om deze stoffen aan te tonen, gebruiken we reagentia (enkelvoud = reagens)

2 reagentia die je moet kennen:

• Wit kopersulfaat. Dit is een reagens op water. Het wordt dan blauw.
• Kalkwater. Dit is een reagens op koolstofdioxide. Het wordt dan troebel.

Maken 2.4

Vanaf bladzijde 97 

Opgave 1 t/m 14 

Weet je nog?

Index: Kleine getalletje in de molecuulformule -> 2 in SO₂ 

_{Coëfficiënt: getal voor de molecuulformule, 5 in 5 NaCl} 

_{Atomen zijn alleen, behalve sommige atomen, die zijn altijd met z'n tweeën: 
Claudia Fietst In Haar Onderbroek Naar Breda}