Les 16 H20 niet gedaan

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Les 16 H20

Programma

1. Inleiding - economische groei
2. Uitleg
3. Aan de slag
4. Toets
5. Slot

Lesdoelen:

• Waar komt economische groei vandaan?
• Antwoord: productiefactoren!
  

extra les?

• di 3e/4e of 6e uur?
  

Groei in een economie

Groei is gerelateerd aan productiefactoren
Productiefactoren produceren zaken.
Meer productiefactoren gebruikt >> groei.

• Arbeid (immigratie of geboortegolf)
• Kapitaal: in de zin van kapitaalgoederen (computers, fabrieken, etc,). Let op: geld is niet productief.
• Natuur (bijv. olie, gasbellen, schaliegas, zonne-energie, water)
• Ondernemerschap (slim investeren)
  

Groei in een economie

Hoe meer Natuur in Nederland?

Natuur levert:
bomen, weilanden, landbouw, maar ook grondstoffen (ijzer, gas, olie, rubber, metalen, etc.)

Kun je nu de link leggen tussen

• natuur en economische groei
• ondernemerschap en economische groei
• 3D printers met grondstof uit oude producten
  

Arbeidsproductiviteit
(arbeid meer laten renderen)

Arbeidsproductiviteit (apt): hoeveel kan een arbeider maken in 1 jaar.

Apt: neemt dit toe, wat dan?

1. Totale productie in een land blijft gelijk: apt stijging zorgt voor werkloosheid. In de praktijk zie je dat mensen door machines en robots worden vervangen.
2. Aantal werkenden blijft gelijk: groei!
3. Let op: apt kan ook stijgen dankzij werkloosheid
   

Als de apt stijgt dalen loonkosten per eenheid product. Jouw land wordt competitiever!

aan de slag

samen: 20.16 en 20.17

zelf (alleen) 20.12.20.14 en 20.15

Onderwerp toets

H17, H18, H19 en H20

Het schoolexamen

• Toets duurt 2 lesuren. Hard doorwerken, misschien is het moeilijk om helemaal af te krijgen (je zult dan moeten kiezen welke opgave je wel of niet doet).
  

• Rekenmachine mee (let op geen grafische rekenmachine)
• Potlood, gum, geodriehoek en pen mee.
• Woordenboek mag mee!
  

Hoofdstuk 17 (BBP)

• Wat is productie? (toevoegen van waarde)
• Toegevoegde waarde: omzet min intermediair verbruik
• Toegevoegde waarde is de beloning van de productiefactoren.
  
• Toegevoegde waarde is niet hetzelfde als winst. Je kunt ook verlies hebben en waarde toevoegen.
• Optelsom TW'e = BBP
• Hoe ga je van BBP naar Y (Nationaal inkomen, ofwel NNP/NNI)
• BBP per capita, welvaartsmaatstaf.
• Informele economie niet in BBP (legaal deel is grijs, illegaal deel is zwart)
• Welvaart in enge en ruime zin (incl externe effecten).
  

Hoofdstuk 17 (BBP)

Tips:

• figuur  17.7 bestuderen
  
• bereken de tw'e van een onderneming
  

• Invulvraag: Als de productie in een land toeneemt, neemt ook …(1)… van dat land toe.
• Voor (1) kies je dan een woord (keuze uit drie woorden)
  

Hoofdstuk 18 (nationale rekeneningen)

Hoe lopen de geldstromen in de economie?

• Uitgaven van de een zijn de inkomsten van de ander
  
• Y = C + S + B (inkomen), dit inkomen krijg je van ondernemingen en de overheid (ambtenarensalarissen en niet de uitkeringen ofwel secundair inkomen)
  
• Y = C + I + O + (E-M) (uitgaven of bestedingen)
• I bruto = I netto + I verv   >> I verv = afschrijvingen
  
• Kringloopschema (figuur 18.10) begrijpen
• pagina 71 is belangrijk  en figuur 18.5
  
• (S-I) + (B-O) = (E-M)    ofwel
  
• (S-I) + (B-O)  - (E-M) = 0   ofwel
  
• (S-I) + (B-O) + (M-E) = 0
  

Hoofdstuk 19 (Lorenzcurve, belastingen en belastingsystemen)

• Wat is de lorenzcurve? Hoe maak je een lorenzcurve en hoe lees je hem af?
• primaire en secundaire inkomstenverdeling
• Verschillende belastingstelsels (proportioneel, progressief, degressief).
• Let op progressief is niet meer inkomen meer belasting, maar meer inkomen hoe RELATIEF meer belasting. De belastingdruk stijgt als het inkomen stijgt. Degressief is omgekeerde.
  
• Verschil aftrekpost en heffingskorting.
• Je moet belasting berekenen van iemand aan de hand van schijven en met aftrekpost of heffingskorting rekening te houden.
• aftrekpost verlaagt het belastbaar inkomen (niet 1 op 1 maar aan de hand van de schijftarieven)
  
• heffingskorting verlaagt het te betalen bedrag aan belasting (1 op 1)
  

Hoofdstuk 20

• Economische groei: reeel of nominaal
• per capita?
  
• Berekenen de economische reeele groei per capita

• Groeifactoren
  
• Productiefactoren
  
• APT (arbeidsproductiviteit) en ontwikkeling werkgelegenheid
  

slot

Wat heb je geleerd?