Herhaling Stambomen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 3

Erfelijkheid

3.4 Stambomen

Stambomen

• Lees de opgave goed: wat is dominant en wat is recessief?
• noteer eerst de genotypen die je al weet
• Vul nu de overige genotypen in

Stambomen 

Of een koe roodbont is of zwartbont wordt bepaald door erfelijke factoren. Een koe en een stier, beide zwartbond en heterozygoot, krijgen twee nakomelingen. De nakomelingen krijgen samen een nakomeling die roodbont is. In de afbeelding zijn drie stambomen getekend. Welke stamboom kan de genotypen juist weergegeven?

1. Stamboom 1
2. Stamboom 2
3. Stamboom 3

De kleur van erwten is een erfelijke eigenschap.
Een bepaalde erwtenplant is opgegroeid uit een gele erwt. Hij wordt gekruist met een andere erwtenplant die ook is opgegroeid uit een gele erwt. Onder de nakomelingen uit deze kruising komen zowel gele als groene erwten voor.

Wat is het genotype van beide ouderplanten voor de kleur van de erwten waaruit ze zijn opgegroeid?

1. Beide planten zijn heterozygoot.
2. Beide planten zijn homozygoot.
3. De ene plant is heterozygoot en de andere homozygoot.

Thalassemie is een zeer ernstige bloedziekte die het gevolg is van afwijkende rode bloedcellen. De ziekte wordt veroorzaakt door een recessief gen. Iemand die heterozygoot is voor dit gen, wordt een drager genoemd. Een drager heeft meestal voldoende gezonde rode bloedcellen en heeft de ziekte in een minder ernstige vorm.

Rob en Monica zijn allebei drager van thalassemie.
Hoe groot is de kans dat een kind van Rob en Monica de ernstige vorm van thalassemie heeft?

1. 0%
2. 25%
3. 50%
4. 75%

Uit de resultaten van één bepaalde kruising is met zekerheid af te leiden, dat het gen voor korte haren dominant is.

Welke kruising is dit?

1. kruising 1 x 2
2. kruising 3 x 4
3. kruising 5 x 6

Bij een runderras is de vachtkleur rood of wit of rood-wit gevlekt. De vachtkleur is een erfelijke eigenschap.
Als een homozygoot rood rund wordt gekruist met een homozygoot wit rund zijn alle nakomelingen rood-wit gevlekt. Het fenotype van deze nakomelingen wordt intermediair genoemd.

Twee rood-wit gevlekte runderen worden met elkaar gekruist. Hoe groot is de kans op een witte nakomeling bij deze kruising?

1. 0%
2. 25%
3. 50%
4. 75%

Combineer het juiste genotype met de juiste omschrijving

Homozygoot dominant

Intermediair fenotype

Homozygoot recessief

Heterozygoot

Aa

aa

AA

A_rA_w

Er zijn lang-snavelige en kort-snavelige ara's.

Er vindt een kruising plaats. 

De F1 nakomelingen bestaan voor 50 % uit heterozygoten

Drie ara's zijn lang-snavelige en één ara is een kort-snavelige ara.

Wat waren de genotypen van de ouders (Parentes)?

uitleg

      A  a

A AA Aa 

a Aa  aa 

Hoofdletter A (lang-snavelig : Aa en AA: 3 ara's) 50% Aa 

kort-snavelig: aa (1 keer aanwezig)

Aa x Aa

Aa x aa

aa x aa

AA x aa

AA x Aa

Manx-katten:
mm: staart
Mm: staartloos
MM: niet geboren
Hoe groot is bij de levend geboren katten in deze kruising de kans op het hebben van een staart?

1. 25%
2. 33%
3. 50%
4. 66%

Hiernaast zie je een voorbeeld van een intermediaire kruising.

1. juist
2. onjuist
3. niet te zeggen

Stamboom

Schema waaruit je kunt afleiden welke genotypen individuen hebben, welke genen recessief en dominant zijn

Vrouw als rondje

Man als vierkantje

In een stamboom staat een vierkantje voor:

1. De man
2. De vrouw
3. De kinderen

In de afbeelding is een stamboom de overerving van albinisme bij een gezin weergegeven. De ouders uit dit gezin krijgen krijgen een vierde kind. Hoe groot is de kans dat dit kind pigment heeft?

1. 25%
2. 50%
3. 75%
4. 100%

Wat is de kruising tussen Monique en Kees?

1. AA x Aa
2. Aa x Aa
3. AA x aa

Zie deze stamboom, kan je afleiden welke eigenschap dominant is?

1. Ja, zwart want die komt het vaakst voor.
2. Ja, wit
3. Nee, niet af te leiden
4. Ja, want 3 heeft een ander fenotype

Twee witte Leghorns worden met elkaar gekruist.

De stamboom geeft de resultaten van deze kruising weer.

Wat is het genotype van de ouders?

1. Beide hebben genotype AA
2. Beide hebben genotype aa
3. Beide hebben genotype Aa
4. Eén van beide heeft genotype AA, de ander Aa.

Hoeveel generaties zijn afgebeeld in deze stamboom?

1. 1
2. 3
3. 2
4. 4

In de familie De Bruin komt een ziekte voor. Uit onderzoek blijkt dat de ziekte erfelijk is. In de afbeelding zie je de stamboom van de familie De Bruin.

Wat is het genotype van familielid nummer 3?

1. AA
2. Aa
3. aa
4. kun je niet zeggen