Evolutie en verwantschap

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Evolutie en verwantschap

Lesdoel:

Je kunt beschrijven wat de evolutietheorie inhoudt

Je kunt beschrijven wat fossielen zijn

Je kunt toelichten hoe overeenkomst in bouw duiden op verwantschap

Wat gaan we doen?

1. Herhaling soorten en rassen
2. Evolutie
3.  Verwantschap
4. Maken: par. 3.7

De labradoodle is een kruising van een poedel en een labrador. Er wordt veel met de honden gefokt.

Behoren de poedel en labrador tot dezelfde soort?

1. Ja, want het zijn honden
2. Ja, want ze krijgen samen vruchtbare jongen
3. Nee, want ze zijn van verschillende rassen
4. Nee, want de nakomelingen zijn niet vruchtbaar.

De vogels uit de afbeelding horen bij dezelfde soort

1. Ja, want het zijn allemaal vogels
2. Ja, want ze kunnen onderling voortplanten.
3. Nee, want ze lijken niet op elkaar
4. Nee, want ze kunnen onderling niet voortplanten.

Hoe zou je evolutie kunnen beschrijven na het zien van het filmpje?

Evolutie

De theorie die gaat over het ontstaan, verdwijnen en veranderen van soorten

Grondlegger: Charles Darwin

Evolutie gaat altijd over lange tijd

Evolutie: 3 punten

1. Verandering in genotype

Door geslachtelijke voortplanting ontstaan nieuwe genotypen

2. Natuurlijke selectie

Het best aangepaste individu heeft de grootste overlevingskans

3. Ontstaan van nieuwe soorten

Door verandering kan een nieuwe soort ontstaan

WELKE VERSCHILLENDE GENOTYPEN ZIE JE?

Slakken worden gegeten door vogels en egels. Als slakken op de modder leven, wat zal dan na een tijdje het gevolg zijn?

Welke slakken hebben de meeste overlevingskans op een ondergrond van groene bladeren?

Natuurlijke selectie

Het individu met het best aangepaste genotype heeft de grootste overlevingskans omdat deze:

• minder opvalt
• daardoor meer nakomelingen krijgen

Leg het begrip natuurlijke selectie uit aan de hand van dit plaatje.

Ontstaan van nieuwe soorten

Als de verschillende vormen van een soort niet meer kunnen voorplanten is een nieuwe soort ontstaan.

Dit duurt vele duizenden jaren

Welke vis is het beste aangepast?

1. Vin
2. Stippel
3. Spits
4. Bubbel

Hoe weten we of de evolutietheorie klopt?

Fossielen

Versteende resten of afdrukken 

Laten zien dat er andere soorten bestonden, of dat soorten veranderd zijn

Verwantschap

Bouw van organen

Processen in  cellen

Samenstelling van stoffen in cellen

Wat is de overeenkomst in deze voorpoten?

Overeenkomst in bouw

Verschillende functie

Vergelijkbare bouw

Welk orgaan hebben wij wat geen functie heeft?

Rudimentaire organen

Orgaan wat geen functie meer heet.

Wijst op: gemeenschappelijke voorouder.

Voorbeeld:

Staartbeen, blinde darm

Heupbeen bij walvis, poten bij python

Stukje oermens?

Spier was nodig voor lopen op 4 poten

Bewijs voor gemeenschappelijke voorouder

Evolutionaire stamboom

Geeft aan of soorten meer of minder verwant zijn

Hoe lager in de stamboom hoe langer geleden

De mens en de eend zijn meer aan elkaar verwant dan de mens en de kikker.

1. Waar
2. Niet waar

Apen, tijgers en leeuwen hebben een gemeenschappelijke voorouder

1. Waar
2. Niet waar

Opdrachten

Maak:

Par. 3.6 opdr. 1, 2, 4 t/m 7

Par. 3.7 opdr. 1 t/m 3, 5, 6, 8