Werkwoord: persoonsuitgangen, A-stam, E-stam, I-stam, medeklinkerstam

• Latijn
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Werkwoorden

In deze les leer je:

- wat de uitgangen zijn van een werkwoord in het Latijn in de praesens (tegenwoordige tijd)

- de rijtjes van de A-stam, E-stam, I-stam en medeklinker-stam 

A-stam

E-stam

I-stam

Mk-stam

Persoonsuitgangen

Een persoonsvorm bestaat uit een werkwoordstam en een persoonsuitgangen. We kennen al 2 persoonsuitgangen:

-t: hij/zij/het (3e pers. ev), VB: clamat

-nt: zij (3e pers. mv), VB: clamant

Kijk naar het volgende filmpje en probeer de uitgangen goed te onthouden!

Wat betekent ridet (inf: ridere)?

1. ik lach
2. jij lacht
3. hij/zij/het lacht
4. zij lachen

Wat betekent clamamus (inf: clamare)?

1. ik schreeuw
2. jij schreeuwt
3. wij schreeuwen
4. jullie schreeuwen

Wat betekent bibo (inf: bibere)?

1. ik drink
2. jij drinkt
3. wij drinken
4. jullie drinken

Wat betekent audis (inf: audire)?

1. ik hoor
2. jij hoort
3. wij horen
4. jullie horen

Werkwoorden: stammen

A-stam: clamare: clama- (stam eindigt op a)

E-stam: ridere: ride- (stam eindigt op e)

I-stam: venire: veni- (stam eindigt op i)

Mk-stam: bibere: bib- (stam eindigt op een medeklinker)

Werkwoorden die eindigen op een u vallen onder de mk-stammen (fluere).

De e-stam krijgt in de woordenlijst een streepje boven de e, de mk-stam niet!

a-stam

e-stam

i-stam

mk-stam

dormi

ger

doce

serva

veni

fave

divid

celebra

disced

arde

ora

toll

custodi

sta

praebe

add

da

Infinitivus

De infinitivus (= hele werkwoord) bouw je als volgt op:

stam + -re

clama- + -re: clamare

ride- + -re: ridere

audi- + -re: audire

Bij mk-stam: stam + -e- (bindvocaal) + -re

bib- + e + -re: bibere

Infinitivus van dormi-?

Infinitivus van toll-?

Infinitivus van vend-?

Infinitivus van ora-?

Infinitivus van praebe-?

Rijtjes

Kijk eventueel het filmpje nog een keer. We gaan nu de uitgangen achter de stammen plakken om hele rijtjes te maken.

Let op:

1. Bij de 1e pers. ev van de a-stam valt de a weg. Er bestaat dus GEEN vocao, maar WEL voco.

2. Bij de 3e pers. mv van de i-stam wordt de bindvocaal -u- toegevoegd. We zeggen dus NIET audint, maar WEL audiunt.

Mk-stam

De medeklinkerstam is een bijzonder rijtje. Let goed op de bindvocalen:

vinc-o

vinc-i-s

vinc-i-t

vinc-i-mus

vinc-i-tis

vinc-u-nt

vinc-e-re

Noteer hieronder het rijtje van docere (e-stam) (dus 3 vormen ev en 3 vormen mv)

Noteer hieronder het rijtje van addere (mk-stam)

Noteer hieronder het rijtje van venire

Noteer hieronder het rijtje van servare

Wat vond je makkelijk aan deze grammatica? En wat vind je juist nog moeilijk?

Huiswerk

Maak nu zelf nog mandatum I (p. 104 HB) en mandatum extra (p. 106 HB)