M4, poëzie, vergelijkingen

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Stijlfiguren

• beeldspraak herkennen, zoals vergelijking, metafoor en metonymia.
• je kent verschillende vormen gedichten.
• Maak: tot en met bladzijde 36 in je bruine boekje (t/m opdracht 16). 
• Volgende week: PTA Spelling, stijl en idioom.

Dichtvormen

Haiku: Japans gedicht, bestaat uit 3 regels met een vast aantal lettergrepen (5, 7, 5). Beschrijft wat je op een bepaald moment ziet of voelt. 

Klankdicht: Gedicht dat niet bestaat uit bestaande woorden, maar uit klanken. De bedoeling is een bepaalde sfeer oproepen.

Limerick: (grappig) gedicht van 5 regels, met altijd hetzelfde rijmschema (A, A, B, B, A)

Elfje: Gedicht dat bestaat uit 11 woorden, verdeeld over vijf versregels. 1, 2, 3, 4, 1 

Beeldspraak: vergelijking en metafoor 

- Bij beeldspraak gebruik je woorden in een
   figuurlijke betekenis. Een beeld.

- Er is sprake van een overeenkomst tussen object en het beeld
- Goede beeldspraak maakt een (gesproken)tekst mooier,
   duidelijker en krachtiger.

Beeldspraak - vergelijking

Je vergelijkt de werkelijkheid met een beeld.

- Vergelijking met als (zoals, alsof)

Er is een overeenkomst tussen twee zaken.

Lachen als een boer die kiespijn heeft.

Zo sterk als een beer

Bij een vergelijking heb je....

1. een object (de werkelijkheid) en een subject (beeld)
2. alleen maar een beeld
3. een kenmerk van een persoon op een levenloos ding
4. alleen maar een object

Vergelijking

In een vergelijking staan twee dingen naast elkaar die op elkaar lijken , het object (o)  en het beeld (b). Object ( ook wel de werkelijkheid) en beeld zijn met elkaar verbonden door verbindingswoorden: als een..., lijkt wel een..., zo...als (een)..., een... van (een) .....

De inbreker(o) ging er als een haas (b) vandoor.

Chantal woont in een kast (b) van een huis (o).

Die kamer van jou (o) is net een zwijnenstal (b).

Vergelijking-zonder-als

Bij een vergelijking-zonder-als, ontbreekt het woord 'als'. Zowel het beeld als het object wordt genoemd, maar ertussen staat niet het woord 'als'. 

Je kamer (O) ziet eruit ALS

een zwijnenstal. (B)

Je kamer (O),

een zwijnenstal. (B)

Metafoor

Het object/ de werkelijkheid wordt helemaal vervangen door het beeld. Het is er nog wel, maar wordt niet genoemd. Spreekwoorden zijn vaak metaforen..

Ze werpen drempels op tegen de georganiseerde misdaad.
Een tsunami van nieuwe voorschriften (een enorme berg)
Een vruchtbare vergadering (een vergadering met resultaat)
Dat zet zoden aan de dijk.

Bij een metafoor heb je....

1. Alleen maar een beeld
2. Een beeld en de werkelijkheid
3. altijd het woordje ALS
4. HUH? watte? weet het niet meer...

Ruim die

zwijnenstal (B) eens op!

Die politicus is zo glad als een aal.

1. vergelijking
2. metafoor

''Sterren op het ijs''! laten we kijken!

1. vergelijking
2. metafoor

Metonymia

Verzamelnaam van verschillende soorten beeldspraak:

- Je noemt een deel, maar bedoelt het geheel.

De bemanning van het schild telde 100 koppen.

- Je noemt een geheel, maar bedoelt het deel.

'Mijn fiets is stuk.'

- Je noemt het omhulsel maar bedoelt de inhoud.

'Wil je nog een glas?'

- Je noemt de maker maar bedoelt het product.

'Hij heeft Nikes.'

Ik weet wat beeldspraak is......

1. ja
2. nee
3. beetje

Herhaling en eufemisme

Je benadrukt iets door het steeds te herhalen: "Geld heb ik nodig, geld!"

Je drukt iets zachter uit, om de boodschap niet zo heftig over te laten komen: "Zij is heengegaan."

Mijn broertje is visueel gehandicapt.

1. Eufemisme
2. Herhaling

Hij vertrok als een dief in de nacht.

1. Vergelijking zonder als
2. Metafoor
3. Metonymia
4. Vergelijking met als

Wij hebben de hond laten inslapen

1. Eufemisme
2. Metafoor
3. Metonymia
4. Vergelijking zonder als