Stijlfiguren + beknopte bijzin (herhalen voor de toetsweek)

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

- Wat weet je nog?

- Uitleg stijlfiguren (herhalen voor de toetsweek)

Wie wil graag herhaling van de uitleg over de beknopte bijzin?

1. ik wel
2. ik niet

Lesdoelen

- Je weet wat beeldspraak is.

- Je kunt diverse stijlfiguren herkennen en benoemen.

Wat weet je nog?

- Pak een blaadje en schrijf binnen 2 minuten voor jezelf zoveel mogelijk stijlfiguren  en stijlfouten op die je weet. Het zijn er 18 in totaal.

Omschrijf kort de theorie en bedenk bij elk stijlfiguur een voorbeeld.

Overleggen

Vergelijk jou antwoorden met die van je buurman of buurvrouw.
Komen jullie samen op de 18 antwoorden?
Weten jullie wat ze allemaal inhouden?

Hoeveel stijlfiguren/stijlfouten weten jullie als duo/trio?

Welke term weten jullie nog niet uit te leggen?

Welke stijlfiguren moet je kennen?

- vergelijking (met als) 

- metafoor

- personificatie

- metonymia

- repetitio (herhaling)

- enumeratio (opsomming)

- opsomming in drieën

- drieslag

- climax

- omgekeerde climax (anticlimax)

- hyperbool

- understatement

- litotes

- eufemisme

- synesthesie

- contaminatie

- pleonasme

- tautologie

Hoeveel stijlfiguren/stijlfouten hadden jullie goed? Welke misten?

Even testen

Benoem de stijlfiguur:
Joke werkt daar als interieurverzorgster.

1. Pleonasme
2. Tautologie
3. Understatement
4. Eufemisme

Benoem de stijlfiguur:
'Ik doe dat wel even', zei de man toen hij het brandende huis inrende om de hond te redden.

1. Pleonasme
2. Tautologie
3. Understatement
4. Eufemisme

Benoem de stijlfiguur:
De gele zonnebloemen ontkiemden op een mooie donderdagochtend.

1. Pleonasme
2. Tautologie
3. Understatement
4. Eufemisme

Benoem de stijlfiguur:
Natuurlijk controleren we vanzelfsprekend de antwoorden.

1. Pleonasme
2. Tautologie
3. Understatement
4. Eufemisme

Benoem de stijlfiguur:
Had u ons niet vooraf kunnen waarschuwen voor de regen?

1. Personificatie
2. Tautologie
3. Pleonasme
4. Herhaling

Benoem de stijlfiguur:
Een leraar zei tegen de klas: 'Denken jullie nu echt dat ik het nog een keer ga uitleggen?'

1. Metafoor
2. Antithese
3. Vooropplaatsing
4. Retorische vraag

Benoem de stijlfiguur:
In Nederland regent het 29 van de 30 dagen.

1. Hyperbool
2. Metonymia
3. Litotes
4. Metafoor

Benoem de stijlfiguur:
Gisteren dronk hij een glaasje teveel.

1. Overdrijving
2. Metonymia
3. Vooropplaatsing
4. Metafoor

Benoem de stijlfiguur:
Soms lacht de toekomst je toe.

1. Metafoor
2. Metonymia
3. Eufemisme
4. Personificatie

Benoem de stijlfiguur:
Dat is niet onwaarschijnlijk.

1. Understatement
2. Metonymia
3. Eufemisme
4. Litotes

Ik snap dit

1. Goed
2. Een klein beetje
3. Niet echt

Oefenwebsites

http://meneerooms.nl/oefeningen/stijlfiguren-en-beeldspraak-2/stijlfiguren-en-beeldspraak/

https://www.cambiumned.nl/oefeningen/oefening-eufemismen/

http://www.cambiumned.nl/oefeningen/oefening-herhaling-tautologie-of-pleonasme/

https://www.cambiumned.nl/oefeningen/oefening-3-herhaling-tautologie-of-pleonasme/

https://www.cambiumned.nl/oefeningen/oefening-2-herhaling-tautologie-en-pleonasme/

Onderdelen herhalen

3e uur: (foutieve) beknopte bijzin

4e uur: (in)congruentie 

& (onjuiste) inversie

Formuleren

Lesdoelen

• Je weet wat een foutieve beknopte bijzin is
  
• Je kunt foutieve beknopte bijzinnen herkennen
• Je kunt foutieve beknopte bijzinnen verbeteren

Wie wil graag herhaling van de uitleg over de beknopte bijzin?

1. ik wel
2. ik niet

Planning onderdeel (foutief) beknopte bijzin

• Herhaling beknopte bijzin benoemen
• Theorie (foutief) beknopte bijzin
• Oefenen

Theorie foutief beknopte bijzin

• Welke kenmerken heeft een gewone beknopte bijzin? 

Foutief beknopte bijzin

Verbeter de foutief beknopte bijzinnen.

Korte herhaling theorie beknopte bijzin

Theorie grammatica - zinsdelen

a Stefano is bang verkeerd begrepen te worden.

b Stefano is bang dat hij verkeerd begrepen wordt.

a Hevig blozend keek hij haar aan.

b Terwijl hij hevig bloosde, keek hij haar aan.

Een normale bijzin (zin b) heeft een eigen OND en PV.

Een beknopte bijzin (zin a) is een verkorte versie van een bijzin.

Theorie grammatica - zinsdelen

• Kenmerken beknopte bijzin:
  
  
• Onderwerp ontbreekt --> verzwegen onderwerp
• Persoonsvorm ontbreekt
  
• Te + infinitief of onvoltooid deelwoord of voltooid deelwoord
  

Theorie formuleren

Kijk nog eens goed naar deze zinnen. Wat klopt er grammaticaal gezien niet?

a [Na een uur in de oven te hebben gestaan] smulden de gasten van de taart.

b De tekendocente droeg haar leerlingen op [om een fantasiedier te tekenen].

c Besloot de NS [soep en broodjes uit te delen aan de door de hevige sneeuwval gestrande reizigers]?

d Deze ets van Picasso werd [zoekend naar prenten van Van Gogh] ontdekt.

Foutief beknopte bijzin

Een beknopte bijzin is foutief als het denkbeeldige OND uit de bijzin niet gelijk is aan het OND in de hoofdzin.

Oplossing?

- Een gewone bijzin maken van een beknopte bijzin (met OND + PV)

- OND in de hoofdzin veranderen

Verbeter de onderstaande foutief beknopte bijzin:
In kennelijke staat van dronkenschap verkerend, vond de agent hem in de goot.

Hoe verbeter je de foutief beknopte bijzin:
Hijgend op het station aangekomen, vertrok de trein net.

Hoe verbeter je deze foutief beknopte bijzin?
Na een uur gewacht te hebben arriveerde de bus.

Verbeter de onderstaande foutief beknopte bijzin:
Kijkend uit het raam, viel plotseling een dakpan naar beneden.

Ik snap dit

1. Goed
2. Een klein beetje
3. Niet echt