Rouw in de klas

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Rouw in de klas

Presentatie door: Tara Sikking

Vak HU: Docent in het VO

Jaar: 2020-2021

Opleiding: Lerarenopleiding Nederlands (deeltijd)

Mijn verhaal...

Heb jij een dierbare persoon verloren toen je een tiener (10 t/m 16 jaar) was?

1. Ja, ik heb dat zelfs meerdere keren van zeer dichtbij meegemaakt.
2. Ja, ik heb dat een keer meegemaakt.
3. Nee, toen ik een tiener was maakte ik dit niet mee.

Inhoud presentatie

1. Rouw: wat is het?

2. Een andere blik

3. Hoe herken je het?

4. Hoe pak je het aan?

5. Oefeningen en werkvormen

6. Slot: afsluiting

Rode lijn: interactieve vragen over rouw.

1. Rouw: wat is het?

• Hechten, ook rouwen.
• Verandering in wereld van het kind.
• Omgaan met voelens.
• Geen stoornis, geen gedragsprobleem.

Wel leiden tot gedragsproblemen.

(Bron: Gedragsproblemenindeklas.nl. (z.d.). Rouw. Geraadpleeg op 14 augustus 2020 van: https://gedragsproblemenindeklas.nl)/gedragsproblemen/rouw/

1. Rouw: wat is het?

• 'Standaardmodel' van rouw. Nadeel: afwijking van model meteen therapeutische hulp.
• Model van Kübler-Ross

• Wetenschap: kritiek.                                                                                     Bron: Fiddelaers-Jaspers, R. (2014). Jong verlies. Rouwende kinderen serieus nemen. Utrecht: Ten Have, 42-43.
  

2. Een andere blik

• Niet alleen vaste negatieve emoties.
• Geen energie in herstel situatie.
• 'Bedding' van belang. Niet alleen rouwen vanbinnen.

Bron: Fiddelaers-Jaspers, R. (2014). Jong verlies. Rouwende kinderen serieus nemen. Utrecht: Ten Have, 43-46.

Waar of niet waar?

Waar of niet waar?
Kinderen moeten geconfronteerd worden met hun verlies en hun gevoelens uiten.

1. Ja, dat is waar.
2. Nee, dat is niet waar.
3. Geen idee.

2. Een andere blik

• Tijdelijke ontkenning, onderdrukking of vermijding werkt bij kinderen beter dan de gevoelens op een geforceerde manier te moeten uiten.

Bron: Bonnanno, G.A. (2001). 'New directions in bereavement research and theory. In: American Behavorial Scientist, 44(5), 718-725.

Waar of niet waar?

Een rouwproces kent een eindpunt.

1. Dat is waar.
2. Dat is niet waar.

2. Een andere blik

• Rouw is 'open' en in 'ontwikkeling'.
• Duikt op na jaren.
• Voor altijd verandering.
• Pas na twee jaar verlies van een ouder negatieve aspecten zichtbaar.
  

Bron: Fiddelaers-Jaspers, R. (2014). Jong verlies. Rouwende kinderen serieus nemen. Utrecht: Ten Have, 45-47.

Waar of niet waar?

3. Hoe herken je het?

• Kinderen rouwen in stukjes.
  
• Laten scala aan reacties door elkaar zien.
  
• Verlaagde concentratie.
• Schoolresultaten omlaag.
• Verandering in gedrag.

Bron: Gedragsproblemenindeklas.nl. (z.d.). Rouw. Geraadpleeg op 14 augustus 2020 van: https://gedragsproblemenindeklas.nl/gedragsproblemen/rouw/#klas.

3. Hoe herken je het?

Inzoomen op het gedrag

-Wisselend gedrag: spelen en huilen.

-Regressief gedrag: terugvallen in ontwikkelingsstadium.

-Aangepast gedrag: buitengewoon braaf.

-Lastig gedrag: gamen, harde muziek draaien.

-Terugtrekgedrag: eigen kamer, alleen zitten.

- Uitgesteld rouwgedrag: eigen gevoelens opzij en te zware combinatie.

Welk gedrag nam jij waar bij rouwende leerlingen in de klas?

Casus: je kijkt met de klas tijdens de les een video op YouTube. Een leerling barst ineens in huilen uit. Het liedje uit de video was het lievelingsnummer van haar vader. Wat doe je?

4. Hoe pak je het aan?

• Bied veiligheid, rust, structuur in de klas.
• Zorg dat de leerling zich kan uiten (bijv. schrift).
• Luisteren naar verhaal van leerling.
• Blijf grenzen aangeven, maar accepteer emoties.
• Extra aandacht.
• Begrip concentratieproblemen.
• Ga op huisbezoek.                                                                                                                       Bron: Kuijsters, J. (z.d.). Sociaal-emotionele ontwikkeling en begeleiding. Team Kinderen & Rouw. Omgaan met verlies in de klas. Geraadpleegd op 14 augustus 2020 van: https://www.leraar24.nl/app/uploads/Dossier-rouw-en-verliesverwerking.pdf
  

4. Hoe pak je het aan?

Tips

• Voer gesprekken met de rouwende leerling.
• Probeer de thema’s dood, verlies en verdriet te bespreken in de klas, zodat de leerlingen begrijpen wat deze begrippen betekent.
• Blijf alert op pestgedrag.

Bronnen: Kuijsters, J. (z.d.). Sociaal-emotionele ontwikkeling en begeleiding. Team Kinderen & Rouw. Omgaan met verlies in de klas. Geraadpleegd op 14 augustus 2020 van: https://www.leraar24.nl/app/uploads/Dossier-rouw-en-verliesverwerking.pdf /

Van der Linden, G. (2014). Rouw in de klas. Remediaal 4, 2013-2014, 8-15.

5. Werkvormen en oefeningen

• Laat rouwende leerlingen oefeningen maken uit een herinneringsboek.

Oefening 1 'Mijn verhaal'

Bron: Fiddelaers-Jaspers, R. (2020). Ik zal je nooit vergeten. Mijn boek met herinneringen. Heeze: In de Wolken.

Oefening 1

Waar denk jij dat......... nu is?

Maak daar eens een tekening van.

Ga naar: https://www.spelletjes.nl/spel/tekenen--schetsen

5. Werkvormen en oefeningen

Oefening 2 'Vragen en gedachten'

Bron: Fiddelaers-Jaspers, R. (2020). Ik zal je nooit vergeten. Mijn boek met herinneringen. Heeze: In de Wolken.

Oefening 2

Piekeren is niet chill. Het helpt niet. Wat wel helpt is om vervelende gedachten in je hoofd te veranderen in een andere gedachte, die fijner is.

Neem de zin over en vul in.
Ik mag plezier maken en chillen met mijn vrienden, ook al is... er niet meer.

Nu ben jij. Schrijf drie positieve gedachten op die je vandaag hebt.

5. Werkvormen en oefeningen

Oefening 3 'Wat ik voel'

Bron: Fiddelaers-Jaspers, R. (2020). Ik zal je nooit vergeten. Mijn boek met herinneringen. Heeze: In de Wolken.

Oefening 3

Weet jij wat jou helpt om je beter te gaan voelen?
Pak een pen en papier. Kijk naar de volgende tabel. Schrijf op wat bij jou helpt.

Bron: Fiddelaers-Jaspers, R. (2020). Ik zal je nooit vergeten. Mijn boek met herinneringen. Heeze: In de Woken.

Naar muziek luisteren	Zelf muziek maken	Als iemand mijn lievelingseten maakt	Chillen met...	Voetballen
Gamen	Instagram	Hond uitlaten	Vrijen met...	Films en series kijken
Shoppen	Dingen opschrijven	Tekenen	Fijne plek gaan	Rust op mijn kamer
Buiten zijn en dingen doen	Bij dieren zijn	Paardrijden	Kletsen	Lezen
Dansen	Sporten	Bij familie zijn	Op vakantie gaan	Iets anders, namelijk....

Oefening 3 'Wat ik voel'

Als je je weer rot voelt, kijk dan eens op dit lijstje wat je helpt om je minder rot te voelen.

6. Afsluiting

Zijn er nog vragen? Veel meer over te vertellen!

Bedankt voor het luisteren.