KT1 - Allergie en anafylactische reacties + medicatie

• Anatomie Fysiologie Pathologie
• MBO
• Studiejaar 2,3

KT1 DA1

Allergische reacties 

Leerdoelen

Je weet hoe een allergische reactie ontstaat en welke processen in het lichaam plaatsvinden

Inleiding medische kennis H 8

  

Je kent de geneesmiddelen die bij een allergie kunnen worden voorgeschreven/gebruikt

Geneesmiddelenkennis H 9.2

Allergie

• Overdreven reactie van het afweersysteem;
• Het lichaam reageert op een specifieke manier op een prikkel. Normaal is deze niet schadelijk, maar nu wel. 
• Prikkel heet allergeen.

 

Ongeveer 15-20% van de Nederlandse bevolking heeft er last van. Dit percentage neemt toe.

Is een allergie een ander woord voor een overgevoeligheidsreactie?

JA

Nee

Nee, het is niet hetzelfde

Bij een allergie heb je last van je eigen afweersysteem. Je maakt er antistoffen tegen waardoor je een ontstekingsreactie krijgt. 

Bij overgevoeligheid (intolerantie) speelt het afweersysteem geen rol. 

Allergenen

Allergenen zijn in principe onschadelijke stoffen die van buiten het lichaam afkomstig zijn. 

Mensen die een allergie hebben reageren hier anders op. 

Welke voorbeelden van allergenen kennen jullie?

Inhalatie allergeen

Voedingsmiddelen

Insecten gif

Geneesmiddelen

Contactallergeen

Beroepsallergeen

pollen

koemelk of pinda's

wespensteek

penicilline 

nikkel (bijv. in sieraden)

tarwemeel bij bakkers

Allergenen, vervolg..

In veel gevallen treden de klachten daar op waar het allergeen het lichaam binnen komt.

Welke allergische reacties ken je?

Loopneus = allergische rhinosinusitis 

Tranenvloed ogen = allergische conjunctivitis – hooikoorts

Astma = allergische bronchitis

Voedselallergie; zwelling mond of keel/ buikklachten

Allergeen in het bloed – histamine leidt tot netelroos= urticaria

Allergisch eczeem: constitutioneel/ atopisch eczeem 

Allergie ontwikkelen

Het lichaam ontwikkelt een allergie, sensibilisatie. Dit kan jaren duren.  

1. Het allergeen stimuleert de bloedcellen om IgE te produceren

2: IgE = immunoglobuline (eiwit) = antistof

3: de combinatie  van allergeen (bijv. pollen) en antistof (IgE), hecht aan een mestcel, maakt deze kapot en daardoor komt histamine vrij

Mestcellen

Mestcellen liggen overal in je huid. 

Deze cellen bevatten een reservoir 

antistoffen welke worden losgelaten 

als een ontstekingsreactie wordt 

opgewekt. Histamine is de bekendste

antistof in een mestcel.

Normale functie histamine: zorgt voor weefselherstel bij een ontsteking, bevordert aanmaak adrenaline, zorgt voor hersenfunctie alert zijn, maagzuurproductie

Histamine en gevolgen

  1: Vaatverwijding (vasodilatatie) van de bloedvaten in de huid, waardoor de bloeddruk daalt

2: Vernauwing van de bronchiën in de longen, geeft benauwdheid

3: Afname van de hartactiviteit, waardoor de bloeddruk daalt

4: Zwelling en roodheid van de huid

Typerend voor allergie is de jeuk. Bij jeuk in de neus is de kans op allergie als oorzaak relatief groot. De conjunctivae (oogbindvliezen) kunnen door de ontsteking rood worden en branderig of jeukerig aanvoelen. Er kan sprake zijn van tranenvloed. Dit is allergische conjunctivitis. Ook in de bronchiën (lagere luchtwegen) kunnen allergische reacties optreden. Door ontstoken luchtpijptakjes gaat de patiënt hoesten. Dit is dus een bronchitis als gevolg van allergie. De patiënt kan door vernauwing van de bronchiën kortademig worden, wat soms leidt tot een aanval. Zo’n aanval wordt astma genoemd. Bij voedselallergie kunnen de lippen opzwellen, kan er jeuk in de mond optreden en de patiënt kan bijvoorbeeld misselijk worden of buikpijn krijgen. Allergeen kan ook in het bloed terechtkomen en via het bloed invloed hebben op de huid. Het vrijkomende histamine kan bijvoorbeeld leiden tot netelroos, ofwel galbulten. 

Filmpje staat op de volgende dia

Soorten

Type 1 allergie en type IV allergie (is vertraagde allergie) komen het meeste voor

Type 1 is een directe reactie, type IV vertraagd (vaak is dit eczeem wat na een paar dagen kan optreden)

Laat de studenten kort de onderzoeken uitzoeken. 

Behandelingen

Voorkomen is beter dan genezen!

1. Antihistaminica

2. Corticosteroïden

3. Histamine-afgifte remmende stoffen

4. Desensibilisatie/ hyposensibilisatie

Antihistaminica:

 

cetirizine

 desloratadine

 levocabastine

Blokkeren de aangrijpingsplaatsen van histamine en zijn daardoor effectief  bij allergische rinitis, allergische conjunctivitis en urticaria

Eerste keus bij allergische aandoeningen

I.v.m. ontstekingsremmende eigenschappen. Deze middelen onderdrukken de heftigheid van de allergische reactie.

lokaal (bijv puffer of neusspray) of systemisch (oraal)

Corticosteroïden beclometason

 fluticason

 budesonide

 mometason

Mestcel-stabilisatoren: cromoglicinezuur

Werken preventief bij allergische aandoeningen, omdat ze remmend werken op de afgifte van histamine bij het uiteenvallen van de mestcel. Als de allergische reactie al op gang is gekomen, heeft gebruik van deze stof geen zin

Desensibilisatie/ hyposensibilisatie

Letterlijk betekent dat minder gevoelig maken. Als bekend is waarvoor iemand overgevoelig is, kan geprobeerd worden het lichaam langzaam te laten wennen aan deze allergische stof. 

In theorie lijkt hyposensibiliseren dé oplossing voor alle allergiepatiënten. In de praktijk valt het resultaat vaak flink tegen. Uitsluitend voor inhalatieallergenen, en dan met name pollen, is het resultaat redelijk gunstig. Als injecties worden Alutard ®, Pharmalgen ®, Pollinex ® of Purethal ® gebruikt, voor oraal gebruik is er Grazax ®. Voorwaarde voor toepassing is wel dat de patiënt voor slechts enkele pollen overgevoelig is. Ook hyposensibilisatie voor bijen- of wespensteken is redelijk effectief. Een hyposensibilisatiekuur duurt meestal een aantal jaren

Anafylactische shock

Heftige allergische reactie = anafylaxie, opzwellen weefsel in strottenhoofd, astma-aanval, vasodilatatie van grote bloedvaten waardoor RR extreem daalt en de patiënt in shock raakt.

vasodilatie = verwijden

anafylactische shock

• Een shock kan ook veroorzaakt worden door een allergische reactie. 
• Symptomen anafylactische shock: lage bloeddruk, duizeligheid, flauwte, zwelling van het gezicht en de luchtwegen, jeuk, braken, angst, ademhalingsmoeilijkheden. 
  
  
• Bel ook dan gelijk 112. 
• Iemand die er mee bekend is heeft meestal een Epipen bijzich. 
• De Epipen mag je alleen zetten als het slachtoffer/de cliënt jouw toestemming heeft gegeven deze te gebruiken. 
  
  
• Een Epipen bevat adrenaline, waardoor de allergische reactie wordt uitgesteld. 

Wat is een anafylactische shock?

Anafylactische shock 

• Vooral noten en pinda allergie kan heel gevaarlijk zijn
• Zelfs mogelijk de dood tot gevolg 

Epipen

De EpiPen Auto-Injector is een injectiespuit die gevuld is met adrenaline. Adrenaline is een hormoon dat bloedvaten vernauwt en de luchtwegen verwijdt. Klachten als gevolg van een hevige allergische reactie worden op deze manier (tijdelijk) opgeheven.

Opdracht

Ga naar Cumlaude en maak de volgende opdracht: Opdrachten Geneesmiddelenkennis H.9.2.

learningapps.org

Oefenen met de geneesmiddelen

Bij tijd over is er ook nog een kruiswoordpuzzel op Y-schrijf/Cumlaude