2/9 taalverzorging, grammatica zinsdelen, h1, pv en o

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Ontleden zindelen

Ontleden zinsdelen

Planning

• Korte activiteit
• Instructie/quiz
  
• Werken 
• Afsluiten

Spelen met woorden: raadsels

Geef iedereen de kans om het raadsel op te lossen: roep je geen antwoorden door de klas, maar doe je het in je hoofd.

• Lees eerst het raadsel en probeer hem in je hoofd op te lossen (schrijf je antwoord eventueel even in je schrift op)
  
• Schrijf je antwoord in de volgende sheet.
  
• Denk aan hoofdletters en leestekens.
  

Hoe maakt een skelet een deur open? 

Hoe maakt een skelet een deur open?

Wat is het verschil tussen een varken en een baby?

Wat is het verschil tussen een varken en een baby?

Wat is een lasbril?

Wat is een lasbril?

Lesdoel:

Aan het einde van deze les:

Weet je wat er wordt bedoeld met persoonsvorm, zinsdeelstrepen, werkwoordelijk gezegde en onderwerp.

• heb je geoefend met het ontleden van de zindelen:

      - persoonsvorm

      - zindeelstrepen plaatsen

      - werkwoordelijk gezegde
      - onderwerp     

                                          

Grammatica

• Redekundig ontleden: zinsdelen benoemen

• Taalkundig ontleden: woordsoorten benoemen

Elk stukje hoort erbij

Elke stukje van de zin hoort erbij en heeft dus een naam. 

Alle losse delen vormen samen de gehele zin.

Je kan het vergelijken met een puzzel. Een puzzel is ook niet compleet als er een stukje mist. 

Welke zinsdelen ken je al?

Verdeel in zinsdelen:
De schoenmaker weigert de clown zijn schoenen te geven.

Werkwoord

• drukt een handeling, situatie of gebeurtenis uit
• kun je vervoegen
• het hele werkwoord heet: infinitief

Ik heb vandaag al veel berichten aan leerlingen gestuurd.
Wat is de PV?

Ik heb vandaag al veel berichten aan leerlingen gestuurd.
Wat is het WWG?

Ik heb vandaag al veel berichten aan leerlingen gestuurd.
Wat is het O?

Ik heb vandaag al veel berichten aan leerlingen gestuurd.
Wat is het LV?

Ik heb vandaag al veel berichten aan leerlingen gestuurd.
Wat is het MVW?

Ik heb vandaag al veel berichten aan leerlingen gestuurd.
Wat is het BWB?

Persoonsvorm (PV)

Je zoekt eerst de persoonsvorm. Hoe doe je dat?

- Door de zin van tijd (tegenwoordige tijd/ verledentijd) te veranderen: tijd-proef

- Door de zin van getal te veranderen (meervoud/ enkelvoud): getal-proef

- De zin vragend te maken. De persoonsvorm komt dan als eerste woord te staan.

Voorbeeld:

De docent heeft het hele jaar Nederlands aan de onderbouw. gegeven.

- Tijd: De docent had het hele jaar Nederlands aan de onderbouw gegeven. Het werkwoord dat van tijd veranderd is de persoonsvorm  had = heeft

- Getal: De docenten hadden het hele jaar Nederlands aan de onderbouw gegeven. Het werkwoord dat met de meervoud mee veranderd is de persoonsvorm  hebben = heeft

- Vraag: heeft de docent het hele jaar Nederlands aan de onderbouw gegeven?  Heeft

De persoonsvorm onderstreep je en je zet het woord tussen strepen.

De docent | heeft | het hele jaar Nederlands aan de onderbouw gegeven.

Persoonsvorm

Strepen zetten/ zin verdelen in zinsdelen

Aan het begin en het einde van de zin zet je ook meteen een streep:

| De docent | heeft | het hele jaar Nederlands aan de onderbouw gegeven. |

Alles wat je voor de persoonsvorm kan plaatsen met behoud van de betekenis van de zin en correct geformuleerd is een zindeel en krijg dus een streep.

Uitwerking

| De docent | heeft | het hele jaar Nederlands aan de onderbouw gegeven. |

De  niet

De docent  wel

Het  niet

Het hele  niet

Het hele jaar  wel

| De docent | heeft | het hele jaar | Nederlands aan de onderbouw gegeven. |

Nederlands  wel

| De docent | heeft | het hele jaar| Nederlands | aan de onderbouw gegeven, |

Aan  niet

Aan de  niet

Aan de onderbouw  wel

Eindresultaat:

| De docent | heeft | het hele jaar| Nederlands | aan de onderbouw gegeven. |

Werkwoordelijk gezegde

Alle werkwoorden in de zin

| De docent | heeft | het hele jaar| Nederlands | aan de onderbouw gegeven. |

WWG = heeft gegeven

Onderwerp

Wie/wat + persoonsvorm of werkwoordelijk gezegde

Vaak is het een wie!

Wie of wat heeft gegeven?  De docent

O = de docent

Werkwoordelijk gezegde

Onderwerp

Wie of wat (vaak een wie)

+

werkwoordelijk gezegde

=

het onderwerp

|Mevrouw Hooi | geeft |uitleg |over het redekundig ontleden.|

PV = geeft 

Wie of wat geeft? --> Mevrouw Hooi  --> O = Mevrouw Hooi

Voor vandaag heeft mevrouw Hooi deze Lessonup
gemaakt voor de ijverige leerlingen.
Wat is de PV?

Voor vandaag heeft mevrouw Hooi deze Lessonup
gemaakt voor de ijverige leerlingen.
Wat is het WWG?

Voor vandaag heeft mevrouw Hooi deze Lessonup
gemaakt voor de ijverige leerlingen.
Wat is het O?

Voor vandaag heeft mevrouw Hooi deze Lessonup
gemaakt voor de ijverige leerlingen.
Wat is het LV?

Werk voor de deze en de volgende les:

• Taalverzorging, H1, blz. 28/29, opdracht 1 en 2

+ nakijken en verbeteren in een andere kleur! 

Wat niet af is na de les van donderdag = huiswerk, dus verdeel het goed!

Lesdoel:

Aan het einde van deze les:

Weet je wat er wordt bedoeld met persoonsvorm, zinsdeelstrepen, werkwoordelijk gezegde en onderwerp.

• heb je geoefend met het ontleden van de zindelen:

      - persoonsvorm

      - zindeelstrepen plaatsen

      - werkwoordelijk gezegde
      - onderwerp     

                                          

Ik kan de pv vinden, zinsdeelstrepen plaatsen en het werkwoordelijk gezegde en het onderwerp in een zin benoemen.

😒🙁😐🙂😃

Reflectie:
Wat ging bij jou goed tijdens deze les?
Wat kan nog iets beter?

Feedback:
Wat vond je fijn/goed aan deze les?
Wat zou je liever anders willen zien?