Leesondersteuning 4 maart

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Leesvaardigheid 

• Je kunt uitleggen wat tekstverbanden zijn en wat signaalwoorden zijn;

• Je kunt verschillende tekstverbanden herkennen aan de hand van signaalwoorden;

Leesvaardigheid 

• Je kunt uitleggen wat tekstverbanden zijn en wat signaalwoorden zijn;

• Je kunt verschillende tekstverbanden herkennen aan de hand van signaalwoorden;

• Je kunt tijdsvolgorde, opsomming, tegenstelling en oorzaak-gevolg in een tekst herkennen.

Hoe formuleer je het onderwerp van een tekst?

1. In een hele zin
2. Een kleine samenvatting
3. In een woord of een paar woorden
4. Altijd in minimaal 3 woorden

Wat is de hoofdgedachte van een tekst?

1. De belangrijkste informatie uit de tekst samengevat in een zin
2. mening van de schrijver
3. waar de tekst overgaat
4. de kernzin van de tekst

Hoe formuleer je de hoofdgedachte van een tekst?

1. in een woord of paar woorden
2. in een vraagzin
3. in een hele zin
4. in een alinea

Wat voor tekstverband geeft het signaalwoord 'en' aan?

1. redengevend
2. oorzakelijk
3. opsommend
4. tegenstellend

Wat voor tekstverband geeft het signaalwoord 'maar' aan?

1. tijdsvolgorde
2. oorzakelijk
3. opsommend
4. tegenstellend

Wat voor tekstverband geeft het signaalwoord 'want' aan?

1. redengevend
2. oorzakelijk
3. opsommend
4. tegenstellend

Wat voor tekstverband geeft het signaalwoord 'ook' aan?

1. redengevend
2. oorzakelijk
3. opsommend
4. tegenstellend

Welk tekstverband geeft het signaalwoord 'doordat' aan?

1. tijdsvolgorde
2. opsomming
3. samenvatting
4. oorzaak/gevolg

Samenhang

In een goede tekst hangen woorden, zinnen en alinea's met elkaar samen. Dit betekent dat ze goed op elkaar aansluiten.

Ik ga naar school. Huiswerk maken is zo vermoeiend. Lekker slapen. 

In de bovenstaande zin zit geen samenhang. 

Huiswerk maken was vandaag erg vermoeiend. Daarom ga ik nu slapen.

In bovenstaande zin zit wel samenhang.

Samenhang

Een samenhang in een tekst noemen we een verband. Tekstverbanden kun je herkennen aan signaalwoorden. Signaalwoorden geven dus de samenhang 

van een tekst aan. 

Als ik thuis ben, ga ik een aantal dingen doen. ____________ ga ik mijn huiswerk maken. Huiswerk maken is echt vermoeiend, ____________ ik vind het belangrijk om goede cijfers te halen.

ten eerste

doordat

maar

omdat

Een tegenstellend verband beschrijft gebeurtenissen in de juiste tijdsvolgorde.

1. Juist
2. Onjuist

Welke signaalwoorden horen bij een opsommend verband?

1. vroeger, later, nu, eerst, daarna, vervolgens
2. maar, tegenover, daarentegen, toch
3. ten eerste, ook, verder, en
4. bijvoorbeeld, zo, zoals, denk aan

Voorbeelden van de tekstverbanden

Tijdsvolgorde (chronologisch) verband

Als ik naar school ga, moet ik eerst met de fiets naar het busstation, dan met de bus naar Appingedam en vervolgens nog 5 minuten lopen. 

Opsommend verband

Om te beginnen vind ik dit boek erg vervelend om te lezen. Verder zou ik graag een ander thema kiezen. 

Tegenstellend verband

Ik vind pizza erg lekker, maar ik eet het niet zo vaak. 

Tegenstellend verband

Ik vind pizza erg lekker, maar ik eet het niet zo vaak. 

Oorzaak - gevolg

Ik kwam te laat op school, doordat het erg hard waaide. 

Welk verband herken je in de tekst:
Het begint met een idee voor een game. Eerst maken de tekenaars figuren die bij een spel passen. Daarna wordt er een kartonnen bordspel van de game gemaakt. Vervolgens gaan de programmeurs aan de slag.

1. Tijdsvolgorde verband
2. Opsommend verband
3. Tegenstellend verband

Welk verband herken je in de tekst: Met Jantine op haar rug kan het paard draven. 'Maar vandaag niet, want door de regen is het weiland te nat.'

1. Tijdsvolgorde verband
2. Opsommend verband
3. Tegenstellend verband

• Je weet wat tekstverbanden zijn en wat signaalwoorden zijn;
  

• Je kunt drie verschillende tekstverbanden herkennen aan de hand van signaalwoorden;
  

• Je kunt een tijdsvolgorde, opsomming en tegenstelling in een tekst herkennen.

Noteer in je eigen woorden wat een tekstverband is.

Noteer in je eigen woorden wat een signaalwoord is.

Sleep de signaalwoorden naar het juiste tekstverband. Zorg dat bij elk tekstverband drie signaalwoorden staan.

Tijdsvolgorde

Opsomming

Tegenstelling

ten eerste

nu

binnenkort

maar

vroeger

en

ook

toch

echter

Aan de slag!

1. Lees de tekst 'Is de coronacrisis dan op zijn minst goed voor het klimaat?'

2. Maak de opdracht: Aan de slag/vragen beantwoorden.

3. Maak de opdracht: Keuze-opdracht: Woordenschat.