Keuzedeel pabo WO - les 4 - geschiedenis

• Geschiedenis
• MBO
• Studiejaar 2

Keuzedeel pabo - GS - les 4

Woensdag 3-03-2021 - 14.15 - 15.45 uur

Tijdvak 2. Tijd van Grieken en Romeinen. Deel 2. Leg je spullen klaar :)

Hoe fijn was je vakantie?!

0100

Wat bouwden de Grieken en de Romeinen?

Start- en zoekopdracht

Zoek een voorbeeld van een Romeins bouwwerk (triomf, aquaduct, amfitheater, tempel, stadsmuur, brug etc.).

Wat is het en waar staat het?

--> De 'Pont du gard' Frankrijk

Zoek een voorbeeld van een Romeins bouwwerk (Triomf, aquaduct, amfitheater, tempel, stadsmuur, brug etc.).

Wat is het en waar staat het?

Programma les 4

14.15 - 15.45

• Opfrissen en startopdracht 
• Herh 2.2. Romeinen in NL
• Herh 2.2. Val v/h Romeinse Rijk
• Pauze en lezen 2.3 en 2.4
• Theorie 2.3
• Opdrachten - werkboek
• Afronding

Doelen tijdvak 2

De aspirant-student kan:

1.  Grieks-Romeinse cultuur herkennen en beschrijven
2.  Voorbeelden herkennen en beschrijven van de beïnvloeding van de Griekse-Romeinse cultuur op de Germaanse cultuur
3. De ontwikkeling van het christendom in het Romeinse Rijk
   beschrijven (les 4).

1. Romeins bouwwerk.

In het Romeinse Rijk werden veel van dit soort bouwwerken
gemaakt. Wat was hun functie?


--> Romeins bouwwerk in Orange (Frankrijk) gebouwd tussen 20 en 25 n.C.

1. Het waren monumenten ter ere van veldheren
2. Het waren offerplaatsen ter ere van de goden
3. Het waren tolhuizen langs heerwegen

2. Romeinse overheersing

De Romeinen veroverden grote delen van West-Europa. Ze legden de bevolking van de veroverde gebieden verplichtingen op.

Welke van onderstaande verplichtingen hoorde(n) daarbij?
1. De verplichting om belasting te betalen
2. De verplichting om de eigen godsdienst op te geven ten gunste v/d Romeinse godsdienst
3. De verplichting om Latijn te leren

1. Alleen 1
2. Alleen 1 en 2
3. Alleen 1 en 3
4. 1,2 en 3

3. Grieken en kolonisatie

In de loop van de tijd emigreerden steeds meer Grieken naar andere delen van het Middellandse Zeegebied.

Welke zin noemt een juiste oorzaak én een juist gevolg van deze kolonisatie?

1. Oorzaak: de Perzische oorlogen. Gevolg: verovering van Griekenland door Rome.
2. Oorzaak: de Perzische oorlogen. Gevolg: verspreiding van de Griekse cultuur over een groot gebied.
3. Oorzaak: te weinig vruchtbare grond voor de groeiende bevolking. Gevolg: de Perzische oorlogen
4. Oorzaak: te weinig vruchtbare grond voor de groeiende bevolking. Gevolg: verspreiding van de Griekse cultuur over een groot gebied.

Voor de komst van de Romeinen is Nederland....

• een moeilijk begaanbaar gebied vol moerassen en bossen.
• een landbouwsamenleving
• Zuid- Nederland: hier wonen de Kelten (Galliërs)
• ten Noorden van de Rijn: hier wonen de  Germanen.

-> 50 voor Chr. Caesar verovert Gallië 

De Romeinen in NL

• ± 400 jaar in NL
• Germanen (verzameling volken noordoost Europa): Bataven, Friezen, Kananefaten
• Bataven (Germaans volk) - langs de Rijn (Betuwe), leverden hulpsoldaten (bondgenoten).
• Romanisering 
• 69 na Chr. Bataven (e.a.) in opstand onder leiding van Julius Civilis  

De Bataven, Batavi of Batavieren waren een West-Germaans volk/stam die leefden rond de Betuwe. De Bataven waren waarschijnlijk afgesplitst van de Chatten, een volk dat rond het huidige Baden-Württemberg woonde. Onder andere Julius Caesar en Publius Cornelius Tacitus beschrijven de stam! die ze als zeer moedig zien. De Bataven waren vanaf 12 voor Christus onderdanen van Romeinen en zaten vaak als ruiters in het leger. De Bataven waren een elite in het Romeinse leger, ze werden beschreven als geweldige ruiters. In 69 kwamen de Bataven onder leiding van Julius Civilis in opstand tegen de Romeinen. Eerst behaalden ze wat successen, maar uiteindelijk werden ze verslagen. De Bataven zijn waarschijnlijk rond de 4de eeuw in de Friezen en de Franken opgegaan.

In Nederland zijn onder andere de Bataafse Republiek, het Bataafs Gemenebest en de Nederlands-Indische hoofdstad Batavia naar dit volk genoemd.

bataafse opstand

In 69 na Christus kwamen de Bataven in ons land in opstand tegen de Romeinen. Onder gezag van hun leider Julius Civilis. Hij had jarenlang als officier in het Romeinse leger gediend en sprak heel goed Latijn. Hij zag er gevaarlijk uit met zijn rode haren en één oog. Zijn andere oog had hij verloren in een gevecht.

Julius Civilis beraamde een opstand tegen de Romeinen om te voorkomen dat Bataafse soldaten naar Rome werden gestuurd. Als oud officier wist Julius precies hoe en waar hij de Romeinen het best kon aanvallen. Romeinse legerkampen werden geplunderd en in brand gestoken.

In het begin had Julius Civilis veel succes. Hij veroverde een groot gebied lang de Rijn. Alle legerkampen in ons land werden vernietigd. Ook het grote castellum van Noviomagus? En de Romeinse soldaten moesten zich terug trekken. Maar ze gaven hun gebied niet zomaar op.

Ze kwamen een jaar later met een groot leger naar Nederland. Het bestond uit wel 50.000 soldaten. Daar konden de Bataven niet tegenop. Ze moesten zich overgeven.De Romeinse macht werd hersteld en de legerplaats in Noviomagus weer opgebouwd. De rust keerde terug.

Noem een oorzaak van de ondergang van het Romeinse Rijk (vraag 9 - 2.2)

De val van het Romeinse Rijk

• Problemen opvolging (en slechte) keizers
• Grote Volksverhuizingen (o.a. door klimaatveranderingen) - Hunnen
• Economische crisis belastingverhoging (onderhouden leger)
• Besmettelijke ziektes daalt aantal inwoners -> productie en handel verslechtert
• Limes verzwakken
• Germaanse volken lukt het om met geweld het rijk binnen te dringen

-> twee rijken: 

West-Romeinse rijk - Rome (476 laatste keizer afgezet)

Oost-Romeinse Rijk - Constantinopel (centrum handel) (1453)

Grote Volksverh.

Een migratie van Germaanse volken uit het noordoosten van Europa in de periode tussen 250 - 500. Trokken onder druk v/d Hunnen naar het westen over de grenzen v/h Romeinse Rijk.

Het Romeinse Rijk was steeds lastiger te besturen. De grenzen werden minder bewaakt en veel Romeinen trokken teurg naar Rome (in Nederland). 

Links: romeinse rijk op zijn hoogtepunt, rechts: romeinse rijk verdeeld in oost en west

Volksverhuizingen 5e en 6e eeuw n.Chr: Veer germanen woonden al in het romeinse rijk en germanen slaan op de vlucht voor de hunnen.

Pauze en leestijd (2.3 en 2.4)

2.3 Religie Grieken, Romeinen & Germanen

Van verboden tot enig
toegestane godsdienst 

• Romeinen namen goden & cultuur Grieken over  
• Gaandeweg Romeinen polytheïsme ----> monotheïstische godsdienst (Christendom, later volgen Jodendom en Islam ook). Romeinse keizers waren eerst tegen.
• Germanen: Wodan, Donar, Freya
• Jezus (prediking van nieuw geloof in Palestina, kruisiging onder de Romeinen), Bijbel
• Verspreiding Christendom door het Rijk (vervolgingen, christendom toegestaan Constantijn)
• Rome middelpunt (Vaticaanstad), Latijn - kerktaal, bouwkunst met Romeinse kenmerk.

Mono

Alleen/enkel in het Latijns

Poly

Meerdere in het Latijn

De eerste christenen werden door de Romeinen vervolgd. Het geloof breidde zich echter toch uit en werd steeds belangrijker. In 313 na Chr. werd de Romeinse keizer Constantijn zelf christen. Het christendom was voortaan de staadsgodsdienst v/h Romeinse Rijk. 

Opdrachten 2. werkboek

• Verder lezen 2.3 en 2.4 (indien nog niet gedaan)
• Maak de vragen van uit het werkboek tot waar je komt.
• 2.3, 2.4 en opdrachten bij dit tijdvak (t/m blz 21)
• -> Opdracht 4 blz 21 doen we zo in de les indien tijd anders volgende week

• Kijk de rest van de opdrachten zelf na -> zie bestand in Teams!

Wie wil er samenwerken in een Break-out room?

1. Welk woord hoort er niet bij?

1. Stadsstaten
2. Grottekeningen
3. Spijkerschrift
4. Irrigatie

2. Welk woord hoort er niet bij?

1. Aanleg van Wegen
2. Limes
3. Romanisering
4. Grote Volksverhuizingen

3. Welk woord hoort er niet bij?

1. Jupiter
2. Christendom
3. Monotheïsme
4. Constantijn de Grote

4. Welk woord hoort er niet bij?

1. Utrecht
2. Nijmegen
3. Groningen
4. Maastricht

5. Welk woord hoort er niet bij?

1. Badhuis
2. Rijn
3. Wachttorens
4. Forten

Hoe vond je deze les gaan?

Afronding & les 5

Huiswerk

• H3 lezen
• Schema tijdvak 2 aanvullen
• Opdrachten werkboek nakijken

Volgende week - les 5 - deel 1 - Tijdvak 3

• Tijd van monniken en ridders