Evolutie basisstof 1

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t, vwo
• Leerjaar 4

Programma

B1

Programma

1. Begrippentestje BS1

3. huiswerk: 

T4B3

Ontstaan van leven: 3 domeinen

4,6 mld jaar geleden: ontstaan aarde

3,8 mld jaar geleden: ontstaan eerste eencellige

 670 mln jaar geleden: eerste meercellige

De belangrijkste celkenmerken om domeinen en rijken in te delen:

- wel/geen celkern

- wel/geen celwand

- wel/geen bladgroen-korrels

- eencellig of een-/veelcellig

Wat betekenen de volgende begrippen? Zoek de begrippen eventueel op in B1

anorganisch en organisch

autotroof en heterotroof

cyanobacteriën

prokaryoten en eukaryoten

binaire naamgeving

Welk van de organismen hiernaast is autotroof?

1. De radijs
2. Het konijn
3. De uil

Je ziet een cel met daarin een celkern. Welke conclusie past het best bij deze cel?

1. De cel is van een plant of schimmel
2. De cel is van een dier of plant
3. De cel is van een eukaryoot
4. De cel is van een prokaryoot

Hoe kun je cyanobacteriën onderscheiden van andere bacterien?

1. Ze worden gezien als de eerste levende organismen
2. Ze komen voor in de 'black smokers' op de bodem van de oceanen
3. Ze zijn groen
4. Ze zijn heterotroof

Zeeanemoon

In afbeelding 3 zie je bijzondere zeeanemonen. Deze organismen vangen hun prooi met tentakels. De zeeanemoon Anthopleura elegantissima kan een symbiose (langdurige samenleving) aangaan met de alg Symbiodinium californium.

Wat voor organismen zijn de anemoon en de alg vóórdat ze de symbiose aangaan?

1. De anemoon en de alg zijn beide autotroof.
2. De anemoon en de alg zijn beide heterotroof.
3. De anemoon is autotroof en de alg is heterotroof.
4. De anemoon is heterotroof en de alg is autotroof.

Welke eigenschap hoort niet bij de groep 'prokaryoten'?

1. Eencellig
2. Geen organellen
3. Bacteriën
4. Heterotroof

Welk van de onderstaande moleculen is anorganisch?

1. Koolstofdioxide
2. Eiwit
3. Glucose
4. Fosfolipide

De tijger (panthera tigris) en een leeuw (panthera leo) horen bij:

1. dezelfde soort
2. hetzelfde ras
3. hetzelfde geslacht
4. zijn niet aan elkaar verwant

Door naar Basisstof 3 

bacteriën en virussen

Conjugatie - horizontale genuitwisseling

Virus

- geen organisme, niet levend. 
- Virus bestaat uit erfelijk materiaal
   met een eiwitmantel 

- niet zelfstandig voortplanten,
   want geen celorganellen
- dus heeft een gastheer nodig

Virus

- Virussen die bacteriën gebruiken --> bacteriofagen
- Dringen bacterie binnen, DNA uit de eiwitmantel zorgt ervoor dat de gastheer nieuwe virussen maakt.

Virussen - muteren

- Mutaties ontstaan door fouten bij het kopiëren van het genoom.

- Veel mutaties hebben weinig effect, maar sommige zorgen bijv. voor een betere hechting aan de cellen, en zijn dus gevaarlijker. 
- Het virus dat het beste repliceert, slaagt dus het beste. 

Domein van de eukaryoten

Bestaat uit 3 rijken:

- schimmels

- planten

- dieren

Ken de celkenmerken van deze 3 rijken +  belangrijke kenmerken + voortplanting

Welke stammen zijn er in het rijk van de dieren en planten

Korstmos

• mutualistische symbiose
• Een schimmel en een alg die elkaar helpen te overleven.
• Kan groeien zonder bodem: haalt mineralen uit de lucht.
• Naamgeving: geschubd dambordje, vliegenstrontjesmos, amoebekorst en klein boomzonnetje

In de afbeelding zie je de
besmetting van een bacterie
door een virus. De tekeningen
staan niet in de juiste volgorde.
Wat is de juiste volgorde?

1. P - S - R - Q
2. S - P - Q - R
3. R - Q - P - S
4. R - Q - S - P

Hoe noemen we een virus die een bacterie infecteert?

1. Bacteriofaag
2. Macrofaag
3. Viriofaag
4. Sarcofaag

Wat kunnen bacteriën?

Bacteriën kunnen dit wel:

Bacteriën kunnen dit niet:

Ongeslachtelijk voortplanten

Plasmiden uitwisselen

Melk in yoghurt veranderen

Druivensap en wijn veranderen

Temperaturen boven de 125 graden overleven

Overleven in een droge omgeving

Dode resten opruimen

Genetisch materiaal uitwisselen met archaea

Geslachtelijk voortplanten (dmv eicellen en zaadcellen)

Een sexpilus vormen

Eencelligen

Sponzen

Holtedieren

Platwormen

Rondwormen

Weekdieren

Geleedpotigen

Stekelhuidigen

Gewervelden

Ringwormen