woordsoorten

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 2

Grammatica: Woordsoorten

Elk woord in een zin kun je benoemen.

Lidwoorden

1. De (bepaald lidwoord)
2. Het (bepaald lidwoord)
3. Een (onbepaald lidwoord)

De vader en het kind zitten in een vliegtuig.

Kenmerk: Lidwoorden horen altijd bij een zelfstandig naamwoord.

zelfstandig naamwoord

Kenmerk: Er kan altijd een lidwoord voor staan.

Ze worden verdeeld in de-woorden (mannelijk of vrouwelijk)

                                                het- woorden (onzijdig)

 

Bijvoeglijk naamwoord

Dat voegt iets toe aan het zelfstandig naamwoord:

De auto - De grijze auto 

Hoeveel zelfstandige naamwoorden zitten in deze zin:
Een zelfstandig naamwoord verwijst naar een mens, dier, plant, begrip of naam.

1. 2
2. 4
3. 5
4. 6

werkwoorden

in, onder, voor, aan, van, boven, onder.....

Tijdens, gedurende, na, bij...

Werkwoorden geven aan...

• Welke handeling of toestand centraal staat
• In welke tijd de zin staat

1e stap

Alle werkwoorden uit de zin halen.

Wij hebben de hele dag gesport.

Wat is het belangrijkste werkwoord in deze zin?

Zelfstandig werkwoord

= het belangrijkste werkwoord in de zin.

Ik heb vorige week mijn verjaardag gevierd. 

Ik ga naar de sportschool.

Ik zou dat anders gedaan hebben. 

Benoem de werkwoorden.
Zullen we beginnen met de les? Wil je hier over nadenken?

1. koppelwerkwoord en hoofdwerkwoord
2. hulpwerkwoord en zelfstandig werkwoord
3. zelfstandig werkwoord en koppelwerkwoord
4. hulpwerkwoord en koppelwerkwoord

Hoeveel hoofdwerkwoorden zijn er mogelijk in een werkwoordelijk gezegde?

1. 1
2. meer dan 1

Benoem de hulpwerkwoorden:

Ik heb dat altijd al willen kopen

1. heb
2. heb, willen
3. kopen
4. heb, willen, kopen

Koppelwerkwoorden

Z => zijn

W=> worden

a

B=> blijven

B=> blijken

e

L=> lijken

S=> schijnen

+

H=> heten

D=> dunken

V=> voorkomen

Koppelwerkwoord

Het koppelwerkwoord koppelt een bepaalde eigenschap, functie of toestand aan het onderwerp.

Het naamwoordelijk gezegde geeft altijd aan dat iets of iemand iets is.

Zij is directeur geweest.

geweest is het koppelwerkwoord van zijn

is = het hulpwerkwoord

koppelwerkwoorden

In welke zin is NIET sprake van een koppelwerkwoord?

1. Hij lijkt mij een leuke vent.
2. Zij is 18 jaar geworden.
3. De voorstelling leek hem niets aan.
4. Hij is geknipt door de kapper

Voegwoorden staan tussen woorden, woordgroepen of hoofdzinnen.

voegwoorden

Florian gaat weg, omdat hij moe is.

Omdat hij moe is, gaat Florian weg.

Ik weet dat het klopt.

Dat het klopt, weet ik. 

Persoonlijk voornaamwoord

Ook als meewerkend:

Ik geef aan jou/hem/haar/jullie.

Of als lijdend voorwerp

(wie of wat + onderwerp +gezegde)
Ik zie hen zwaaien.

 hun/hen

Ik geef aan hen een brief (met vz)

Ik geef hun een brief ('zunder' vz)

Ik zie hen op het station (lijdend vw)

Dit is niet jouw mobiel en ook niet van hem, maar het is mijn mobiel.
Welke bezittelijk vnw zie je?

1. jouw
2. jouw, hem
3. jouw, mijn,
4. jouw, hem, mijn

Aanwijzend voornaamwoord

DIE en DEZE

(wijst naar 'de' woorden)

DIT en DAT 

(wijst naar 'het'woorden

Het artikel over de regering in de Stentor van afgelopen zaterdag, .... klopte niet.

1. die
2. dat

Betrekkelijk voornaamwoord

heeft betrekking op een woord of woordgroep dat eerder in een zin is benoemd:

DIE, DAT, WIE, WAT

Het kleine meisje, .... ik heb helpen oversteken, was heel vrolijk

1. wat
2. dat
3. die
4. deze

Het laatste...ik doe is de hond uitlaten.
Dat is alles ... ik wilde zeggen.

1. dat, dat
2. dat, wat
3. wat, dat
4. wat, wat

Wat gebruik je na:

1. Onbepaalde voornaamwoorden (iets, niets, alles, enige)
2. Na dat of datgene (Dat is wat ik wilde vertellen)
3. Na overtreffende trap ( Het mooiste wat ik heb gezien)
4. Als verwijzing naar een zin die ervoor staat (Hij was heel moe, wat erg vervelend was)
5. Als datgene waarop 'wat'slaat niet benoemd wordt (Het is mij een raadsel wat hij bedoelt)

Hoeveel vragend voornaamwoorden zijn er?

1. 4
2. meer dan 4

Onbepaald voornaamwoord

Verwijst niet naar een bepaald persoon of zaak:

men, iemand, niemand, elke, sommige, alle, iedereen, iets, niets

Iedereen heeft geoefend, zodat men straks alles goed kan maken

Wie, wat, welke, wat voor (een)

Bijwoorden: Wanneer, waarom, waarmee, waar, hoe...

Ding, persoon of omschrijving

Wederkerend voornaamwoord

Vergis jij je nu niet meer?

1. Vergis
2. jij
3. je
4. niet