Basisstof 2 + 4 + 5 (chromosomen en evolutie)

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Planning

4. Uitleg §5.4 & §5.5, de evolutietheorie & ontstaan van leven

5. Aan de slag 

HW voor vrijdag 

• Leren §5.1 + 5.2 + 5.4 + 5.5
•  M. opd. 1 + 2 van §5.4 + opd. 2 + 3 + 5 + 6 + 7 van §5.5

Leren §5.1 + 5.2 + M. opd. 1 t/m 5 +

7 + 8 van §5.2 over chromosomen

Elise zegt: Op elk chromosoom ligt 1 gen

Daan zegt: Chromosomen komen in lichaamscellen in paren voor

1. Beide waar
2. Beide niet waar
3. Elise waar
4. Daan waar

Pim zegt: De celkern van een levercel bevat de complete informatie voor al je erfelijke eigenschappen.

Seti zegt: Een gen bevat de informatie voor meerdere erfelijke eigenschappen.

1. Beide waar
2. Beide niet waar
3. Pim: waar Seti: niet waar
4. Pim: niet waar Seti : waar

DNA

celkern

Cel

Chromosoom

Gen

Een spiercel gaat zich delen. In de moedercel zitten 46 chromosomen. Hoeveel chromosomen bevat één dochtercel? Vul alleen het getal in.

De evolutietheorie

In deze les leer je:

•  wat evolutie is;
• hoe natuurlijke selectie er voor zorgt dat er soorten veranderen;
• hoe nieuwe soorten kunnen ontstaan.

Evolutie

De ontwikkeling van het leven op aarde, waarbij soorten ontstaan, veranderen en/of verdwijnen.

Wat heb je nodig om evolutie te kunnen laten plaatsvinden:

1. Binnen één soort organismen zijn altijd verschillen (variatie in genotypen)
2. Het leven is zwaar in de natuur, organismen die minder goed aan de omgeving zijn aangepast, leven vaak korter. (natuurlijke selectie)
3. Ontstaan van nieuwe soorten (door isolatie)

1. Variatie in genotypen

Ontstaan door geslachtelijke voortplanting

+

mutaties

Wat is ongeslachtelijke voortplanting?

2. Natuurlijke selectie

Organismen die het best zijn aangepast aan het milieu waar ze op dat moment in leven, leven langer en hebben meer kans op nakomelingen. 

Deze selectie leidt ertoe dat soorten voortdurend veranderen.

3. Ontstaan van nieuwe soorten

E

Een groep organismen van een soort raakt langdurig van elkaar gescheiden.

Waarom heet het de evolutietheorie?

Paleozoïcum / Mesozoïcum / Cenozoïcum zijn voorbeelden van tijdperken. Deze zijn weer in te delen in periodes.

Geologische tijdschaal 

(blz. 132)

• De eerste dieren ontstonden zo'n 700 mjg.
• Ongeveer 450 mjg ontstonden de eerste landdieren.
• Ongeveer 251 mjg was er een enorme bloei van reptielen, ook de vogels en zoogdieren ontstonden toen.
• 65 mjg stierven de sauriërs uit vanwege een meteoriet van 10 km breed, de temperatuur op aarde daalde toen enorm.
• 3 mjg ontstonden de eerste primitieve mensachtigen.
• Onze gezamenlijke voorouder leefde ongeveer 150.000 jaar geleden in Afrika.

(mjg = miljoen jaar geleden)

In deze kolom staat de periodes. 

In deze grijze balk staan de tijdperken.

Het precambrium ontstond op het moment dat de wereld ontstond, 4600 miljoen jaar geleden. 

Verwantschap

Hoe langer geleden de gemeenschappelijke voorouder van twee soorten leefde, hoe minder de soorten verwant zijn. 

Verwantschap

Hoe bepaal je verwantschap tussen soorten?

Homologe organen - 

overeenkomstige lichaamsbouw

(verschillende functie)

DNA

wijzen op verwantschap

gemeenschappelijke voorouder

rudimentaire organen

Fossiliseren

Zachte delen vergaan vaak te snel om te fossiliseren. 

Er worden vooral veel fossielen gevonden van schelpdieren. 

Planning

4. Uitleg §5.4 & §5.5, de evolutietheorie & ontstaan van leven

5. Aan de slag 

HW voor vrijdag 

• Leren §5.1 + 5.2 + 5.4 + 5.5
•  M. opd. 1 + 2 + 5 + 6 + 7 van §5.4 + opd. 2 + 3 + 5 + 6 + 7 van §5.5

Leren §5.1 + 5.2 + M. opd. 1 t/m 5 +

7 + 8 van §5.2 over chromosomen

www.bnnvara.nl