woordsoorten herhaling leerjaar 2

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 2

Grammatica: Woordsoorten

Elk woord in een zin kun je benoemen.

lesdoelen

Je weet (weer) welke woordsoorten we onderscheiden.

eerst even iets anders

Lidwoorden

1. De (bepaald lidwoord)
2. Het (bepaald lidwoord)
3. Een (onbepaald lidwoord)

De vader en het kind zitten in een vliegtuig.

Kenmerk: Lidwoorden horen altijd bij een zelfstandig naamwoord.

Hoeveel zelfstandige naamwoorden zitten in deze zin:
Een zelfstandig naamwoord verwijst naar een mens, dier, plant, begrip of naam.

1. 2
2. 4
3. 5
4. 6

zelfstandig naamwoord

Kenmerk: er kan altijd een lidwoord voor staan.

Ze worden verdeeld in de-woorden (mannelijk of vrouwelijk)

                                                het- woorden (onzijdig)

 

Planten, dieren, dingen, gevoelens, begrippen

Bijvoeglijk naamwoord

Het voegt iets toe aan het zelfstandig naamwoord:

De auto - De grijze auto - De grote, grijze auto - De grote,  grijze, snelle auto- De grote, grijze, snelle, dure auto

De kleine, jonge, lenige student bleek een erg slechte voetballer.
Wat zijn de bijv. nw?

1. jonge, lenige, slechte
2. kleine, jonge, lenige, erg slechte
3. kleine, jonge, lenige, slechte

werkwoorden

Hoeveel hoofdwerkwoorden zijn er mogelijk in een werkwoordelijk gezegde?

1. 1
2. meer dan 1

Benoem de werkwoorden.
Zullen we beginnen met de les? Wil je hier over nadenken?

1. koppelwerkwoord en hoofdwerkwoord
2. hulpwerkwoord en zelfstandig werkwoord
3. zelfstandig werkwoord en koppelwerkwoord
4. hulpwerkwoord en koppelwerkwoord

Benoem de hulpwerkwoorden:

Ik heb dat altijd al willen kopen

1. heb
2. heb, willen
3. kopen
4. heb, willen, kopen

Koppelwerkwoorden

Z => zijn

W=> worden

a

B=> blijven

B=> blijken

e

L=> lijken

S=> schijnen

+

H=> heten

D=> dunken

V=> voorkomen

Koppelwerkwoord

Het koppelwerkwoord koppelt een bepaalde eigenschap, functie of toestand aan het onderwerp.

Het naamwoordelijk gezegde geeft altijd aan dat iets of iemand iets is.

Zij is ziek geweest.

geweest is een vorm van het koppelwerkwoord zijn

is = het hulpwerkwoord

naamwoordelijk gezegde: is ziek geweest

is geweest: werkwoordelijk deel van het gezegde

ziek: naamwoordelijk deel van het gezegde

In welke zin is GEEN sprake van een koppelwerkwoord?

1. Hij lijkt mij een leuke vent.
2. Zij is 18 jaar geworden.
3. Hij is geknipt door zijn buurman.
4. Erica blijft een blije meid.

bijwoorden

andere bijwoorden zeggen iets over:

• een bijvoeglijk naamwoord
• een ander bijwoord
• een werkwoord

De erg kleine voetballer liep hard.
Wat zijn bijwoorden?

1. erg kleine
2. erg kleine, hard
3. erg, hard
4. erg

Persoonlijk voornaamwoord

Verwijst naar een persoon, dier of ding.

Als onderwerp: ik, je/jij, u, hij, ze/zij, het, we/wij, jullie, u, ze/zij. 

 Als meewerkend of lijdend voorwerp: me/mij, je/jou, u, hem, haar, het, ons, jullie, u, hun/hen/ze. Hij stopt het in zijn jaszak.

 Let op: hun = meewerkend voorwerp; 

hen = lijdend voorwerp.

De uitgeverij stuurt hun een nieuw boek.

Je hoort hen niet klagen.

 hun/hen

Meewerkend voorwerp:

Ik geef aan hen een brief (met vz)

Ik geef hun een brief ('zonder' vz)

Ik zie hen op het station (lijdend vw)

Dit is niet jouw mobiel en ook niet die van hem, maar het is mijn mobiel.
Welke bezittelijk vnw zie je?

1. jouw
2. jouw, hem
3. jouw, mijn,
4. jouw, hem, mijn

Aanwijzend voornaamwoord

DIE en DEZE

(wijst naar 'de' woorden)

DIT en DAT 

(wijst naar 'het'woorden

Het artikel over de regering in de Stentor van afgelopen zaterdag, .... klopte niet.

1. die
2. dat

Betrekkelijk voornaamwoord

heeft betrekking op een woord of woordgroep dat eerder in een zin is benoemd:

DIE, DAT, WIE, WAT

Het kleine meisje, .... ik heb helpen oversteken, was heel vrolijk

1. wat
2. dat
3. die
4. deze

Het laatste ... ik doe is de hond uitlaten.
Dat is alles ... ik wilde zeggen.

1. dat, dat
2. dat, wat
3. wat, dat
4. wat, wat

Wat gebruik je na:

1. Onbepaalde voornaamwoorden (iets, niets, alles, enige)
2. Na dat of datgene (Dat is wat ik wilde vertellen)
3. Na overtreffende trap ( Het mooiste wat ik heb gezien)
4. Als verwijzing naar een zin die ervoor staat (Hij was heel moe, wat erg vervelend was)
5. Als datgene waarop 'wat'slaat niet benoemd wordt (Het is mij een raadsel wat hij bedoelt)

Hoeveel vragend voornaamwoorden zijn er?

1. 4
2. meer dan 4

Wie, wat, welke, wat voor (een)

Bijwoorden: Wanneer, waarom, waarmee, waar, hoe...

Ding, persoon of omschrijving

Onbepaald voornaamwoord

Verwijst niet naar een bepaald persoon of zaak:

men, iemand, niemand, elke, sommige, alle, iedereen, iets, niets

Iedereen heeft geoefend, zodat men straks alles goed kan maken

Wederkerend voornaamwoord

Vergis jij je nu niet meer?

1. Vergis
2. jij
3. je
4. niet

Dit was een ultrakorte herhaling

Indien nodig, geef ik in de komende lessen verdere uitleg.

maak nu van grammatica 3F: