BL les 3: tussenkopjes, alinea's, titel, deelonderwerpen, onderwerp

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Nederlands

Begrijpend lezen
Les 3: Alinea's, titel, tussenkopjes, onderwerp, deelonderwerpen

VWO 1
 P2 2023-2024

Lezen

10 minuten

Vorige lessen ...

... heb je de 5 tekstdoelen geleerd.

... heb je verschillende tekstsoorten bij de tekstdoelen geleerd.

Aan het einde van deze les ...

... weet je wat de functie van een titel is.

... weet je wat een alinea is. 

... weet je wat een tussenkopje is.

... weet je wat een onderwerp is.

... weet je wat een deelonderwerp is. 

ONDERWERP

• Een tekst gaat ergens over.
• Dit noem je het onderwerp van   een tekst.
• Het onderwerp wordt in 1 of   enkele woorden beschreven.
• Scan de tekst eerst en stel dan de   vraag: Waarover gaat de hele   tekst?

DEELONDERWERPEN

• In een tekst komen verschillende   dingen over een onderwerp aan   bod.
• Deze kleinere delen van het   onderwerp zijn deelonderwerpen.
• Meestal wordt er in één alinea of   één deelonderwerp behandeld.

Voorbeeld: Onderwerp en deelonderwerp   

• Tekst over wintersport.
• Onderwerp: wintersport
• Deelonderwerpen: wintersportgebieden, sneeuwconditie, kosten, drukte tijdens schoolvakanties

Nog een voorbeeld: Onderwerp en deelonderwerp

Onderwerp

In één of een paar woorden waar de hele tekst over gaat.

Onderwerp: Texel

Deelonderwerp
Een onderwerp bestaat uit verschillende deelonderwerpen. 

In één of een paar woorden waar een alinea of een groepje alinea's over gaat.

Deelonderwerpen: sportmiddag, vogels kijken, bonte avond, Ecomare

.

Alinea's

• Een tekst is meestal   verdeeld in stukjes. Dit   noemen we alinea's.
• Een alinea bestaat uit   meerdere zinnen die   allemaal over hetzelfde   deelonderwerp gaan.
  

Alinea's

Alinea's worden van elkaar gescheiden 

door:

• witregels
• op een nieuwe regel verder te gaan
• de tekst in te laten springen

nieuwe regel      tekst springt in

witregel                combinatie

Functie van de titel

• Vertellen waar de tekst over gaat
• De lezer nieuwsgierig maken

Voorbeelden:

Het ATC

Dé school die bij je past

De leukste school van Hilversum

Tussenkopjes

• Tussenkopjes zijn een soort titels
  
• Tussenkopjes worden gebruikt om de tekst te onderbreken     en de aandacht van de lezer (opnieuw) te trekken en te   richten op een deelonderwerp.
• Tussenkopjes zijn geen hele zinnen, vaak maar één of   enkele woorden.

Tussenkopje

Tussenkopje

Tussenkopje

Tussenkopje

Tussenkopje

Aan de slag!

Log in bij LU

Ga naar: BL les 3

LU: 

Maak de vragen op slide 16 t/m 21 in LU.

Lesboek: 

De vragen horen bij de tekst: Oefening baart kunst (blz. 84/85, lesboek)

1. Uit hoeveel alinea's bestaat de tekst?

2. Wat is de functie van de titel?

1. de lezer nieuwsgierig maken
2. het onderwerp van de tekst noemen

3. Vind je 'schaken' een goed tussenkopje voor alinea 2? Leg uit waarom wel/niet.

4. Wat is het deelonderwerp van alinea 3?

1. Vioolspelen
2. Het brein van een vioolspeler

5. Vind je 'vioolspelen' een goed tussenkopje voor alinea 3? Leg uit waarom wel/niet.

6. Vind je 'taxi' een goed tussenkopje voor alinea 4? Leg uit waarom wel/niet.

Aan de slag!

Lesboek:

Lees de tekst: Apengezin gestolen op blz. 86/87 van je boek.

LU:

Maak de vragen op slide 23 t/m 27 bij deze tekst. 

Maak de tot slot-vraag op slide 28. 

1. Uit hoeveel alinea's bestaat de tekst?

2. Wat is de functie van de titel?

1. de lezer nieuwsgierig maken
2. het onderwerp van de tekst noemen

3. Het tussenkopje 'Ver weg' past boven de alinea. Leg dit uit en gebruik twee voorbeelden uit de tekst.

4. Wat is het tekstdoel van de tekst?

5. Tot welke tekstsoort behoort de tekst?

Tot slot:
Wat zou je nog een keer uitgelegd willen krijgen?