Onderwerp van de zin 1MH/HV

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Zinsdelen: 

Onderwerp van de zin

Spoorboekje

-Mededelingen (5 minuten)

-Uitleg onderwerp (15 minuten)

-Zelf aan de slag met de opdrachten (10 minuten)

-Leerdoelencheck (5 minuten)

Mededelingen

-Toets Taal P4: vrijdag 9 juni

-Lezen: Spijt (stripboek) op Teams

Later: kort verwerkingsopdrachtje op papier (AVV/NAVV=aftrek bij Toets Lezen)

Leerdoel

Je kan het onderwerp aanwijzen in eenvoudige én complexe zinnen (actief/passief, kort/lang, normale volgorde/ afwijkende volgorde).

Je kan uitleggen wat de eigenschappen van het zinsdeel 'onderwerp' zijn en aantonen waarom een bepaald zinsdeel het onderwerp is.

Wat is een zinsdeel?

Een groepje woorden dat je in zijn geheel voor de persoonsvorm kan zetten (of dat al voor de persoonsvorm staat)...

en dat samen een bepaalde rol in de zin vervult.

bijv: onderwerp, lijdend voorwerp, meewerkend voorwerp

Hoe vind je de persoonsvorm?

2 manieren:

Hoe vind je de persoonsvorm?

2 manieren:

Piet heeft een appel gegeten.

-Ja/nee zin maken: pv vooraan in de zin

Heeft Piet een appel gegeten? -> heeft vooraan in de zin, dus heeft = pv

-EV->MV / MV -> EV: alleen pv verandert

Piet en Jan hebben een appel gegeten. -> heeft verandert in hebben, dus heeft = pv

Wat was de vraag die we geleerd hadden om het onderwerp te vinden?

Wat was de vraag die we geleerd hadden om het onderwerp te vinden?

Wie/wat + werkwoordelijk gezegde? = onderwerp

=

     alle werkwoorden in de zin

Wat weet je nog meer over het onderwerp? (Wat zijn eigenschappen van dit zinsdeel?)

Wat weet je nog meer over het onderwerp? (Wat zijn eigenschappen van dit zinsdeel?)

-Staat in een normale zin op de eerste plek: Idan bakt een ei.

-Staat in alle andere gevallen na de persoonsvorm:

Bakt Idan een ei?

Wanneer bakt Idan een ei?

Een ei bakt Idan.

Het onderwerp en de persoonsvorm staan dus altijd naast elkaar!

Het onderwerp van de zin kan ook lang zijn!

Piet pakt de fiets.

De vader van Piet pakt de fiets.

De oude vriendelijke vader van Piet pakt de fiets.

De oude vriendelijke vader van mijn klasgenoot Piet pakt de fiets.

Maar één zinsdeel kan voor de pv staan!

Piet pakt de fiets.

De vader van Piet pakt de fiets.

De oude vriendelijke vader van Piet pakt de fiets.

De oude vriendelijke vader van mijn klasgenoot Piet pakt de fiets.

Het onderwerp is niet altijd degene die iets doet, is of ervaart!

Het onderwerp kan namelijk twee semantische rollen hebben!

Het onderwerp kan twee semantische rollen hebben!

Het onderwerp kan agens (doener) zijn.

De jongen schopt de bal.

Het onderwerp kan ook patiëns (ondergaander) zijn!

De bal wordt geschopt door de jongen!

Let op!

Het onderwerp staat niet altijd aan het begin van de zin!

De jongen schopt de bal.

De bal schopt de jongen.

De bal wordt geschopt door de jongen.

Door de jongen wordt de bal geschopt.

Aan het werk!

Lezen:

HV-boek: Theorie Cursus 5 Grammatica: Paragraaf 3

Handout

Maken:

HV-boek: Alle opdrachten Cursus 5 Grammatica: Paragraaf 3

Leerdoelen check!

Kan je...

- het onderwerp aanwijzen in eenvoudige én complexe zinnen (actief/passief, kort/lang, normale volgorde/ afwijkende volgorde)?

- uitleggen wat de eigenschappen van het zinsdeel 'onderwerp' zijn en aantonen waarom een bepaald zinsdeel het onderwerp is?

Wat is het onderwerp in de volgende zin?:
Vandaag vergiste die gekke docent van 3HV zich in de dag.

Welke semantische rollen kan het onderwerp hebben?

Welke semantische rol vervult het onderwerp in deze zin?:
Het warme brood wordt gebakken door de bakker.

Hoe kan je weten dat het zinsdeel tussen haakjes in zijn geheel het onderwerp is?
Gisteren kocht (de vader van Sarah) een ijsje.

Leerdoelen check!

Kan je...

- het onderwerp aanwijzen in eenvoudige én complexe zinnen (actief/passief, kort/lang, normale volgorde/ afwijkende volgorde)?

- uitleggen wat de eigenschappen van het zinsdeel 'onderwerp' zijn en aantonen waarom een bepaald zinsdeel het onderwerp is?

Volgende les

Staan we stil bij een ander zinsdeel: het lijdend voorwerp! 

Secret student

Heeft hij/zij het gehaald???