Schoonheid en lelijkheid + kunstanalyse

• Culturele en kunstzinnige vorming
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Schoonheid en lelijkheid

Schoonheid en lelijkheid

Wat gaan we doen?

• Wat is schoonheid en wat is lelijkheid?
  
• Wat vind ik mooi / lelijk en waarom?
• Een definitie van kunst
• Een mening vormen over kunst - hoe doe je dat?
  
• Schoonheid door de jaren heen
• Kunstanalyse: vorm - verhaal - functie

Leerdoelen

• Je leert hoe je een mening over kunst kunt onderbouwen.
• Je leert dat het vormen van een eigen smaak belangrijk is - wat vind JIJ mooi, wat vind JIJ lelijk en waarom?
  
• Je leert dat 'schoonheid' tijdgebonden is.
• Je leert dat een kunstwerk een vorm, verhaal en functie heeft en je leert dit toe te passen op een kunstwerk naar keuze.

Schoonheid

Aangenaam om naar te kijken

Lelijkheid

Ervaren als afstotelijk of onaantrekkelijk

Mooi of lelijk?

Breng je stem uit door middel van het ophouden van het groene of het rode stembiljet.

Barnett Newman, Who’s Afraid of Red, Yellow and Blue III, 1967-68, collectie Stedelijk Museum Amsterdam

Sixtijnse Kapel in Vaticaanstad (Rome)

Jacques-Louis David, Napoleon Bonaparte Crossing the Alps at Great St. Bernard Pass, 1801.

Kehinde Wiley, Napoleon Leading the Army over the Alps, 2005.

Kehinde Wiley

• Recreert een Frans meesterwerk van 200 jaar geleden.
• Onthult kwesties over de traditie van de portretkunst en alles wat het impliceert over macht en privileges.
• Kwesties als ras en geslacht.
• Een anonieme zwarte man benaderd op straat.
• Het origineel zit bomvol propaganda (Napoleon poseerde niet en kwam pas dagen later op een ezel ten strijde).
• Ander outfit (koninklijk vs. straatcultuur).
• Roept militaristische associaties op met het originele schilderij en met het geweld van het hedendaagse stedelijke Amerika, vooral ervaren door jonge zwarte mannen. 

• Wiley heeft een decoratieve, onrealistische achtergrond ingevoegd die doet denken aan luxe Franse stof. 
• De achtergrond is ook doordrenkt met sperma - Wiley's manier om de draak te steken met genderidentiteit die een rol speelt in de westerse traditie van portretten. 
• Dit specifieke subgenre van portretkunst - het ruiterportret (een figuur op een paard) - gaat vooral om mannelijke macht en controle.

Verandert jouw mening als je er meer over weet?

VRAGEN

1. Is mooi in kunst hetzelfde als mooi in de natuur? 

 2. Wie of wat bepaalt eigenlijk wat mooi of lelijk is?

3. Is universele schoonheid mogelijk?

 4. Bestaat er ook een universele lelijkheid?

5. Vinden we iets altijd lelijk of mooi?

6. Waarom zouden we van mening of oordeel veranderen? 

7. Welke kunstwerken zou jij plaatsen in een hedendaagse set van 'Schone Kunsten'? Over welke hedendaagse kunstwerken hebben ze het over 100 of 200 jaar nog? Beargumenteer de keuzes.

Een mening vormen over kunst

Hoe doe je dat?

Wat is een mening?

• Je mening geven betekent dat je zegt wat je ergens van vindt; hoe je ergens over denkt.
  
• Een mening is persoonlijk
• Leren creatief denken
• Leren argumenten zoeken
• Soms moet je onderzoek doen
• Leren luisteren naar de mening en argumenten van anderen

Mening geven: waarom?

SOCIALE LEERDOELEN

Het leren inleven in anderen om zodoende te kunnen communiceren over en reflecteren op een product (kunstwerk).

Hierdoor leer je begrip en inzicht ontwikkelen voor de mening, visie en gevoelens van anderen door te leren over kunst in dialoog met anderen én leer je een eigen mening, visie en gevoelens te verbaliseren.

Hoe onderbouw je een mening over een kunstwerk?

Mening geven: hoe?

• Heel goed kijken; nauwkeurig observeren!
• Beschrijven wat je ziet
• Wat bevalt je (niet) en waarom?
  Kleuren, vormen, sfeer, licht, compositie, materiaal/tehniek, onderwerp, instrumenten, tempo, etc.
  
  
• Bewust worden van eigen voorkeuren

Kunstenaar: Dirk Dallas

Noem 3 redenen waarom je dit kunstwerk mooi kunt vinden en 3 redenen waarom je het lelijk kunt vinden.

Schoonheid door de jaren heen

Sandro Botticelli, De geboorte van Venus (1482)

- Venus: godin van de liefde

- Ode aan de liefde  

- Vrouwelijk schoonheidsideaal van die tijd

- Mensen vonden dit toen mooie schilderkunst

- Realistisch

Edouard Manet - Olympia (1863)

Pablo Picasso, Les demoiselles d'Avignon (1907)

- Zet zich af tegen het vrouwbeeld van het westen

- Hoekige vormen i.p.v. gebruikelijke ronde vormen

- Mensen vonden het lelijk

Rineke Dijkstra, Kolobrzeg Poland, July 26, 1992

- Speelt met het westerse schoonheidsideaal

- Gewoon tienermeisje

- Wereldberoemde foto

- Is de foto mooi of lelijk? 

Het schilderij van Venus, het beeld van Nefertiti en het schilderij van Mona Lisa belichamen de schoonheidsidealen van hun tijd, ook al weten we niet eens of ze er echt zo uitzagen. 

Wat we mooi vinden ligt dus aan de tijd, de samenleving, oftewel de CONTEXT.

Voeg een foto toe van een persoon die volgens jou past binnen het huidige schoonheidsideaal.

KUNST

KUNSTANALYSE

Voor CKV moet je goed in staat zijn de samenhang tussen
vorm, verhaal, functie en context te analyseren en
de betekenis te begrijpen. 

VORM

HOE is het gemaakt?

Kleuren, lijnen, vormen, compositie, licht/donker (beeldend)

Instrumenten, tempo, klankkleur (muziek)

Standpunt, montage, beweging, decor (film)

VERHAAL

WAT is gemaakt?

Kan je er een verhaal in zien of is het abstract? En dan nog: zit er een idee of visie achter?

FUNCTIE

WAAROM is het gemaakt?

Wat is het doel van het kunstwerk? Is het voor decoratie of amusement, drukt het bepaalde gevoelens uit, is het symbolisch of religieus? Wat wil de kunstenaar bereiken?

KUNST

HOE <---

---> WAT

---> WAAROM

Voetbal (sport) = Kunst?

Game of Thrones (series) = Kunst?

Call of Duty (game) = Kunst?

Annegien Schilling (sociale media) = Kunst?

Kies 1 van de 4 onderwerpen

Onderbouw aan de hand van VORM - VERHAAL - FUNCTIE
of het onderwerp wel of geen kunst is.

- Voetbal (of een andere sport)

- Game of Thrones (of een andere serie)

- Call of Duty (of een andere game)

- Annegien Schilling (of een andere bekende influencer)

KUNST

HOE <---

---> WAT

---> WAAROM

Is het gekozen onderwerp (sport, serie, game of sociale media) wel of geen kunst? Leg uit.

KUNSTANALYSE

1. Kies een kunstwerk uit de gegeven voorbeelden; zie classroom (of bezoek een LIVE culturele activiteit).
2. Bekijk het kunstwerk nauwkeurig. 
3. Maak 'Kunstanalyse 1' in Kunst uit het Vuistje.

De kunstanalyses (later maak je er nog één) maken deel uit van het cijfer van PO3 (alles in Kunst u/h Vuistje).