Les H7 Herhaling

• Economie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

Vandaag gaan we:

• Vragen stellen over het gemaakte huiswerk.
• Het hoofdstuk nog een keer doorlopen
• Bekijken wat we voor de volgende les moeten doen.

Zijn er opdrachten of onderwerpen uit deze paragraaf waar je (extra) uitleg over zou willen hebben?

Leerdoelen deze les:

• Terugkijen naar het hele hoofdstuk: wat is belangrijk?

Kijk de films met de theorie-uitleg over H7 (link in Magister bij maandag 18 mei)

Paragraaf 1

Wat doet de overheid?

Overheid wordt verdeeld in:

• Centrale overheid (Rijksoverheid)
• Lagere overheid (provincie, gemeente en waterschappen)

Landelijke overheid

Provinciale overheid

Gemeentelijke overheid

Inkomsten overheid

Op zonnepanelen

1. accijns
2. subsidie

Op wijn zit

1. accijns
2. subsidie

Subsidie en accijns

• Wil je iets stimuleren? -> subsidie
• Wil je iets afleren? -> accijns 

Paragraaf 2

Sociale zekerheid

Terugblik

Paragraaf 3

Burgers, bedrijven en de overheid

Welk goederen zijn collectieve goederen?

1. Een auto
2. Eten uit de supermarkt
3. Een lantaarnpaal
4. De broeken bij zalando

Voorbeelden collectieve goederen

Waarom collectieve goederen?

1) Zelf kwaliteit bewaken (bijvoorbeeld: rechtspraak of dijken)

2) Het moet betaalbaar blijven (bijvoorbeeld: onderwijs en zorg)

Collectieve sector

Collectiviseren vs Privatiseren

Collectiviseren: Overheid gaat taken van particuliere sector overnemen. Denk aan overname ABN Amro in 2007

Privatiseren: Overheidsinstellingen worden private bedrijven (PostNL, KPN, NS)

Paragraaf 4

Hoe komt de overheid rond?

Rijksbegroting & Miljoenennota

Toelichting op de rijksbegroting door de minister van Financiën

1. Begroting
2. Miljoenennota
3. Rijksbegroting
4. Staatsschuld

Een overzicht van de verwachte inkomsten en uitgaven voor het komende jaar.

1. Rijksbegroting
2. Miljoenennota
3. Troonrede
4. Prinsjesdag

Rijksbegroting en Miljoenennota

• De derde dinsdag van september = prinsjesdag
• Troonrede = plannen van de regering voor aankomend jaar
• Minister van Financiën presenteert de rijksbegroting en miljoenennota

Rijksbegroting = overzicht verwachte inkomsten en uitgaven 

Miljoenennota = uitleg rijksbegroting, welke keuzes gemaakt en waarom?

• Begrotingstekort
  

• Begrotingstekort
  

• Begrotingsoverschot
  

Begrotingsoverschot

De overheid heeft meer inkomsten dan uitgaven

Begrotingstekort

De overheid heeft meer uitgaven dan inkomsten

Begrotingstekort & -overschot

• Begrotingstekort = uitgaven > inkomsten
• Geld lenen
• Bezuinigen
• Belastingen verhogen
• Begrotingsoverschot = inkomsten > uitgaven
• Schuld aflossen
• Meer uitgeven

Staatsschuld

• een begrotingstekort - toename staatsschuld
• een begrotingsoverschot- afname staatschuld

Staatschuld

Als de overheid meer geld uitgeeft dan er binnenkomt, spreek je van een begrotingstekort. Om de uitgaven toch te kunnen doen, moet de overheid geld lenen. Doordat de overheid jaren achtereen een tekort heeft gehad, is er een staatsschuld ontstaan.

Directe / Indirecte belasting

Niet-belasting ontvangsten

• Aardgasinkomsten
• Winst uit overheidsbedrijven
• Boetes

Tot slot:

1. Kijk het huiswerk van de vorige les na met het nakijkblad in de bijlage in Magister. 
2. Maak het huiswerk en stuur daarvan foto's op naar de juf.
   
3. Plan het leren van de toets. Maak gebruik van de planner die je hebt gekregen van Mw. Helmus.