BS1: Fenotype en genotype

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

H3: 

Genetica

BS 1: 

Fenotype en genotype

Leerdoelen

1. Je kunt omschrijven wat het fenotype en wat het genotype van een organisme is.
2. Je kunt omschrijven wat DNA-sequentie en genexpressie betekenen.

Fenotype 

Genotype

• De uiterlijke (zichtbare) kenmerken van een organisme
• Combinatie van genen en milieufactoren (licht, lucht, voeding, etc)
• Kunnen worden veranderd

• De informatie voor de erfelijke eigenschappen in het DNA
• Aangeboren

Fenotypische modificatie

Modificatie van het fenotype:

• Verandering fenotype
• Genetisch materiaal verandert niet
• Is niet erfelijk

Chromosomen

• Karyotype: rangschikking van chromosomen. Ook wel karyogram of chromosomenportret
• Mensen hebben 23 paren homologe chromosomen.
• In totaal 46 chromosomen (2n)
• 22 paar autosomen (= identieke lichaamschromosomen)
• 1 paar  geslachtschromosomen 

       (X en Y niet identiek)

Samenvatting

Lichaamscel: 23 paar chromosomen (46 totaal)

• 22 paar 'gewone' chromosomen
• 1 paar geslachtschromosomen

Geslachtscel: 23 chromosomen

• 22 'gewone' chromosomen
• 1 geslachtschromosoom
  

Chromosomen

Chromosomen bestaan uit opgerold chromatine.

Chromatine bestaat uit strengen DNA, gewikkeld rond histonen (balvormige eiwitten).

DNA

DNA bestaat uit lange ketens van nucleotiden:

1. Fosfaatgroep 
2. Desoxyribose (suiker)
3. Stikstofbase

4 soorten stikstofbasen:

Adenine, Thymine, Guanine of Cytosine

Complentaire baseparing: 

koppels A-T en C-G 

Genen

Een gen bevat informatie voor een of meerdere erfelijke eigenschappen.

Aangeboren afwijking / aandoening

• Ontstaan in baarmoeder
• Bijv. door schadelijke stoffen of ziekteverwekkers.
• Bijv. door een fout in het aantal chromosomen in de cellen (zie afbeelding).
• Door een fout in de structuur van één chromosoom.

erfelijke ziekten

Erfelijke ziekte / aandoening: 

een aangeboren aandoening die genetisch via de ouders wordt doorgegeven

Leerdoelen

1. Je kunt omschrijven wat het fenotype en wat het genotype van een organisme is.
2. Je kunt omschrijven wat DNA-sequentie en genexpressie betekenen.

Aan de slag