Grammatica zinsdelen: het naamwoordelijk gezegde

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Het naamwoordelijk gezegde

Lesdoel

In deze les krijg je uitleg over

het naamwoordelijk gezegde.

• Je weet wat het naamwoordelijk
    gezegde betekent
• Je kunt het naamwoordelijk
    gezegde in een zin vinden
  

Hij maakt een vlog in de achtbaan.

Onderwerp doet iets.

Hij is een vlogger.

Onderwerp is iets.

Hij loopt een rondje.

Onderwerp doet iets.

Hij is ziek.

Onderwerp is iets.

Het naamwoordelijk gezegde

Als het hoofdwerkwoord "iets zijn" betekent, spreken we van een naamwoordelijk gezegde (NG). Dat gezegde bestaat uit twee delen:

1. (koppel-)werkwoorden

2. het naamwoordelijk deel. (bijvoeglijk en/of zelfstandig naamwoord)

Vb 1. Mijn zusje is vandaag jarig.

Het hoofdwerkwoord “is” betekent hier “iets zijn”. Dus is het een koppelwerkwoord. Het woord “is” heeft “jarig” nodig om een gezegde te kunnen vormen.

“Jarig” is een bijvoeglijk naamwoord en geeft een eigenschap/kenmerk van het onderwerp.

Het naamwoordelijk gezegde

Vb 2. Waarschijnlijk zal onze club dit jaar kampioen worden.

* zal = persoonsvorm en hulpwerkwoord

* worden = koppelwerkwoord

* zal worden = werkwoordelijk deel van het gezegde

* kampioen = naamwoordelijk deel van het gezegde

* zal kampioen worden =naamwoordelijk gezegde

Koppelwerkwoord

Een koppelwerkwoord geeft geen handeling in de zin aan, maar het koppelt het onderwerp van de zin aan een ander deel van de zin waarin een bijvoeglijk naamwoord en/of zelfstandig naamwoord staat. 

Er zijn negen koppelwerkwoorden: zijn, worden, blijven, blijken, lijken, schijnen, heten, dunken en voorkomen. 

Voorbeeld:

Taco blijkt een gezellig huisdier. (... te zijn)

Blijkt geeft in deze zin geen handeling aan, maar het koppelt Taco aan "een gezellig huisdier". Blijkt is in deze zin dus een koppelwerkwoord. 

Naamwoordelijk gezegde

In zinnen met een naamwoordelijk gezegde zit nooit een lijdend voorwerp!

Jij wordt later heel beroemd.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

De boswachter heeft een bijzondere vogel gehoord.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

Volgende week wordt carnaval gevierd.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

Hun zoon heeft op de toneelschool gezeten.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

Hij is een wereldberoemd acteur geworden.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

Het jongetje loopt naar school.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

Het gebouw wordt afgebroken.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

Mijn vriend wordt leraar.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

Mijn zus is vervelend.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

Zijn vriend was gisteren ineens ziek geworden.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

De druk op de werknemers is de laatste jaren flink toegenomen.

1. werkwoordelijk gezegde
2. Naamwoordelijk gezegde

Jongens kunnen harder lopen dan meisjes.

1. Deze zin heeft een werkwoordelijk gezegde.
2. Deze zin heeft een naamwoordelijk gezegde.

Een naamwoordelijk gezegde bevat altijd een koppelwerkwoord

1. juist
2. onjuist

Maak een zin met een naamwoordelijk gezegde

Waarin verschilt een naamwoordelijk van een werkwoordelijk gezegde?

Een naamwoordelijk gezegde heeft altijd een lijdend voorwerp.
Juist of onjuist?

1. Juist
2. Onjuist

Wat is het naamwoordelijk gezegde?

De afwas blijft vervelend.

1. blijft
2. afwas blijft
3. afwas blijft vervelend
4. blijft vervelend

Volgende week vlieg ik met vrienden naar Mallorca

1. WG = vlieg
2. NG = vlieg
3. WG = vlieg naar Mallorca
4. NG = vlieg met vrienden

WG of NG?
Op scholen worden verschillende lessen gegeven.

1. NG = worden gegeven
2. NG = worden verschillende lessen gegeven
3. WG = gegeven
4. WG = worden gegeven

WG of NG?
Die vrouw links op de foto is mijn buurvrouw

1. WG = is
2. NG = is
3. NG = is mijn buurvrouw
4. NG = die vrouw links op de foto is

WG of NG?
Patricia is gelukkig met haar nieuwe vriend.

1. WG = is
2. NG = is gelukkig
3. NG = Patricia is gelukkig
4. WG = is gelukkig

WG of NG?
Bij de bank wordt een overvaller in de kraag gegrepen.

1. WG = wordt
2. NG = wordt
3. WG = wordt gegrepen
4. NG = wordt gegrepen

Doelen

• Je weet wat het naamwoordelijk gezegde betekent
• Je kunt het naamwoordelijk gezegde in een zin vinden

Ik weet wat het naamwoordelijk gezegde betekent

1. ja
2. nee

Ik kunt het naamwoordelijk gezegde in een zin vinden

1. ja
2. nee