3.1 Het Chinese keizerrijk (1842-1911)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

China, les 1: een eeuwenoud keizerrijk gaat ten onder

Leerdoelen!

Aan het eind van deze les kan jij: 

1. Uitleggen hoe het oude China functioneerde, met in het bijzonder het confucianisme en de mandarijnen

2. Met welke binnen- en buitenlandse problemen China te maken kreeg

3. Hoe het modern imperialisme vorm kreeg in China 

China 18de eeuw, een machtig keizerrijk

- welvarend

- sterk gecentraliseerd

- effectief functionerend

Wat maakte het keizerrijk tot de 18de eeuw succesvol?

1.  Confucianisme

(Filosofische stroming met religieuze trekken)

Overige kenmerken:

voorouderverering - sober leven - hard werken

Tweeduizend jaar lang was het confucianisme de officiële staatsreligie van China. Het bracht eenduidig overheidsbeleid in een staat 

Gaat uit van de 5 menselijke relaties. De wereld is ordelijk als iedereen zijn juiste rol kent:

1. Vader (liefde) - Zoon (eerbied

2. Oudere broer (zorgzaam) - jongere broer (nederig)

3. Man (rechtvaardig) - vrouw (gehoorzaam)

4. Oudere (menselijk) - jongere (dankbaar)

5. Regeerder (menselijk) - onderdaan (trouw)

Er is dus sprake van een duidelijke hiërarchie

Keizers regeerden volgens het 

Hemels Mandaat 

(天子 Tianzi: Zoon des Hemels)

Het Hemels Mandaat was de legitimatie van de heerschappij van de Chinese keizers als de Zoon des Hemels (天子 tianzi), door de hemel verkozen en gezegend, zolang hij deugdig heerste. Als dit niet zo was dan gaf de hemel het mandaat aan iemand anders en werd deze keizer.

Onderdanen gehoorzamen aan de keizer, 

de keizer streeft het welzijn van het volk na.

2. Het Hemels Mandaat

Vlag van de Qing dynastie

De Manchu's komen oorspronkelijk uit Mantsjoerije. Ze vormden een minderheid in China. Slechts 2% van de Chinezen waren Manchu.

Deze Manchu keizers oefenden hun macht door veel Chinese traditeis en regels over te nemen. 

Wel voerden ze in dat alle mannen hun voorhoofd kaal moesten scheren en hun haar in een staart moesten dragen. Dit was een teken van onderwerping aan de Manchu keizers

Qing dynastie ook bekend van :

Alleen toegankelijk voor de Keizer en zijn familie en voor zijn medewerkers

3.  Efficiënte organisatie

Mandarijnen (ambtenaren)

Modern Imperialisme in China

19de eeuw; Industriële revolutie -> Modern Imperialisme in China 

Europa was op zoek naar grondstoffen in China.

Les 2: binnen- en buitenlandse problemen 

Binnenlandse problemen

besluiteloosheid

corruptie

bevolkingsgroei

te weinig ambtenaren

Witte Lotus Opstand

1796-1804

Leerdoelen!

Aan het eind van deze les kan jij: 

1. Uitleggen hoe het oude China functioneerde, met in het bijzonder het confucianisme en de mandarijnen

2. Met welke binnen- en buitenlandse problemen China te maken kreeg

3. Hoe het modern imperialisme vorm kreeg in China 

Engeland breekt China open. De opiumhandel

1839-1842; eerste Opiumoorlog

Gevolgen Eerste Opiumoorlog 

Gezichtsverlies Qingdynastie

Verdrag van Nanking (1842)

- vijf verdragshavens

- Hongkong permanente basis Engeland

- Engelse koning gelijkwaardig aan Chinese Keizer

- Extraterriorialiteit (Engelsen vallen onder Engelse rechtspraak)

Ongelijke verdragen

Tweede Opiumoorlog (1856-1860)

....weer dikke nederlaag China

Gevolgen:

- Nieuwe verdragshavens 

- Toegang voor alle Europese landen 

- Yangtze-rivier vrij toegankelijk

Delen China in handen buitenland:

- Rusland

- Frankrijk

- Engeland

(nemen overheidstaken over)

Binnenlandse problemen (1851- 1868)

Taipingopstand (1851-1865)

Nianopstand (1853-1868)

Opstanden moslims 

China, les 3: een eeuwenoud keizerrijk gaat ten onder (deel 3)

Leerdoelen 

Aan het eind van deze les kan jij: 

1.  Uitleggen hoe binnenlandse- en buitenlandse nederlagen bijdroegen aan de modernisering van China, 

2. met in het bijzonder de Zelfversterkingsbeweging en 

3. welke rol de westerse aanwezigheid had op het ontstaan en verloop van de Bokseropstand en 

4. de gebeurtenissen die leidden tot de val van de Qing-dynastie beschrijven. 

Politieke en religieuze opstanden tasten gezag keizer aan  

1851-1864 Taipingopstand

• keerde zich tegen Qing-dynastie
• Predikte een Chinese versie van het Christendom met communistische kenmerken
• Tegen het boeddhisme 
• Voor afschaffing privébezit --> alles van de staat

1851-1868 Nianopstand

• Kleinere opstand, maar financieel desastreus voor China 

Zelfversterkingsbeweging

'Gebruik de barbaren om de barbaren te overheersen'

Doel: Westerse technologie overnemen om eigen samenleving en cultuur te beschermen

• Militair 
• Educatie (voorzichtig)
• (Beperkte) industrialisatie 

• Mislukt!
• geen mentaliteitsverandering in samenleving
• landbouw bleef boventoon voeren
• corruptie en tegenwerking

Gebruik bron 1.
Li Hongzhang is een van de oprichters van de Zelfversterkingsbeweging.
Met deze bron kan een uitgangspunt van deze beweging geïllustreerd
worden.
2p Leg dit uit.

Chinees-Japanse oorlog (1894-1895)

Nederlaag China: verdrag Shimonoseki (1895)

- schadevergoeding

- Korea o.i.v. Japan

- Taiwan bij Japan

• China verliest respect in de wereld....

zelfversterkingsbeweging

1861-1895

Keizerin Ci Xi nam regentschap op zich en draaide (bijna) alle hervormingen terug. 

De Bokseropstand 

(1900-1901)

•  Opstand tegen buitenlandse invloed
• Gesteund door keizerin Ci Xi
• Internationale troepenmacht maakt eind aan opstand 

'Wat China nodig heeft is een grondwet, een parlement en een regering die verantwoording schuldig is aan het volk'

Dilemma: 

Wel hervormen = een sprong in het diepe die tot de dood kan leiden, maar misschien wordt de val gebroken en kan de dynastie overleven/herrijzen

• In 1905 werd het staatsexamen afgeschaft
• In 1908 overleed Ci Xi
• In 1911 brak een nationalistische opstand uit in Wuhan, die zich snel verspreidde over het land
• 1912: 4-jarige keizer doet afstand van de troon --> oprichting Republiek China 

Niet hervormen kan de val van de dynastie uitstellen, niet tegenhouden

Het einde van het keizerrijk (1912)

Gebieden in handen Europese landen en Japan

Krijgsheren zijn machtig, geen centraal gezag.

dood

'de tuinman'

'The last emperor'

http://www.https://www.imdb.com/title/tt0093389/?ref_=fn_al_tt_1

Volgende les 

De stichting van de Chinese Republiek (1912-1949) en burgeroorlogen

aan het werk!

Lezen en leren t/m blz. 78

Maken 4, 5, 7, 8, 10 t/m 18

3.39