Herhaling grammatica klas 1 werkwoorden

• Latijn
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Herhaling Latijn klas 1

werkwoorden

Welke tijden heb je geleerd bij Latijn?

Welke vertaling hoort bij welke tijd?

plusquam-

perfectum

praesens

imperfectum

perfectum

ik loop

hij riep

1. wij zeiden

2. wij hebben gezegd

1. jij dacht

2. jij hebt gedacht

jullie leren

zij zagen

zij won

jullie waren

ik had geleerd

wij hadden geslapen

Vertaling van de tijden

	praesens	imperfectum	perfectum	plusquam perfectum
tijd	tegenwoordige tijd	onvoltooid verleden tijd (o.v.t.)	1. ov.t. 2. v.t.t.	v.v.t.
v.b. vertaling	ik zie	ik zag	1. ik zag 2. ik heb gezien	ik had gezien

Welke vorming hoort bij welke tijd?

praesens

imperfectum

perfectum

plusquam

perfectum

stam + uitgang

stam + ba + uitgang

pf-stam + pf-uitgang

pf-stam +era + uitgang

Indicativus praesens van esse = zijn is:

Vorming van de tijden

	praesens	imperfectum	perfectum	plusquamperfectum
vorming	praes.stam + uitgang	praes.stam + ba + uitgang	pf-stam + pf-uitgang	pf-stam +era+ uitgang
voorbeeld	vide-t (hij ziet)	vide-ba-t (hij zag)	vid-it (1. hij zag 2. hij heeft gezien)	vid-era-t hij had gezein

N.B. pf-stam is (1) stam + v of (2) andere stam= leren

Welke vorm hoort bij welke tijd?

praesens

imperfectum

perfectum

plusquam

perfectum

vocat

vocabat

vocavit

dicis

dicebas

dixisti

veniebatis

paraverunt

videratis

terrueram

vocaverant

Werkwoord - personen

ev

mv

1e

1e

2e

2e

3e

3e

jullie

wij

zij

ik

hij/zij/het

jij

Uitgangen - prae.

ev

mv

1e

1e

2e

2e

3e

3e

geb. w.

geb. w.

inf.

tis

mus

nt

o

t

s

te

re

(e)

parcent

1. hij spaart
2. wij sparen
3. zij sparen
4. jullie sparen

servas

1. jij redt
2. hij redt
3. jullie redden
4. zij redden

Praesens :werkwoorden op -are (a-stammen):

infinitivus vocare

indicativus:voco (ontstaan uit vocao) vocas vocat

 vocamus vocatis vocant

imperativus: voca vocate

praesens: werkwoorden op -e-re (medeklinkerstammen)

infinitivus   viv-e-re

indicativus    viv-o  vivis  vivit  vivimus  vivitis  vivunt

imperativus   viv-e    viv-i-te

ps: de rode letters heten tussenklinker of bindvocaal.

Uitgangen - impf.

ev

mv

1e

1e

2e

2e

3e

3e

tis

mus

nt

m

t

s

cogitabas

1. jij denkt
2. jij dacht
3. jij hebt gedacht
4. geen van deze antwoorden

De onvoltooid verleden tijd (o.v.t.) imperfectum

ik riep =         vocabam

jij =                 vocabas

hij/zij/het/er = vocabat

wij =               vocabamus

jullie =            vocabatis

zij =                vocabant

Dus: stam + ba + uitgang!

De onvoltooid verleden tijd (o.v.t.)

Let op: 

bij werkwoorden op -ire en -ere geldt:

stam + eba + uitgang

ik hoorde = audiebam

ik leidde = ducebam

Het imperfectum van esse en posse:

 eram poteram    eras poteras    erat poterat enz.

petebam

1. ik val aan
2. ik viel aan
3. wij vallen aan
4. wij vielen aan

Uitgangen - perf.

ev

mv

1e

1e

2e

2e

3e

3e

istis

imus

erunt

i

it

isti

Overzicht uitgangen

		prae	impf	perf	plperf
1e ev	ik	-o	-(e)ba-m	-i	-era-m
2e ev	jij	-s	-(e)ba-s	-isti	-era-s
3e ev	hij/zij/het	-t	-(e)ba-t	-it	-era-t
1e mv	wij	-mus	-(e)ba-mus	-imus	-era-mus
2e mv	jullie	-tis	-(e)ba-tis	-istis	-era-tis
3e mv	zij	-nt	-(e)-ba-nt	-erunt	-era-nt

temptat

1. hij probeert
2. hij probeerde
3. hij heeft geprobeert
4. geen van deze antwoorden

temptabat

1. hij probeert
2. hij probeerde
3. hij heeft geprobeerd
4. geen van deze antwoorden

temptavit

1. hij probeert
2. hij probeerde
3. hij heeft geprobeerd
4. geen van deze antwoorden

reliquunt

1. zij laten achter, verlaten
2. zij lieten achter/verlieten
3. zij hebben achtergelaten/verlaten
4. geen van deze antwoorden

nuntiavisti

1. ik bericht
2. ik berichtte
3. ik heb bericht
4. geen van deze antwoorden

Wat is de vertaling van 'nuntiavisti' dan wel?

spectabatis

1. wij kijken naar
2. wij keken naar
3. jullie kijken naar
4. jullie keken naar

Welke tijd is 'desideraverunt'?

1. praesens
2. imperfectum
3. perfectum
4. geen van deze antwoorden

finivi

1. wij beëindigen
2. wij beëindigden
3. wij hebben beëindigd
4. geen van deze antwoorden

Wat is de vertaling van 'finivi' dan wel?

cito

1. ik ren
2. ik rende
3. ik heb gerend
4. geen van deze antwoorden

Wat is de vertaling van 'cito' dan wel?

Welke vorm hoort bij welke tijd?

praesens

imperfectum

perfectum

venis

vocavi

vidisti

timuistis

iacebam

iubet

tollebant

portavimus

ponit

Hoe maak je van de praesensstam iace- een perfectumstam?

1. iacu-
2. iacev-

Van het werkwoord dicere (mkstam) wil je perfectum maken. Wat is dan de 1e pers.ev. perf.?

1. dicivi
2. diciveram
3. dixi
4. dicui

De voltooid tegenwoordige tijd (v.t.t.)

perfectumstam

Bij werkwoorden op -are en -ire komt

meestal een -v- achter de praesensstam.

Bijv.: vocav- en audiv-

Bij werkwoorden op -ere verandert de e van de praesensstam meestal in een -u-

Bijv.: terru-

De voltooid tegenwoordige tijd (v.t.t.)

 perfectumstam

Bij de werkwoorden op -ere en bij esse en posse

is de perfectumstam onregelmatig: 

ze hebben een zogenaamde stamtijd.

Bijv.: de stamtijd van trahere is trax-i, 

van esse is de stamtijd fui en van posse potui.

trahunt

1. zij trekken
2. zij trokken
3. zij hebben getrokken
4. geen van deze antwoorden

potuerat

1. hij kon
2. hij had gekund
3. zij hadden gekund
4. zij hebben gekund

audiveramus

1. wij horen
2. wij hoorden
3. wij hadden gehoord
4. wij hebben gehoord

Welke stam heb je nodig voor de vorming van het plusquamperfectum

1. praesens stam
2. perfectum stam
3. imperfectum stam
4. geen stam