P-K1-W4 Methodieken gericht op het versterken van het sociale netwerk

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 2

P-K1-W4

Methodieken gericht op het versterken van het sociale netwerk 

Vandaag gaan we met het laatste deel van P-K1-W4 aan de slag:

'Methodieken gericht op het versterken van het sociale netwerk'

Leerdoelen

- De student benoemt de 3 vormen van Maatjesprojecten.

- De student reproduceert van wie het meest gebruikt wordt in een 

   Maatjesproject.

- De student beschrijft de doelgroep van Mentor- en coachingsgroepen.

- De student benoemt voor wie zijn de vriendendiensten vooral bedoeld zijn.

- De student de reden waarom een vrijwillige netwerkcoach er is.

- De student reproduceert waarbij een 'maatschappelijk steunsysteem' de  

   cliënt ondersteunt.

Methodieken gericht op het versterken van het sociaal netwerk

De methodieken die we bespreken zijn:

Maatjesprojecten:

- Vriendendiensten

- Vriendenkringen

- Vrijwillige netwerkcoach

Maatschappelijke steunsysteem

Methodieken gericht op het versterken van het sociaal netwerk - maatjesproject

De meeste methodieken die zich richten op het versterken van het sociaal netwerk maken gebruik van vrijwilligers. ​

Vaak gaat het om maatjesprojecten.​

Een maatjesproject is een verzamelterm voor projecten die vrijwilligers een-op-een koppelen aan iemand die op bepaalde punten in het leven even een coach, mentor of maatje nodig heeft. ​

De kracht van maatjesprojecten is dat zij de verbondenheid in de samenleving versterken. ​

Het maatje, oftewel de vrijwilliger, opent deuren, verbreedt paden en is een steun voor de ander. ​

Er zijn twee soorten projecten: ​

- mentor- en coachingsprojecten ​

- vriendschapsprojecten

Het Maatjesproject maakt vooral gebruik van....

1. professionals
2. vrijwilligers

Methodieken gericht op het versterken van het sociaal netwerk - maatjesproject 2

In de projecten verschilt de rol van het maatje: hij heeft de rol van mentor, coach of vriend. ​

Mentor- en coachingsprojecten hebben vooral jongeren als doelgroep. ​

In mentor- en coachingsprojecten delen vrijwilligers hun werk- en levenservaring met een deelnemer, die in een fase zit waarin hij wel wat hulp kan gebruiken. ​

Een coach helpt een deelnemer door gesprekken met hem te voeren. ​

Hij probeert er zo achter te komen wat er precies aan de hand is en hoe de deelnemer het beste geholpen kan worden.​

In vriendenprojecten is er meer sprake van gelijkwaardigheid. ​

Een maatje moet over de nodige menselijke kwaliteiten beschikken, zoals warmte, tijd, nabijheid, respect, humor en begrip. ​

De waarde van het persoonlijk contact staat in vriendenprojecten voorop.​

Mentor- en coachingsgroepen hebben als doelgroep vooral....

1. Bejaarden
2. Ouderen
3. Jongeren
4. Kinderen

Methodieken gericht op het versterken van het sociaal netwerk - maatjesproject 3

Maatjesprojecten draaien op vrijwilligers. ​

Zij willen iets betekenen voor mensen die in moeilijke omstandigheden verkeren, geïsoleerd zijn geraakt of hulp willen bij het maken van goede keuzes. ​

Dit contact is wederkerig: ook de mentor doet allerlei nieuwe ervaringen op en geniet van het contact. ​

Professionele begeleiding van de vrijwilligers is een belangrijke voorwaarde voor het slagen van een koppeling.​

​

Voor mensen met psychiatrische problemen zijn verschillende maatjesprojecten beschikbaar. ​

Een voorbeeld daarvan is Vriendendiensten.

Vriendendiensten

Vriendendiensten zijn maatjesprojecten voor mensen met een psychiatrische achtergrond en is een methodiek die wordt uitgevoerd door vrijwilligers. ​

- De vrijwilliger onderneemt activiteiten met een of meer cliënten. ​

- Deze activiteiten variëren van een kopje koffie drinken, winkelen, wandelen, fietsen, naar de 

   film gaan, musea bezoeken enzovoort. ​

- Meestal gaat het om een activiteit eens per week of per twee weken. ​

Het gaat dus om een ‘georganiseerde’ vriendschap, waarbij de behoefte van de cliënt voorop staat.

Vriendendiensten 2

Het doel van Vriendendiensten is het bevorderen van maatschappelijke integratie van mensen met een psychische beperking door middel van contact en ondersteuning. ​

Het ‘er zijn’ voor een ander is belangrijk. ​

De vrijwilliger biedt sociale, emotionele en/of praktische steun. ​

Met die steun kunnen cliënten hun isolement doorbreken en is participeren in de samenleving beter mogelijk.​

​

Bij dit project gaat het niet om hulpverlening, maar om gewoon contact. ​

Een belangrijk uitgangspunt in het maatjesconcept is het streven naar gelijkwaardigheid in de relatie tussen vrijwilliger en cliënt.​

Vriendendiensten 3

Het achterliggende idee is dat hierdoor het gevoel van eigenwaarde toeneemt bij deelnemers. ​

​

Naast Vriendendiensten is er de Vrijwillige Netwerkcoach en zijn er Vriendenkringen. ​

In totaal zijn er zo’n tachtig organisaties die deze diensten aanbieden. ​

De meeste projecten zijn aangesloten bij Mezzo, de landelijke vereniging voor mantelzorgers en vrijwilligerszorg. ​

Daarnaast zijn er enkele Vriendendiensten opgericht door het Rode Kruis en Humanitas.​

​

De grootste groep deelnemers zijn mensen die zelfstandig wonen. ​

Sommige lokale organisaties bemiddelen ook voor mensen die in een beschermde woonvorm wonen of op een afdeling van een psychiatrisch ziekenhuis verblijven.​

Voor wie zijn de vriendendiensten vooral bedoeld?

1. Mensen met agressieve problemen
2. Mensen met sociale problemen
3. Mensen zonder problemen
4. Mensen met psychische problemen

Vriendenkringen

Vriendenkringen zijn georganiseerde vriendenkringen voor iedereen die hindernissen ervaart bij het opbouwen van sociale contacten buiten een hulpverleningskader. ​

Vriendenkringen zijn er voor mensen met een lichamelijke, verstandelijke, psychiatrische en/of sociale beperking en hebben als doel om sociaal isolement tegen te gaan of te doorbreken. ​

Zo’n kring komt eerst een aantal keren bij elkaar met een medewerker van het project Vriendenkringen en met een vrijwilliger of student. ​

Als de deelnemers goed blijken te matchen, dan komt daarna alleen de vrijwilliger of student. ​

Loopt dit ook goed, dan neemt ook de vrijwilliger afscheid. ​

De Vriendenkring onderneemt met regelmaat activiteiten die zij zelf afstemmen en organiseren.​

Vriendenkringen zijn vooral bedoeld voor mensen met....

1. psychische problemen
2. weinig sociale contacten
3. lichamelijke problemen
4. veel sociale contacten

Vrijwillige netwerkcoach

Bij de methodiek ‘Vrijwillige netwerkcoach’ wordt een getrainde vrijwillige netwerkcoach ingeschakeld om een kwetsbare cliënt (of cliëntsysteem) te coachen in het herstellen, activeren, versterken, opbouwen of uitbreiden van zijn sociale netwerk. ​

Deze methodiek werkt volgens een aantal duidelijke opeenvolgende stappen.​

- De netwerkcoach maakt eerst kennis met de cliënt en bespreekt zijn situatie en wensen. ​

- Daarna brengen ze samen het persoonlijke netwerk en de kwaliteit daarvan in kaart, middels een netwerkanalyse. ​

- Vervolgens zoeken de netwerkcoach en de cliënt samen uit welke aanknopingspunten er zijn  in de buurt; welke activiteiten en 

   diensten er zijn, wie er werken en op welke manier deze  mensen bekend zijn in het netwerk van de cliënt of in het eigen 

   netwerk. ​

Relaties en informele ingangen worden benut. 

​

De netwerkcoach treedt op als assistent en coach en probeert verbindingen te leggen met de mensen om hen heen.​

Vrijwillige netwerkcoach 2

De netwerkcoach organiseert een eenmalige bijeenkomst met als doel een supportcirkel rond de cliënt te vormen. ​

Zo’n supportcirkel geeft bijvoorbeeld vrijwillige zorg, informele ondersteuning en/of vrijwillige hulpverlening.​

Tijdens de eenmalige bijeenkomst denken aanwezigen met elkaar na over de wensen van de cliënt en hoe deze gerealiseerd kunnen worden. ​

Na de bijeenkomst is het tijd voor concrete acties. ​

Leidraad is een top drie van voornemens die allemaal worden omgezet in een persoonlijk actieplan. ​

Na de uitvoering van het persoonlijke actieplan evalueren cliënt en netwerkcoach de eerdere stappen en de effecten van de inzet van de netwerkcoach.

Een vrijwillige netwerkcoach is er om

1. het netwerk van de gelijk te houden
2. het netwerk te vergroten
3. het netwerk te verkleinen
4. het netwerk te verbreden

Maatschappelijk steunsysteem

Mensen met psychische aandoeningen hebben net als ieder ander behoefte om mee te kunnen doen in de samenleving. ​

Soms hebben zij daarbij extra ondersteuning nodig. ​

Deel uitmaken van een maatschappelijk steunsysteem kan dan helpen.​

 Een maatschappelijk steunsysteem is een georganiseerd netwerk van personen en organisaties (vrijwillig en professioneel) die de cliënt ondersteunt bij zijn deelname aan de samenleving. ​

Denk aan: ​een bewonersraad, ​maatjesproject, ​vrijwilligerscentrale, ​cliëntorganisaties, ​

mantelzorgorganisaties enzovoort.

Maatschappelijk steunsysteem 2

Een aantal activiteiten behoort tot de vaste elementen van een maatschappelijk steunsysteem, namelijk:​

- het bereiken van de doelgroep;​

- het verlenen van mantelzorg in brede zin;​

- het bieden van ondersteuning bij het maatschappelijk functioneren;​

- het werken aan rehabilitatie;​

- het creëren van randvoorwaarden;​

- communicatie met partijen die voor de doelgroep van belang zijn.​

​

Maatschappelijk steunsysteem 3

De kern van een maatschappelijk steunsysteem is het persoonlijke netwerk van een cliënt; hulp- en dienstverleners ondersteunen dit en vullen het aan.​

Het persoonlijke steunsysteem bestaat bijvoorbeeld uit naasten, vrienden, kennissen, buren, lotgenoten en collega’s van een vereniging of sportclub. ​

In een persoonlijk steunsysteem waarderen en steunen mensen elkaar over en weer. ​

Ze bieden elkaar praktische en emotionele steun. ​

Voor kwetsbare mensen is deze persoonlijke steun niet vanzelfsprekend. ​

Vaak is hun persoonlijke steunsysteem kleiner dan dat van de gemiddelde Nederlander. 

​

Rondom dit persoonlijk steunsysteem zijn er allerlei instanties en voorzieningen in onze maatschappij beschikbaar waar mensen (tijdelijk) gebruik van kunnen maken. ​

Het geheel vormt het maatschappelijke steunsysteem van de cliënt.

Maatschappelijk steunsysteem 4

De meeste initiatieven zetten vooral in op het bevorderen van maatschappelijke participatie op alle mogelijke levensterreinen, zoals:​

wonen, ​

sociale contacten, ​

vrijetijdsbesteding, ​

sport,​

hobby’s, ​

culturele activiteiten, ​

educatie, ​

administratie en financiën, ​

werken, ​

leren​,

dagbesteding.

Maatschappelijk steunsysteem 5

Ook het werken aan rehabilitatie en het verlenen van zorg in brede zin (mantelzorg, vrijwillige begeleiding, ondersteuning en zorg en/of professionele zorg en ondersteuning) is een belangrijk doel van maatschappelijke steunsystemen.​

​

Cliënten met psychiatrische kwetsbaarheid vormen de belangrijkste doelgroep, maar de meeste initiatieven staan open voor een bredere groep van kwetsbare mensen. ​

Ook mensen bij wie bijvoorbeeld eenzaamheidsproblematiek en sociaal isolement spelen zouden een beroep kunnen doen op een maatschappelijk steunsysteem.​

Maatschappelijke steunsystemen kunnen een preventieve uitwerking hebben op het gebruik van GGZ-voorzieningen.​

Een maatschappelijk steunsysteem is een georganiseerd netwerk van personen en organisaties (vrijwillig en professioneel) die de cliënt ondersteunt bij ...... ​

1. zijn aannames aangaande mensen
2. het bijhouden van zijn administratie
3. het regelen van gezonde maaltijden
4. zijn deelname aan de samenleving

Leerdoelen behaald?

- De student benoemt de 3 vormen van Maatjesprojecten.

- De student reproduceert van wie het meest gebruikt wordt in een

   Maatjesproject.

- De student beschrijft de doelgroep van Mentor- en coachingsgroepen.

- De student benoemt voor wie zijn de vriendendiensten vooral bedoeld zijn.

- De student de reden waarom een vrijwillige netwerkcoach er is.

- De student reproduceert waarbij een 'maatschappelijk steunsysteem' de

   cliënt ondersteunt.

Tips & Tops