3.3 politiek en samenleving

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

3.3 politiek en samenleving

Herhaling 32

Start 33

Het bestuur van Nederland: 1815

• Taken Koning Willem I: 
  

• Staatshoofd & regeringsleider
  
• Benoemen en ontslaan       ministers
  
• Beslissen over geld, het leger en de kolonies. 
  

Wat is het parlement? 

x

x

x

x

Liberalen

• Liberalen willen meer vrijheid in de politiek (liber = vrij) .
• De meeste NL'ers hadden geen kiesrecht en weinig invloed.
• Kiesrecht voor zij die belasting betalen.

Nederland in 1815

Belgen wilden weg want: 

• Staatsschulden samengevoegd
• Nederlandse taal 
  
• Minder inspraak in parlement
  
• -> Belgische opstand! (1830)
  

• Johan Rudolf Thorbecke
  
• Grondwet 1848

Grondwet 1848

De grote veranderingen:

• Census kiesrecht.
• Koning onschendbaar. 
  
• Ministers verantwoordelijk

• Taken Koning Willem II:
  

• Staatshoofd
  

1815

1848

Uitbreiding van het kiesrecht.

• 1917: Algemeen kiesrecht voor mannen.
• 1919: Algemeen kiesrecht voor vrouwen.
• Nederland werd een parlementaire democratie.

Het Parlement

Parlementaire democratie: 

• Bestuurssysteem waarin de regering afhankelijk is van het parlement dat met algemeen kiesrecht is gekozen. 
  

Paragraaf 2.3 Politiek en samenleving

Leven en werken in armoede

• Arbeiders in de 19e eeuw hadden slechte werk-en leefomstandigheden.
• Mensen werkten hele lange dagen voor weinig loon.
• Fabrieken maakten gebruik van kinderarbeid.
• Door schrijvers uit deze periode kwam er steeds meer aandacht voor de slechte werk- en leefomstandigheden.
• Ze noemden het de sociale kwestie.

Er ontstaan fabrieken

Arme gezinnen in een arbeidershuisje bij de fabriek

Woonomstandigheden

• Slechte woningen (snel gebouwd)

• Panden die niet als woning zijn bedoeld (zoals kelderwoningen).

• Dichtbij fabrieken met hun rokende schoorstenen.

• Slechte hygiëne, riolering en watervoorzieining.

Arbeidsomstandigheden

• Saai door arbeidsdeling/lopende band).
  

• Lange werkdagen (14 uur per dag).
• Gevaarlijk.

• Geen enkel recht, ook geen stakingsrecht.

• Lage lonen (bij fouten: loon inhouden).

Kinderarbeid

• Ze zijn nog jong: je hebt er nog lang wat aan.

• Vrouwen en kinderen zijn goedkoper dan mannen.

• Kleine handen kunnen beter op plekken tussen machines.

Als iemand langdurig ziek wordt, hoe komt hij dan nu aan geld in Nederland?

Sociale kwestie & Sociale wetten

• Sociale wetten: wetten voor steun aan mensen die niet goed voor zichzelf konden zorgen. 
  

Samuel

van

Houten

Streven naar gelijkheid

• Sociale wetten om wat aan het armoedeprobleem te doen
• Kinderwetje Samuel van Houten
• 1901 Leerplichtwet. Kinderen onder de 12 jaar naar school. 

Kinderwetje van Van Houten

Wet waarbij het verboden werd om kinderen tot 12 jaar te laten werken in de fabrieken en werkplaatsen. De kinderen mochten wel in de landbouw werken.

Socialisten streven naar gelijkheid

• Socialisten kwamen op voor de arbeiders.
• Streefden naar gelijkheid (arm en rijk verschillen verdwijnen)