3. Willem III, de Luxemburgse kwestie en caoutchouc-artikel

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Willem III, Luxemburgse Kwestie en artikel caoutchouc

Doel

• De Luxemburgse kwestie zien als het begin een machtsstrijd tussen parlement en Willem III dat Willem III uiteindelijk verliest
• Artikel Caoutchouc begrijpen en zien als een stap naar algemeen mannelijk kiesrecht in 1917.

Begrippen

• Luxemburgse kwestie
• vertrouwensregel
• censuskiesrecht
• caoutchouc - artikel (rubberartikel)

Personen

• Willem III
• Otto van Bismarck

Jaartallen

• 1866 - 1867
• 1887

Wie benoemt en ontslaat officieel de ministers en staatssecretarissen?

1. De koning.
2. De Eerste Kamer en Tweede Kamer
3. De kiezers bij de Tweede Kamerverkiezing.
4. De minister-president.

Aan welke voorwaarde moet een kabinet (ministers en staatssecretarissen) voldoen om Nederland te kunnen/mogen regeren?

1. Iedereen in het kabinet moeten lid zijn van een politieke partij.
2. Iedereen in het kabinet moeten de Nederlandse nationaliteit hebben.
3. Iedereen in het kabinet moet verkozen zijn in de Tweede Kamer.
4. Iedereen in het kabinet moet door de meerderheid in de beide Kamers gesteund worden.

Koning Willem III

• opvolgen vader Willem II.
• 1849 op troon na woelige tijd (Belgische onafhankelijkheid - revolutiejaar 1848 - nieuwe grondwet van Thorbecke)

Dromen van vergane glorie van macht koning  Willem I

Luxemburgse kwestie (1866 - 1867)

vóór 1839:

Koninkrijk der Nederlanden

* Nederland

* België

(!) koning Willem I ook  Groot -Hertog van Luxemburg (onderdeel Duitse Bond)

Tekst

1839: Officiële onafhankelijkheid België

=>  Koninkrijk der Nederlanden 
      (Nederland)

=> Groot-Hertog uxemburg (Duitse
       Bond)

1866 - 1867:

Pruisisch - Oostenrijkse Oorlog

• Pruisen (Otto von Bismarck)  ><  Oostenrijk
• Noord Duitse Bond

Pruisen wordt een machtig Duits keizerrijk

• Noord Duitse Bond olv Pruisen
• Luxemburg tegen plan !

(!) FRANKRIJK

Duitse Bond?

Voor 1871 bestond Duitsland niet. De Duitse Bond was een unie van ongeveer 40 Duitse staatjes. De grootste en machtigste staten waren Pruisen en Oostenrijk. De Duitse Bond hield op te bestaan na de Pruisisch-Oostenrijkse oorlog (1866). Die machtsstrijd werd door Pruisen gewonnen.

Frankrijk

• Neutrale houding => compensatie?
• Machtsevenwicht Europa herstellen
• Luxemburg overkopen Willem III
  

Luxemburgse Kwestie

Verloop

  Luxemburg (lid Noord-Duitse Bond)

• Willem III akkoord (fl 5 miljoen)
• Otto von Bismarck stiekem akkoord.

Luxemburgse Kwestie

Verloop

  Luxemburg (lid Noord-Duitse Bond)

• Otto von Bismarck gaat stiekem akkoord.
• Frankrijk rekent nu op Luxemburg.
  

Luxemburgse Kwestie

Verloop

   Oorlog dreigt!

• Otto von Bismarck bedenkt zich.
• Pruisen dreigt met oorlog tegen NL en FR.

Luxemburgse Kwestie

Verloop

1867 :

neutraal Groot Hertogdom Luxemburg

De Nederlandse Tweede Kamer was niet op de hoogte van de hele situatie. Waarom is dit een probleem?

• Willem III => grondwet (1848) omzeilen door Parlement buiten te sluiten
  (Parlement wist niet van dreigende oorlog met Pruisen of Frankrijk)
• motie van wantrouwen tov regering door Parlement
• Willem III => herkiezen Parlement
• motie van wantrouwen
• regering stapt op !
• Willem III verliest de strijd om de macht met het Parlement

Elke regering heeft sindsdien de steun nodig had van een meerderheid in de Tweede Kamer*.(vertrouwensregel)

*Ook een minderheidsregering heeft steun nodig van de meerderheid in de Tweede Kamer. Zo had Rutte I (VVD en CDA) slechts 52 zetels. Het kabinet kreeg echter gedoogsteun van de PVV die 24 zetels had. Op die manier werd de regering gesteund door een meerderheid (76 zetels).

Caoutchouc - artikel (1887)

Censuskiesrecht betekent dat...

1. Je mag stemmen als je genoeg belasting betaalt
2. Iedereen mag stemmen
3. Je kiest wie er koning wordt
4. Als je van adel bent mag je stemmen

Caoutchouc - artikel

• rubberen artikel
• 1887
• einde censuskiesrecht
• kiesrecht voor mannen die beschikten over kenteeken van geschiktheid en maatschappelijke welstand